Home Nederlandse terrascultuur kwam overwaaien uit Londen en Parijs

Nederlandse terrascultuur kwam overwaaien uit Londen en Parijs

  • Gepubliceerd op: 28 april 2021
  • Laatste update 03 mrt 2025
  • Auteur:
    Hans Averdijk
  • 2 minuten leestijd
Nederlandse terrascultuur kwam overwaaien uit Londen en Parijs

Veel Nederlanders kijken er in de zomermaanden reikhalzend naar uit: een koel drankje op een zonovergoten terras. Maar sinds wanneer vertoeven Nederlanders graag op het terras? Volgens historicus Auke van der Woud is het terrasbezoek onderdeel van de massacultuur die ontstond in de late negentiende eeuw. ‘Café- en restaurantbezoek waren een soort theater van de massamens.’

Van der Woud beschrijft in zijn boek De nieuwe mens. De culturele revolutie in Nederland rond 1900 de culturele invloed van technologische ontwikkelingen en industrialisering in de tweede helft van de negentiende eeuw. In deze periode ontstond een massacultuur, waar steeds meer mensen aan konden meedoen. ‘De mode is een goed voorbeeld van die massacultuur’, vertelt Van der Woud. ‘Iedereen ging zich op dezelfde manier kleden en op het moment dat de mode veranderde, deed iedereen mee. Niemand wilde immers achterblijven.’

Horeca

Ook het bezoek aan horecagelegenheden was onderdeel van deze nieuwe Nederlandse massacultuur. Die cultuur kwam overwaaien uit Londen en Parijs. De eerste moderne café’s en terrassen ontstonden dan ook in grote steden als Amsterdam, Den Haag en Rotterdam.

Het visuele aspect speelde een belangrijke rol in de massacultuur, vertelt Van der Woud. ‘Cafébezoek en restaurantbezoek waren een schouwspel, een soort theater van de massamens. Het ging hierbij om zien en gezien worden. Dit visuele aspect zie je ook bij het bezoek aan concertzalen en schouwburgen dat in dezelfde tijd opkwam.’ Overigens was het bezoek aan een café vooral voorbehouden aan welgestelden. De meeste mensen in de negentiende eeuw hadden geen geld om op een terras te gaan zitten.

Op straat eten

Hoewel de terrascultuur aan het eind van de negentiende eeuw ontstond, is de grote hoeveelheid terrassen in Nederland een vrij recent fenomeen. ‘In het begin van de jaren zeventig, toen ik studeerde, waren er nog niet zoveel terrassen. In Nederland heerste lang de opvatting dat het niet netjes was om op straat te eten. Dat is in de loop der tijd veranderd. Ik denk dat de horeca is gaan bloeien door de enorme welvaartsstijging van de afgelopen decennia.’

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Nieuwste berichten

Scène uit het grote offensief
Scène uit het grote offensief
Recensie

Blunders en rivaliteit kostten mensenlevens in de Slag om de Schelde

Dat Zeeland met de Slag om de Schelde het grootste Nederlandse slagveld werd in de Tweede Wereldoorlog had niet gehoeven. Het was anders gelopen als de Britse legeraanvoerder Bernard Montgomery minder eigengereid was geweest. Zijn rivaliteit met de geallieerde opperbevelhebber Dwight Eisenhower hielp ook niet mee, blijkt uit de documentaire Het grote offensief. De film...

Lees meer
Amsterdam leverde zijn Joden uit aan de Duitsers, concludeert het NIOD
Amsterdam leverde zijn Joden uit aan de Duitsers, concludeert het NIOD
Recensie

Amsterdam leverde zijn Joden uit aan de Duitsers, concludeert het NIOD

Eerst waren er excuses van het Amsterdamse gemeentebestuur, pas daarna verscheen het bijbehorende onderzoek van het NIOD. Beide trekken dezelfde conclusie: de gemeente gaf volle medewerking aan het beleid van de Duitse bezetter om Amsterdam judenrein te maken. Maar waar burgemeester Femke Halsema koos voor het perspectief van de slachtoffers, staat het NIOD vooral stil...

Lees meer
Atatürks secularisme putte uit Franse bronnen 
Atatürks secularisme putte uit Franse bronnen 
Nieuws

Atatürks secularisme putte uit Franse bronnen 

De beweging van de Jonge Turken, die zich aan het begin van het twintigste eeuw inzette voor de modernisering van het vaderland, liet zich door Franse ideeën inspireren. Dat laat historicus Remzi Çağatay Çakırlar zien in zijn proefschrift, waarop hij onlangs in Leiden promoveerde.  In 1925 gaf de intellectueel en Jonge Turk Abdullah Cevdet een...

Lees meer
Speelfilm <i>Perla</i>: communisten ruïneren jong stel
Speelfilm <i>Perla</i>: communisten ruïneren jong stel
Recensie

Speelfilm Perla: communisten ruïneren jong stel

We mogen denken dat we ons lot in eigen hand hebben, maar de speelfilm Perla dwingt tot bescheidenheid. Daarin ruïneert het communistische regime in Tsjechoslowakije het leven van een jong stel. Het drama opent met de inval in 1968 in Tsjechoslowakije door de legers van het Warschaupact. Daarna schakelt de film over naar 1981 in...

Lees meer