Op de vlucht voor een slavenjager 

In Frankrijk zijn nauwelijks speelfilms gemaakt over slavernij. Wel documentaires, maar een grote publieksfilm als het Amerikaanse Twelve Years a Slave, over de wrede behandeling van slaven, is er niet. Beter gezegd: was er niet, want Ni chaînes ni maîtres brengt daarin verandering.  

Het drama van filmmaker Simon Moutaïrou, zoon van een Franse moeder en een vader uit Benin, heeft de allure van een Hollywoodfilm  in de goede zin van het woord. De film speelt in 1759 in de Franse kolonie Île de France, het huidige Mauritius. De dochter van een tot slaaf gemaakte vader ontvlucht een suikerrietplantage. Haar vader voelt zich daardoor gedwongen ook te vluchten, omdat hij zijn dochter wil vinden voordat zij in handen valt van een slavenjager, een meedogenloze vrouw. 

Ni chaînes ni maîtres toont zijn desperate zoektocht, waarbij hij op de hielen wordt gezeten door de slavenjager. Hij put kracht uit visioenen van voorouders, die hem aanmoedigen zijn verzet niet op te geven. De kijker blijft bij de les door de vraag hoe de klopjacht zal eindigen, maar de film gaat over meer. Zoals over de verschillende opvattingen in de koloniale maatschappij over slavernij.

De slavenjager is een fanatieke christen, die slavernij legitimeert met theologische beweringen dat ‘negers’ geen ziel hebben. De eilandgouverneur noemt hen ‘beesten’. Hij wordt tegengesproken door de zoon van de plantage-eigenaar, die ‘negers’ tot het ‘menselijke ras’ rekent. Het laat zien dat in de koloniale wereld niet eensluidend werd gedacht over slavernij.  

Maar de nadruk ligt in Ni chaînes ni maîtres op het verzet van de tot slaaf gemaakten. De film toont naast de vlucht van de vader en zijn dochter de wereld van de marrons, die zich schuilhouden in grotten. Met Ni chaînes ni maîtres wil Moutaïrou ‘zo dicht mogelijk bij de waarheid blijven, omdat het de rol van film is om de gaten te vullen in historische representaties’. Missie geslaagd!