Home Signalementen

Signalementen

  • Gepubliceerd op: 17 december 2008
  • Laatste update 07 apr 2020
  • Auteur:
    Frans Smits

Signalementen

Joris van Casteren
Lelystad
336 p. Prometheus, € 17,95
In dit boek beschrijft journalist Van Casteren, geboren in 1976, zijn jeugd in Lelystad. De nieuwe stad was bedoeld als voorbeeldgemeente, maar veranderde in de meest ongewenste plek van Nederland, geteisterd door criminaliteit en leegstand. ‘Een hoogst eigen mengvorm van reportage, autobiografie en geschiedschrijving,’ meldt de uitgever. Door veel recensenten werd het boek meteen ingelijfd bij de literatuur. Ik zou zeggen: prachtig verhalende geschiedenis.

Anne Doedens
Witte de With 1599-1658. Wereldwijde strijd op zee in de Gouden Eeuw
125 p. Verloren, € 14,00
Hij wordt de ‘eeuwige tweede naast Tromp’ genoemd. Anne Doedens laat in deze beknopte schets van Witte de With – die 350 jaar geleden overleed – zien dat die uitspraak niet terecht is. In dienst van de VOC zeilde Witte de With de hele wereld rond, vocht tegen Duinkerker kapers, de Tweede Spaanse Armada, Portugezen, Engelsen en Zweden. Hij had strategisch inzicht en grote kennis van maritieme zaken, maar was vaak ook erg bot.
Op 29 april 1623 voer de Nassause Vloot uit naar de kusten van Latijns-Amerika met als voornaamste doel het onderscheppen van de Spaanse zilvervloot. Kapitein van de zeesoldaten Willem van Brederode hield een dagboek bij van deze reis. Het is nu bezorgd en ingeleid door Anne Doedens en Henk Looijesteijn: Op jacht naar Spaans zilver (493 p. Verloren, € 49,00).Overigens hield Witte de With ook een scheepsjournaal bij van de tocht, waarvan sommige passages in deze uitgave zijn opgenomen.
In de Engelse National Archives liggen meer dan 38.000 zakelijke en persoonlijke brieven van en aan Nederlandse zeelieden, kooplieden en hun familie. De brieven werden tijdens zeeslagen door de Engelsen buitgemaakt. Onlangs schreef Roelof van Gelder over deze fantastische bron: Zeepost. Nooit bezorgde brieven uit de 17de en 18de eeuw (zie Historisch Nieuwsblad 2008/8). De Koninklijke Bibliotheek en het Nationaal Archief willen meer van deze brieven toegankelijk maken en zijn daarom de serie Sailing Letters Journaal gestart. Het eerste deel is nu verschenen onder de titel De dominee met het stenen hart en andere overzeese briefgeheimen (143 p. Walburg Pers, € 19,95). Elk deel bevat transcripties van opmerkelijke brieven, voorafgegaan door een uitgebreide toelichting. Afbeeldingen van de originele brieven zijn te vinden op de bijbehorende dvd.

Adrian Goldsworthy
Carthago
447 p. Ambo, € 29,95
Eerder vertaalde uitgeverij Ambo van de Brit Goldsworthy een biografie van Caesar die bijzonder goed werd ontvangen. Historisch Nieuwsblad schreef: ‘De auteur beheerst de stof perfect, maar is vóór alles een uitstekend verteller. Waarlijk een kolossale Caesar.’ Carthago verscheen oorspronkelijk in 2000. De strijd tussen Rome en Carthago tijdens de Punische Oorlogen (265 tot 146 v.Chr.) is het grootste en bloedigste conflict dat in de oudheid is uitgevochten. De strijdkrachten die werden ingezet en het aantal slachtoffers dat viel waren vele malen groter dan in welke oorlog vóór de moderne tijd ook. De uitkomst had verreikende gevolgen voor de westerse geschiedenis: met de val van Carthago was de Romeinse overheersing definitief een feit. Lees over onbetrouwbare bendeleiders, beeldschone prinsessen en beroemde en beruchte generaals als Hannibal, Fabius Maximus en Scipio Africanus.
Van de enthousiaste emeritus hoogleraar oude geschiedenis Fik Meijer, die inmiddels een tiental boeken op zijn naam heeft, verscheen Bejubeld en verguisd. Helden en heldinnen in de oudheid (350 p. Athenaeum-Polak & Van Gennep, € 19,95). Meijer onderscheidt krijgshelden en civiele helden. Aan bod komen: krijgers, verzetsstrijders, politici, wijsgeren, ontdekkingsreizigers, slavenleiders, topsporters en antihelden. ‘Aan de hand van heldendaden wordt een coherent beeld van de samenlevingen waarin zij leefden opgeroepen,’ stelt Meijer.

