De documentaire The Dmitriev Affair illustreert hoe de Russische rechtspraak onder Poetins regime is onderworpen aan de staatsideologie. De onthutsende film volgt over een periode van vier jaar Joeri Dmitriev van onderzoeksinstituut Memorial, die na valse aanklachten tot vijftien jaar strafkamp wordt veroordeeld.
Documentairemaker Jessica Gorter toonde zes jaar geleden met De rode ziel de – eufemistisch uitgedrukt – moeizame omgang van Russen met het Stalin-verleden. Daarin doen Stalin-vereerders gruwelverhalen over Stalins terreur af als propaganda van landverraders. Tegenover deze ontkenners van het verleden voert de film Memorial-onderzoeker Joeri Dmitriev op, die in Karelië massagraven van Stalin-slachtoffers ontdekte. De graven groeiden uit tot rouwplekken voor nabestaanden, die eindelijk hun dode verwanten kunnen herdenken.
Meer recensies van historische films? Schrijf u in voor onze gratis nieuwsbrief.
Hoe Poetins regime op Dmitrievs Memorial-activiteiten reageerde, is te zien in The Dmitriev Affair. De film begint in 2016 met de opmerking van Dmitriev dat hij bang is dat Rusland onder Poetin terugkeert naar de Stalin-tijd. Profetische woorden, want kort erna wordt hij gearresteerd. Hij zou pornografische foto’s van zijn 11-jarige adoptiedochter hebben gemaakt. De aanklacht is overduidelijk ongegrond, maar de staatstelevisie schildert Dmitriev af als een vunzige pedofiel. Twee jaar later wordt hij echter door een moedige rechter vrijgesproken, maar Poetins regime zal hoe dan ook Dmitriev achter de tralies krijgen. De aanklager tovert een nieuwe, zwaardere aanklacht uit de hoge hoed, namelijk seksueel misbruik door Dmitriev van zijn adoptiedochter. Achter gesloten deuren wordt hij eind 2021 tot dertien jaar strafkamp veroordeeld, met later nog eens twee jaar erbij. Dat een dag na zijn veroordeling Memorial wordt verboden – de organisatie zou een ‘buitenlandse agent’ zijn – zal geen toeval zijn.
The Dmitriev affair is verplichte kost voor iedereen die wil weten hoe onafhankelijk denkende Russen net zoals in de Stalin-tijd weer door het regime worden verpulverd. In de woorden van Dmitriev: ‘Ze denken dat ze in oorlog zijn met hun eigen volk.’
