Home Rare lijst

Rare lijst

  • Gepubliceerd op: 18 mei 2004
  • Laatste update 07 apr 2020
  • Auteur:
    Maarten van Rossem
  • 2 minuten leestijd

Dit najaar kunnen wij Nederlanders in een omvangrijk, door de KRO georganiseerd mediaspektakel de grootste Nederlander aller tijden kiezen. Dergelijke verkiezingen zijn ook al in Engeland en Duitsland gehouden en hebben daar veel discussie veroorzaakt. Aangezien elk nationaal debat over het verleden in principe welkom is, is er geen reden dit KRO-initiatief hooghartig van de hand te wijzen. We moeten ons echter wel bij voorbaat realiseren dat zo’n verkiezing een nogal willekeurige onderneming is. Dat geldt naar alle waarschijnlijkheid overigens niet voor de uiteindelijke winnaar, want dat zal in Nederland vrijwel zeker Willem van Oranje zijn, en daar valt wel iets voor te zeggen.


Hoe arbitrair deze verkiezing is, valt al enigszins af te leiden uit de lijst met tweehonderd kandidaten waaruit gekozen moet worden (zie daarvoor het vorige nummer van Historisch Nieuwsblad). Hoewel met nadruk wordt vermeld dat bij de samenstelling van de lijst tal van deskundigen zijn geraadpleegd, lijdt deze toch aan alle typische gebreken van dit soort lijstjes. 
     
Het hoofdgebrek is zonder twijfel dat, hoewel er geselecteerd kon worden uit een periode van een half millennium, het aantal nog levende personen op de lijst buitenproportioneel hoog is. Dat is natuurlijk in het bijzonder het geval in de rubrieken ‘Film en fotografie’, ‘Sporters’ en ‘Theater, muziek en televisie’. Tegen deze rubrieken heb ik ook de meeste bezwaren. Zij staan vol met personen met wie de huidige televisiekijker ongetwijfeld een warme band heeft, maar die historisch gezien van geen enkele betekenis zijn. 
     
Wat moet je eigenlijk met een lijst waarop zowel Willem de Zwijger en Spinoza als Monique van de Ven en Ramses Shaffy voorkomen? Bij een televisieverkiezing is het gevaar groot dat een of andere contemporaine onbenul een historische persoon van werkelijk gewicht uit de top-tien verdringt. Denk aan de beschamend hoge klassering van een oliedom, licht hysterisch prinsesje op de Engelse lijst. 
     
Zelfs bij oppervlakkige beschouwing zit de lijst vol ongerijmdheden. Waarom wel Bolkestein en niet Oud? Waarom wel Joke Smit (politiek correct?) en niet Romme, die voor de naoorlogse politiek even belangrijk was als Drees? Waarom staan er meer sporters op de lijst dan ondernemers? Dat is toch waanzin in een land dat het altijd heeft moeten hebben van zijn commerciële activiteiten? Waarom bij de schrijvers en dichters wel Carmiggelt, maar niet Van Eeden, Van Schendel, Bloem of Vasalis? 
     
Geen van die personen zal de laatste tien halen, maar het is en blijft een rare lijst!

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Nieuwste berichten

Beatrice de Graaf portret
Beatrice de Graaf portret
Column

Trump begrijpt niet echt wat oorlog is

Nadat de HSS Iowa duizenden kilometers had gevaren, duizenden tonnen munitie had afgeschoten, en misschien wel nucleaire kernkoppen had meegetorst, mocht het schip in 2012 eindelijk voorgoed aanmeren. Het ligt nu in de haven van Los Angeles, voor iedereen te bezoeken als museum. En dat kan ik u van harte aanraden. Een tochtje door dit...

Lees meer
Studenten demonstreren tegen Trumps aanval op Harvard en andere Amerikaanse universiteiten.
Studenten demonstreren tegen Trumps aanval op Harvard en andere Amerikaanse universiteiten.
Interview

Historici in Amerika voelen angst: ‘Slavernij, gender en klimaat zijn nu verboden woorden’

President Donald Trump richt zijn vizier op universiteiten die hij ‘te woke’ vindt. Wie niet stopt met zijn diversiteitsbeleid, verliest subsidie. Zijn de Verenigde Staten nog wel het beloofde land voor wetenschappers? ‘Ik denk absoluut na over een terugkeer naar Nederland.’ Ze had in april een beurs aan moeten vragen voor haar onderzoek, maar Andrea...

Lees meer
CERN voltooit de eeuwenoude zoektocht van alchemisten: lood verandert in goud
CERN voltooit de eeuwenoude zoektocht van alchemisten: lood verandert in goud
Artikel

CERN voltooit de eeuwenoude zoektocht van alchemisten: lood verandert in goud

Langs mystieke én langs praktische weg onderzocht alchemist Jan Baptista van Helmont de mens en de wereld. Hij droomde van magische zalven en spirituele zaden en liet scheikundigen een belangrijke erfenis na. Maar zijn ideeën brachten hemzelf in grote problemen. Naar verluidt had Jan Baptista van Helmont rare, ketterse dingen beweerd. Dat het zweet van...

Lees meer
Portret Jean-Marc van Tol
Portret Jean-Marc van Tol
Interview

Jean-Marc van Tol: ‘Laat Johan de Witt op zijn sokkel staan’ 

Jean-Marc van Tol laveert al jaren tussen wetenschap en literatuur. Hij werkt aan een romantrilogie over raadpensionaris Johan de Witt. Inmiddels zijn er twee delen verschenen, Musch en Buat. Daarnaast is hij coauteur van een nieuw historisch boek over zijn held: De wereld van De Witt. ‘Historici moeten zich op feiten baseren, maar ook hun...

Lees meer