Jonathan Hill
De geschiedenis van het christendom
559 p. Kok, € 45,00
Rijk geïllustreerd overzichtswerk van Brits filosoof en theoloog. Hoe kon een groep bange boeren in een uithoek van het Romeinse Rijk, volgelingen van een geëxecuteerde misdadiger, uitgroeien tot de grootste geloofsgemeenschap ter wereld? In tweeduizend jaar veranderde het christendom van een sekte in een geloof van keizers, koningen en presidenten.
Meer boeken die aansluiten bij het thema van het dossier in dit nummer: Hans Stevens legt in Ridders van Malta. 900 jaar monniken en militairen (303 p. Walburg Pers, € 29,95) de geschiedenis vast van dit curieuze katholieke genootschap, waartoe tegenwoordig over de hele wereld 12.000 adellijke mannen behoren.
In ‘Een meer of min doodlyken haat’. Antipapisme en cultureel natiebesef in Nederland rond 1800 (320 p. Vantilt, € 24,90) laat Edwina Hagen zien dat verlichte protestanten, ook al maakten zij zich politiek nog zo sterk voor een egalitaire samenleving, grote bedenkingen hadden bij het morele peil van hun katholieke medeburgers. Daarom ging de schrijvende protestantse elite op zoek naar manieren om van de bijgelovige papen acceptabele verlichte burgers te maken.

Annemiek Hoogenboom, Bert Gerlagh en Jan Stroop
De wereld van Christiaan Andriessen. Amsterdamse dagboekaantekeningen, 1805-1808
127 p. THOTH, € 22,50
Het dagboek van de kunstenaar Christiaan Andriessen (1775-1846), dat hij met pen en penseel tekende, is een unieke bron om het alledaagse leven van die tijd te leren kennen. Familie en vrienden, politieke gebeurtenissen en impressies van het Amsterdamse straatleven vormden zijn belangrijkste onderwerpen.
Meer dagelijks leven: Thuis in de jaren zestig. Dagelijks leven in een roerige tijd (192 p. De Banier, € 16,95). Honderden privéfoto’s, advertenties, rekeningen, anekdotes, kaarten, diploma’s en briefjes. Bij het boek hoort een cd met schoolliederen gezongen door Karel Bogerd. Deel I van een driedelige serie met een hoog nostalgisch gehalte.
Ook nostalgisch: Het onbekommerd leven. Kroniek over de jaren vijftig (200 p. Omniboek, € 27,50) door Rob Bouber. De familie Brinker uit Amsterdam-Noord wordt gevolg tussen 1948 en 1960. Het boek is geïllustreerd met foto’s van het Maria Austria Instituut.

