‘Terroristen zijn gefrustreerde verzetsstrijders tegen de heersende wereldorde.’ En: ‘De Franse expansiedrift had vooral positieve gevolgen voor de gekoloniseerde landen.’ Deze controversiële stellingen zijn te vinden in geschiedenisboeken op scholen in Frankrijk.
Journaliste Eve Bonnivard en docente geschiedenis Barbara Lefebvre schreven het boek Elèves sous influence (‘Leerlingen onder invloed’). Daarin onderzochten ze hoe geschiedenisboeken voor scholieren het actuele moslimterrorisme verklaren. Ze kwamen tot de schrikbarende conclusie dat dat gepresenteerd wordt als een hevige vorm van anti amerikanisme en niets meer. De aanslagen van 11 september zouden een reactie zijn op de Amerikaanse hegemonie. Voor de handboeken zijn de totalitaire denkbeelden van fanatieke moslims irrelevant.
De auteurs citeren het lesboek Magnard, dat terrorisme definieert als ‘het wapen van de zwakken, die de kracht ontberen de grote macht frontaal aan te vallen en zodoende hun toevlucht zoeken in destabilisering, door middel van aanvallen op symbolische doelen’.
Voor de schrijfsters is duidelijk dat de geschiedenisboekjes de Verenigde Staten aanwijzen als hoofdschuldige van de problemen in de wereld. Volgens de schoolboeken is het antiglobalisme een poging tot heldhaftig verzet, met als icoon de Franse boerenleider José Bové, die de protesten tegen McDonald’s leidde. Niet toevallig, want zoals bekend zijn de Fransen zelf ook niet vies van anti amerikanisme.
Een tweede kwestie die het Franse geschiedenisonderwijs bezighoudt is het kolonialisme. Dit jaar nam het Franse parlement met een rechtse meerderheid een wet aan die het schoolboeken verplicht om de positieve gevolgen van de Franse aanwezigheid in de koloniën te erkennen, vooral in Noord Afrika. De Algerijnse president Abdelaziz Bouteflika sprak boos van revisionisme en negationisme, twee beladen termen die vaak worden gebruikt voor ontkenning en bagatellisering van de holocaust.
Geschiedenisleraren, merendeels links georiënteerd, tonen zich verontwaardigd over de wet. Ze vinden het belangrijk om ook te wijzen op de negatieve effecten. Daarnaast vinden ze dat de regering zich niet moet bemoeien met de inhoud van de historische handboeken. De linkse krant Libération maakte zelfs een vergelijking met de ‘officiële geschiedenis’ van China, waar de staat ook bepaalt wat wel en wat geen nuttige stof is voor de leerlingen.
Dit artikel is exclusief voor abonnees
