Leopold II. Het hele verhaal – Johan op de Beeck

Was Leopold II (1853–1909), de tweede koning van België, een slecht mens? Op grond van de onder zijn verantwoordelijkheid gepleegde misdaden tegen de menselijkheid, de talloze moorden, verminkingen en ander molest in zijn koloniale privéproject Congo-Vrijstaat, kun je hem een massamoordenaar noemen. Maar is dat het hele verhaal?

Zijn nieuwe biograaf Johan Op de Beeck kiest in Leopold II niet voor zo’n eenzijdig stempel. De ondertitel luidt ‘Het hele verhaal’ – en dat maakt hij waar. Hij presenteert de monarch zo sterk als een kind van zijn tijd dat die tijd een tweede hoofdpersoon lijkt. De tekenen des tijds, kolonialisme en imperialisme, typeren de regeringsperiode van Leopold II (1865–1909). Leopold II zette van meet af aan alles op alles om een groot rijk te realiseren, en dat is hem gelukt. Hij wist haarscherp wat hij wilde en hij was handig, op het manipulatieve af.

Interessant is dat zijn onderdanen niet zaten te springen om een kolonie; zij wilden liefst (vrij)handeldrijven, zakendoen in plaats van oorlog voeren. Zoveel verschil is er dus niet tussen Belgen en Nederlanders. Die wens van zijn volk moest Leopold II incalculeren. Wonder boven wonder wist hij zijn land buiten de Frans-Duitse Oorlog te houden, in weerwil van Bismarcks plannen om desnoods België onder de voet te lopen.