Ian Kershaw
Hitler. De biografie
1122 p. Spectrum, € 49,95
De auteur van de beroemde tweedelige biografie van Hitler kortte zijn boek zelf in tot dit toch nog vuistdikke boek. Hij heeft in de tekst gesnoeid en alle noten zijn verdwenen. In het voorwoord legt Kershaw nog eens zijn twee belangrijkste concepten uit: charismatisch leiderschap en ‘de Führer tegemoet werken’ (de managementstijl van Hitler).
In Brieven aan Hitler (440 p. A.W. Bruna, € 29,95), onder redactie van Henrik Eberle, zijn onbekende documenten uit een Moskous archief openbaar gemaakt. De brieven tonen de stemming onder de bevolking voor en tijdens het Derde Rijk.
Journalist en wetenschapper Timothy W. Ryback analyseert in Hitlers privébibliotheek (295 p. Balans, € 19,90) hoe de belangrijkste formuleringen en ideeën uit Hitlers persoonlijke boekenverzameling terechtkwamen in zijn geschriften, toespraken gesprekken en denken.

Prachtig protestant
112 p. Waanders, € 14,95
Nog meer boeken die aansluiten bij het thema van het dossier. Prachtig protestant gaat over protestanten en kunst. Er heerst een hardnekkig misverstand dat protestantisme en kunst niet zouden samengaan. Protestanten worden nog vaak gezien als de beeldenstormers van weleer, die alle kunst de kerk uit sloegen, de muren wit pleisterden en geen enkel oog wilden hebben voor ceremonieel en liturgie. Dit boek wil – met 95 voorwerpen – laten zien hoe protestanten op artistieke wijze gestalte gaven aan de centrale plaats die zij het woord toedichtten: van glas-in-loodraam tot avondmaalbeker, van prentbijbel tot predikantsportret. Zeker mooi, maar het haalt het allemaal niet bij de roomse pracht en praal.
Tegelijkertijd met de onthulling van een standbeeld van Abraham Kuyper in zijn geboorteplaats Maassluis verscheen Abraham Kuyper. Een beeldbiografie (399 p. Bert Bakker, € 95,00) door Jan de Bruijn. Aan de hand van vaak onbekende foto’s en documenten schetst De Bruijn, hoogleraar politieke geschiedenis aan de Vrije Universiteit, het leven van de beroemde staatsman en theoloog.
Op zoek naar religieus erfgoed (179 p. Verloren, € 19,00) door Hildo van Engen en Vincent Robijn is een handige gids voor iedereen die onderzoek wil doen naar aspecten van religiegeschiedenis. Aandacht voor: kerkelijke gebouwen, kerkelijke kunst, sociale zorg, verenigingsleven en geloofsleven.

Boeken Top-Tien

1. Cees Fasseur
Juliana en Bernhard
Balans, € 27,50

2. Jan Blokker, Jan Blokker jr. en Bas Blokker
Nederland in twaalf moorden
Contact, € 19,95

3. Jolande Withuis
Weest manlijk, zijt sterk. Pim Boellaard (1903-2001). Het leven van een verzetsheld
De Bezige Bij, € 29,90

4. Geert Mak, Jan Bank, Gijsbert van Es, Piet de Rooy en René van Stipriaan
Verleden van Nederland
Atlas, € 39,95

5. Suzanna Jansen
Het pauperparadijs
Balans, € 17,95

6. Luuc Kooijmans
Gevaarlijke kennis. Inzicht en angst in de dagen van Jan Swammerdam
Bert Bakker, € 29,95

7. Roelof van Gelder
Zeepost. Nooit bezorgde brieven uit de 17de en 18de eeuw
Atlas, € 22,95

8. Frans Verhagen
President Obama in een notendop
Bert Bakker, € 9,95

9. Han van der Horst
Een bijzonder land. Het grote verhaal van de vaderlandse geschiedenis
Bert Bakker, € 25,00

10. Jan Blokker, Jan Blokker jr. en Bas Blokker
Het vooroudergevoel. De vaderlandse geschiedenis
Contact, € 17,50

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Dit artikel op Historischnieuwsblad.nl is alleen toegankelijk voor abonnees. Met liefde en zorg werken wij iedere dag weer aan de beste historische verhalen door toonaangevende historici. Steun ons door lid te worden voor maar €4,99 per maand, de eerste maand €1,99. Log in om als abonnee direct verder te kunnen lezen of sluit een abonnement af.