Home The Marshall Plan – Benn Steil

The Marshall Plan – Benn Steil

  • Gepubliceerd op: 01 jun 2018
  • Update 25 mei 2023
  • Auteur:
    Jaap Verheul
The Marshall Plan – Benn Steil

Marshallplan vooral van psychologisch belang

Het is goed dat we ons af en toe herinneren dat de Verenigde Staten tussen 1948 en 1952 ruim 13 miljard dollar in de Europese economie pompten. Naar hedendaagse valuta en bevolkingsomvang omgerekend is dat 800 miljard dollar. Het motief was echter niet zozeer humanitair en ook niet economisch. De Nederlandse economie herstelde waarschijnlijk maar enkele procentpunten sneller dankzij de 1 miljard dollar Amerikaanse steun. De Marshall-dollars dienden vooral om de wanhopige Europeanen psychologisch te sterken en Jozef Stalin duidelijk te maken dat Amerika Europa ook na de verwoestende oorlog zou blijven steunen. Benn Steil stelt dan ook dat de Koude Oorlog pas echt uitbrak op 7 juli 1947, de dag dat de Sovjet-Unie de Oost-Europese landen in haar invloedssfeer verbood aan het Europese overleg over de steunverlening deel te nemen. Steil beschrijft het Marshallplan als een historisch voorbeeld van trans-Atlantische solidariteit en Amerikaans engagement met de liberale wereldorde. Hij creëert daarmee een bewust contrast met het populistische isolationisme van America First. Zijn monumentale, verhalende studie is ook waardevol door het gedegen archiefonderzoek, het gedetailleerde overzicht van de complexe steunbureaucratie en de vele prachtige beschrijvingen van de beleidsmakers die aan de wieg van de plannen stonden. Zo weten we nu dat diplomaat George Kennan zo overweldigd was toen minister George Marshall hem opdroeg het plan te ontwerpen dat hij zijn kantoor uit liep om te gaan huilen. Hun plan legde dan ook de basis voor de Amerikaanse rol als wereldmacht en voor de Europese eenwording.

Jaap Verheul is historicus en docent aan de Universiteit Utrecht.
 
The Marshall Plan: Dawn of the Cold War
Benn Steil
624 p. Simon & Schuster, € 29,20

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Dit artikel is gepubliceerd in Historisch Nieuwsblad 6 - 2018

Nieuwste berichten

Scène uit Anak Indië
Scène uit Anak Indië
Recensie

Anak Indië laat zien: Indische Nederlanders zijn doorzetters 

Driehonderdduizend Indische-Nederlanders, Molukkers en Peranakan-Chinezen werden na de Tweede Wereldoorlog uit Nederlands-Indië, en later Indonesië, naar Nederland gerepatrieerd. Anak Indië. In Nederland door omstandigheden laat zien hoe het hun verging.  Weten Nederlanders echt zo weinig over Nederlands-Indië? Anak Indië begint met een fragment uit het tv-programma De slimste mens, waarin kandidaten de vraag ‘Wat weet...

Lees meer
Wij brachten de wildernis tot bloei
Wij brachten de wildernis tot bloei
Recensie

Streng gereformeerde Nederlanders trokken de Amerikaanse wildernis in

In de negentiende eeuw stichtten streng gereformeerde Nederlanders nederzettingen in de VS. Daar legden ze hun manier van leven op aan de inheemse bevolking en de natuur.  ‘De ploeg van den landbouwer gaat bestendig voort zonder bloedstorting het Vasteland te overwinnen; steden en Staten komen, als bij toverslag, tevoorschijn uit den boezem der Westelijke wildernissen;...

Lees meer
Rutte en Schoof verwelkomen de Spaanse premier Sánchez op de NAVO-top
Rutte en Schoof verwelkomen de Spaanse premier Sánchez op de NAVO-top
Opinie

De verzorgingsstaat maakt ons óók weerbaar 

Laat hogere defensie-uitgaven niet ten koste gaan van de verzorgingsstaat, waarschuwt historicus.

Lees meer
Babyboomers groeien op met Dr. Spock 
Babyboomers groeien op met Dr. Spock 
Artikel

Babyboomers groeien op met Dr. Spock 

Na de oorlog brachten miljoenen Amerikaanse ouders hun kinderen groot met de opvoedbijbel Baby and Child Care van Dr. Benjamin Spock in de hand. Ze waren blij met zijn pleidooi voor een ontspannen, liefdevolle opvoeding. Maar conservatieven vonden dat hij een hele generatie had veranderd in watjes, die te beroerd waren om in Vietnam te...

Lees meer