Na veel hoest- en praatexperimenten vond het mondmasker eind negentiende eeuw zijn weg naar operatiekamers. En kort daarna ook naar gewone burgers in tijden van epidemieën. Hoe dat ging beschrijven Thomas Schlich en Bruno J. Strasse in het tijdschrift Medical History.
In de tweede helft van de negentiende eeuw kwam het idee op dat microscopisch kleine organismes ziektes veroorzaakten. Daarom begonnen artsen tijdens operaties open wonden te ontsmetten. Maar doordat ze veel operatiespullen, inclusief hun eigen kleding, vies lieten, hielp die aanpak matig. Geleidelijk drong het besef door dat ziekteverwekkers voor zover mogelijk uit de hele OK moesten worden geweerd.
Daarbij rees de vraag of die kleine organismen ook werden verspreid als iemand ademde, praatte of hoestte. Dat werd eind negentiende eeuw uitgebreid getest. Zo moesten artsen een mengsel met een ongevaarlijke bacterie door hun mond laten gaan, om vervolgens hardop tot 550 te tellen. Daarna werd bepaald of bacillen zich hadden verspreid. Vervolgens kregen ze gaasjes voor hun mond en werd het experiment herhaald. En wat bleek? Met gaasjes strooiden de artsen minder organismen in het rond. Dat was het begin van het mondmasker.
Dit artikel is exclusief voor abonnees
Het masker bleek vervolgens ook de kans te verkleinen dat zieken anderen besmetten. Daarom droegen al in 1910 burgers in Mantsjoerije maskers toen daar een longpest uitbrak. En ook toen de Spaanse griep rondging, werden mondmaskers ingezet.
