Home Op Nederlandse bodem was niet iedereen vrij

Op Nederlandse bodem was niet iedereen vrij

  • Gepubliceerd op: 18 mei 2021
  • Update 01 nov 2022
  • Auteur:
    Geertje Dekkers
Op Nederlandse bodem was niet iedereen vrij

In de Nederlandse Republiek bestond in de achttiende eeuw geen slavernij, zo bepaalde het gewoonterecht. In de koloniën werkten mensen als slaven, maar wie voet op Nederlandse bodem zette, zou automatisch vrij zijn. In de praktijk lag de zaak een stuk lastiger.

In tijdschrift BMGN vertelt rechtshistoricus Tim van Polanen het verhaal van slaaf Claas, die in 1735 uit Curaçao richting Amsterdam was gevlucht. Zijn (voormalige) meesteres Paulina Heijer wilde hem terug en liet Claas daarom voor de rechtbank brengen. Daar deed hij een beroep op het gewoonterecht, dat slavernij op Nederlandse bodem verbood.

Volgens Amsterdamse bronnen sloeg het verbod op alle slaven ‘die naar de stad kwamen of gebracht worden’. Over die laatste woorden ontstond in Claas’ zaak onenigheid: sloeg het verbod op alle slaven, of alleen op slaven die met hun meester mee waren gekomen? In dat laatste geval ging de regel niet op voor de gevluchte Claas.

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Bovendien achtte een deel van de betrokken Hollanders het belang van slavernij groot: zonder slaven konden de koloniën niet in cultuur worden gebracht. Het was dus niet de bedoeling dat slaven op eigen houtje deze kant op kwamen.

Onder andere vanwege deze argumenten werd Claas na één keer vrijspraak in twee hoger beroepen veroordeeld en moest hij als slaaf terugkeren naar Curaçao. Of dat ook echt gebeurd is vertellen de bronnen niet.

 

Dit artikel is gepubliceerd in Historisch Nieuwsblad 6 – 2021

Nieuwste berichten

Stilleven van Alexander Adriaenssen
Stilleven van Alexander Adriaenssen
Interview

Gevulde eieren met suiker en kaneel: zeventiende-eeuwse recepten bevatten verbazende combinaties

Voor de bouw van de Markthal in Rotterdam onderzochten archeologen de bodem en vonden er kookpotten, keukengerei en etensresten. Op deze plek werd dus ook vroeger al veel gegeten. Naar aanleiding van de vondsten is er nu een kookboek over de historische Rotterdamse cuisine. Het is volgens auteur Manon Henzen meer dan een receptenboek: ‘Historische...

Lees meer
Jacob Ruychaver met zijn gezin op een schilderij door Frans Hals
Jacob Ruychaver met zijn gezin op een schilderij door Frans Hals
Beeldessay

Pronken met onze families doen we al eeuwen

Gezellig, gelovig of rijk. Met een familieportret laten gezinnen aan de buitenwereld zien wie ze zijn. En dat ze hun leven goed voor elkaar hebben.  Wie in de zeventiende eeuw een Amsterdams grachtenhuis binnenliep, kon in de ontvangstkamer worden verwelkomd door een groot schilderij van de bewoners. Bijvoorbeeld van een strenge vader in donkere mantel...

Lees meer
Filmposter Zwei zu eins
Filmposter Zwei zu eins
Recensie

Duitsers op het dievenpad in schelmenfilm Zwei zu eins

Over het leven in de DDR bestaan veel grimmige films, maar Zwei zu eins bewijst dat je er ook een schelmenkomedie over kunt maken. De film speelt zich af in de zomer van 1990 in het Oost-Duitse Halberstadt. De aanstaande Duitse eenwording gaat in het stadje gepaard met massaontslagen en failliete fabrieken. Drie gedesillusioneerde werkloze...

Lees meer
Cover HN78 2025
Cover HN78 2025
Interview

Broedermoord en ruzie over de erfenis: familiedrama’s zijn van alle tijden

De zomereditie van Historisch Nieuwsblad is gevuld met artikelen over familie. Volgens eindredacteur Mirjam Janssen is het een prachtig thema omdat veel geschiedenis daar nu eenmaal begint. ‘Iemands status en opvoeding, en de mogelijkheden die hij of zij krijgt in het leven hangen voor een groot deel af van de familie. We laten zien hoe families...

Lees meer