Home TENTOONSTELLING Paviljoen Museum Overloon

TENTOONSTELLING Paviljoen Museum Overloon

  • Gepubliceerd op: 21 mei 2014
  • Laatste update 07 apr 2020
  • Auteur:
    Paul van der Steen

Een nieuw paviljoen als voorproefje van nog meer veranderingen. Bij elk museum schept zo’n aankondiging hoge verwachtingen, maar in Overloon nog meer. De instelling, die zich nog altijd manifesteert met drie namen (Liberty Park, Nationaal Oorlogs- en Verzetsmuseum en Marshallmuseum), scoorde bij eerdere museumtesten van dit blad dikke onvoldoendes (een 2+ en een 3,5). Te veel de sfeer van jongensboekenromantiek, een te hoge pief-paf-poef-factor en lappen tekst fantasieloos op de wanden geplempt. Een waarschuwingsbord ‘Gevaar voor de geestelijke gezondheid’ zou op zijn plaats zijn, luidde het oordeel bij de laatste test.

In het nieuwe paviljoen draait het om de strijd die in september en oktober 1944 werd uitgevochten tussen de geallieerden en de Duitsers rond Overloon en Venray, op de grens van Noord-Brabant en Limburg. De tankslag in de Peel was de grootste ooit in Nederland. In drie weken tijd werden zo’n 90.0000 granaten afgevuurd. Achthonderd geallieerde militairen lieten het leven. Het aantal Duitse gesneuvelden lag waarschijnlijk een stuk hoger (exacte cijfers zijn niet bekend). De noodzaak van de slag is achteraf een discussie waard. Met dit onderwerp kan het museum smoel tonen en laten zien dat er veel kanten aan de oorlog zitten.

Maar dat blijft bij deze instelling toch een opgave. De entree tot het paviljoen is vintage Oorlogsmuseum Overloon. Op een groot rondom-scherm krijgt de bezoeker beelden te zien van tanks en schietende soldaten. Volop begeleidend lawaai. Op de getoonde kaarten wordt de strijd bijna een computerspel. Het is dat er geen puntentelling meeloopt met de talrijke ontploffingen en schuivende fronten. Dit is de Tweede Wereldoorlog als spektakel en belevenis.

Als de film is afgelopen, hoort het publiek achter zich Duitse stemmen. Op de muur geprojecteerde militairen bevelen op dwingende en later zelfs barse toon om door te lopen naar de volgende halte. Het is een kwestie van smaak, maar zo’n evacuatie zeventig jaar na dato is op z’n minst een beetje ongelukkig.

Een verdieping lager zijn de kelders nagebootst onder Sint-Servaas en Sint-Anna, twee gestichten voor geestelijk gehandicapten in Venray, waar patiënten, personeel en bevolking uit de regio schuilden voor de gevechten. De bezoekers met wie ik de ruimte in loop zijn al verder gelopen voordat op de wanden geprojecteerde acteurs over deze bange dagen beginnen te vertellen. Het blijft hier bij impressies, tussen-de-schuifdeurentoneel met moderne technieken.

Verreweg het sterkste deel van het paviljoen is de laatste ruimte. Daar geven foto’s en een maquette pas echt een beeld van de verwoestende uitwerking van de strijd op deze regio. Wie de moeite neemt om een koptelefoon aan het oor te zetten, hoort en ziet levende getuigen van toen (onder wie Dien Cornelissen, voormalig lid van de Eerste en Tweede Kamer voor het CDA) op indrukwekkende wijze over de angsten in de kelders verhalen. Het roept de vraag op waarom ze niet eerder gebruikt zijn in deze deelexpositie en zo zijn weggestopt.

Dat de bezoeker bij het verlaten van het paviljoen weer midden tussen de tanks, jeeps en amfibievoertuigen staat, opgesteld als het mobiele snoepgoed van een AutoRAI, geeft aan dat het museum in Overloon nog een lange weg te gaan heeft. Het nieuwe paviljoen is een klein stapje vooruit. Maar bij een verdere gedaanteverwisseling dient het toch echt in gedachten te houden dat de geschiedenis van de oorlog niet louter met uitroeptekens, maar minstens zo goed met puntje-puntjes en vraagtekens verteld kan worden. Een treffende selectie uit persoonlijke ervaringen wint het bij een complex stuk geschiedenis van overdaad en overrompeling.
 
 
Nationaal Oorlogs- en Verzetsmuseum / Marshallmuseum, Museumpark 1, Overloon. Open: ma-vr 10.00-17.00 uur, weekend en feestdagen 11.00-17.00 uur. Info: 0478-64 12 50 of oorlogsmusem.nl
 

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Dit artikel op Historischnieuwsblad.nl is alleen toegankelijk voor abonnees. Met liefde en zorg werken wij iedere dag weer aan de beste historische verhalen door toonaangevende historici. Steun ons door lid te worden voor maar €4,99 per maand, de eerste maand €1,99. Log in om als abonnee direct verder te kunnen lezen of sluit een abonnement af.