Oekraïne zet opblaasbare tanks en voertuigen in om het Russische leger te misleiden. Deze zogenoemde decoys moeten ervoor zorgen dat de Russen munitie verspillen aan valse doelwitten. In de Tweede Wereldoorlog gebruikten de geallieerden een vergelijkbare tactiek: een Amerikaans ‘spookleger’ bouwde namaakvliegvelden en vulde deze met opblaasbare vliegtuigen.
‘Alle oorlogsvoering is gebaseerd op misleiding.’ Iedereen die De Kunst van het Oorlogvoeren van Sun Tzu (circa 544 v. Chr. – 496 v. Chr.) heeft gelezen zal zich deze stelling herinneren. Hoewel strijdwagens en speren inmiddels zijn vervangen door Leopard-tanks en Javelin-raketten, geldt deze wet in de Oekraïne-oorlog nog steeds. Oorlogvoering is prijzig, en een peperdure raket verspillen aan een veredeld springkussen is een nachtmerrie voor elke generaal.
Meer historische context bij het nieuws? Schrijf u in voor onze gratis nieuwsbrief.
Van Normandië tot de Rijn
Misleiding speelde al een rol bij het startsein van de Tweede Wereldoorlog. De Duitsers rechtvaardigden hun invasie van Polen met Operatie Himmler: Duitse soldaten in Poolse uniformen zetten ‘grensincidenten’ in scène. Ook de geallieerden maakten gretig gebruik van bedrog: in Noord-Afrika camoufleerde het Britse leger zijn tanks en materieel. De Britten vervalsten ook radiosignalen in aanloop naar de Tweede Slag bij El Alamein. Daarmee wilden ze de indruk wekken dat het Duitse Afrikakorps in het zuiden zou worden aangevallen, en niet in het noorden bij de Noord-Afrikaanse kust.
Dit artikel is exclusief voor abonnees
Oorlogvoering is prijzig, en een peperdure raket verspillen aan een veredeld springkussen is een nachtmerrie voor elke generaal.
Het Amerikaanse leger nam dit idee over, en paste het op grotere schaal toe. In 1944 werd er een eenheid van 1100 man in het leven geroepen die voornamelijk bestond uit kunststudenten, mensen uit de reclamewereld, architecten en decorbouwers. De eenheid kreeg de officiële titel 23rd Headquarters Special Troops, maar werd beter bekend onder de naam ‘Ghost Army’.
Spookleger bouwt namaakvliegvelden
Het spookleger voerde meer dan twintig missies uit, allereerst in aanloop naar de invasie van Normandië in 1944. Het nam deel aan een afleidingsmanoeuvre die de indruk moest wekken dat de geallieerde invasievloot bij Calais zou landen. Na D-Day reisde de eenheid met het geallieerde leger mee en werden de kunstenaars tot in Duitsland ingezet om verwarring te zaaien. Het spookleger zette niet alleen opblaasbare tanks in om de Duitsers te misleiden, maar ook opblaasbare vliegtuigen, namaakvliegvelden en complete wagenparken.
Om de illusie compleet te maken schalde er lawaai van draaiende motoren, marcherende soldaten en schreeuwende officieren uit grote luidsprekers, die tot op 24 kilometer afstand te horen waren. De soldaten vergaten de kleine details niet: ze hingen zelfs hun waslijnen vol met ‘nep-was’. Ook leidden de Amerikanen telegrafisten op om de stijl van andere eenheden van het Amerikaanse leger na te bootsen, zodat de Duitsers de indruk kregen dat bepaalde regimenten zich aan het front bevonden. Door de aandacht van het Duitse leger te trekken konden de geallieerde troepen doorstoten bij andere, slecht bemande stellingen.
De soldaten vergaten de kleine details niet: ze hingen zelfs hun waslijnen vol met ‘nep-was’.
De acties van het spookleger werden pas in 1996 openbaar gemaakt. Ook daarna moesten de veteranen nog lang wachten op erkenning. Op 1 februari 2022, na een mediacampagne van meer dan zes jaar, ondertekende president Joe Biden de Ghost Army Congressional Gold Medal Act, waarmee de leden van het 23rd Headquarters Special Troops een speciale onderscheiding kregen voor hun inzet tijdens de Tweede Wereldoorlog.
Meer weten:
Het boek The Ghost Army of World War II (2015), door Rick Beyer en Elizabeth Sayles gaat dieper op het onderwerp in.
Ook is er de documentaireThe Ghost Army (2013), beschikbaar op Amazon en iTunes.
