Home Prijsvraag december

Prijsvraag december

  • Gepubliceerd op: 10 januari 2001
  • Laatste update 07 apr 2020
  • Auteur:
    Annemarie Houwink ten Cate
  • 2 minuten leestijd

Hoe goed kennen we onze helden en schurken? Iedere maand een biografie van een belangwekkend persoon uit het verleden. U mag raden wie de hoofdpersoon is.


‘Maria, waarom weent gij zo, weent gij zo?
Omdat ik zo jong sterven moet, sterven moet…’
Zo klinkt in dit liedje de doodsklacht van Maria van Bourgondië, erfvrouwe van de Lage Landen, die in 1482 op 25-jarige leeftijd stierf. De bidtochten van het volk, waarbij in Brugge haar man, Maximiliaan van Oostenrijk, zelfs vooraan in de stoet liep, hadden niet mogen baten.
        Van het veelomvattende hertogdom Bourgondië maakte ook Gelre deel uit, waar – evenals in Holland en Vlaanderen – vanaf ongeveer 1350 anderhalve eeuw lang de Hoekse en Kabeljauwse twisten werden uitgevochten. Het ging hier om steeds wisselende groepen van edelen, families en steden, die vooral hun eigen plaatselijk belang nastreefden. De Kabeljauwen waren voor Bourgondië, en voor bisschop David van Utrecht; de Hoeken waren hun vijanden.
        Zoals de dood van Maria van Bourgondië in het springliedje voor kleine meisjes werd vereeuwigd, zo werd een Kabeljauwse krijgsman, die in hetzelfde jaar 1482 in een dorp op de grens van Gelre en ‘t Sticht stierf, dankzij liederen, gekostumeerde herdenkingen, schoolplaten en ballades in onze geschiedenis een vaderlandse held. Vooral de romantiek met haar belangstelling voor de Middeleeuwen drukte deze man, die zijn leven offerde terwille van de vrije aftocht van zijn medestrijders, aan haar boezem. Befaamde historici als Geyl en Romein zouden hem later geen letter waardig keuren.
        Zijn naam werd maar één keer schriftelijk vastgelegd, en wel in een kroniek uit de tijd zelf. In onze tijd heeft de Groningse cultureel antropoloog A.H.J. Prins acht jaar lang onderzoek verricht naar de dood van de vijftiende-eeuwse krijgsman. Een hoogtijdag beleefde de geleerde toen in 1978 tijdens een restauratie in de dorpskerk op de gewenste plek de schedel en vergane botresten werden blootgelegd van een dorpeling die daar naast zijn vader en bij andere familieleden begraven lag. Dit lijkt niet bijzonder, maar de schedel van juist deze man was zo gebarsten, dat men aan een vreselijk levenseinde moest denken. In het ‘kerckeboek’ of grafregister werd de dappere in de lijst met familienamen slechts als ‘de Leeuw’ aangeduid. Wat de vindplaats betreft was men op het goede spoor gezet, doordat ruim honderd jaar voordien de toenmalige burgemeester had genoteerd dat hem bij overlevering ter ore was gekomen dat ‘de Leeuw’ onder een Bentheimer zandstenen zerk bij de noordingang van het godshuis begraven lag.

Inzendingen graag voor 20 januari naar de redactie, postbus 1528, 1000 BM Amsterdam of redactiehn@vug.nl Onder de juiste inzendingen wordt DE EEUW VAN MIJN VADER door Geert Mak verloot.
De oplossing van vorige maand is Theo van Gogh. Prijswinnaar is mevrouw I. Van Aken uit Rotterdam.

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Nieuwste berichten

Chemische wapens in de Oudheid: bekogelde Hannibal zijn vijand met giftige slangen?
Chemische wapens in de Oudheid: bekogelde Hannibal zijn vijand met giftige slangen?
Artikel

Chemische wapens in de Oudheid: bekogelde Hannibal zijn vijand met giftige slangen?

De Verenigde Staten leggen sancties op aan Sudan omdat het leger chemische wapens zou hebben gebruikt in de burgeroorlog in het land. Volgens The New York Times zette de Sudanese legerleider Burhan chloorgas in bij gevechten met de paramilitaire eenheid Rapid Support Forces (RSF). Tijdens de Eerste Wereldoorlog gebruikten Duitse soldaten al chloorgas bij Ieper,...

Lees meer
Britse soldaten van de Light Brigade worden afgeslacht door de Russen op 25 oktober 1854. Geschilderd door Richard Caton Woodville, 1897.
Britse soldaten van de Light Brigade worden afgeslacht door de Russen op 25 oktober 1854. Geschilderd door Richard Caton Woodville, 1897.
Interview

’Voor Poetin heeft de claim op de Krim iets spiritueels, net als voor Catharina de Grote’

Tijdens de collegedag Het Russische imperium op 26 juni vertelt historicus Ivo van de Wijdeven over de geschiedenis van de Krim. Hij geeft voorproefje van wat hij die dag gaat vertellen: ‘De Krim is de mythische geboortegrond voor zowel de Oekraïners als de Russen.’ ‘De Krim is al eeuwenlang een twistpunt en daardoor de ideale...

Lees meer
Glas-in-loodraam in de kathedraal van Chartres
Glas-in-loodraam in de kathedraal van Chartres
Interview

Middeleeuwse kunst moest mooi én stevig zijn

Middeleeuwse kunst moest lang meegaan. Kunsthistoricus Jan van Daal ontdekte dat kunstenaars en opdrachtgevers contracten sloten over de duurzaamheid van kunstwerken.  ‘Kerken of gilden die in de Middeleeuwen een groot kunstwerk zoals een groot glas-in-loodwerk wilden laten maken, dachten na over hoelang dat mee moest gaan,’ vertelt Van Daal, schrijver van het proefschrift On Durable...

Lees meer
Woodrow Wilson en Edith Wilson
Woodrow Wilson en Edith Wilson
Artikel

Schandaal rond Bidens gezondheid: hij is niet de eerste president die zijn ziekte verzweeg

Uit een nieuw boek blijkt dat Joe Bidens gezondheidsproblemen tijdens zijn presidentschap erger waren dan gedacht. In 1919 probeerde president Woodrow Wilson zijn ziekte ook zoveel mogelijk uit de publiciteit te houden. Zijn vrouw Edith Wilson hield hem uit de wind en nam allerlei taken van hem over. In het boek Original Sin schrijven journalisten dat...

Lees meer