Home Kolonieman krijgt een standbeeld

Kolonieman krijgt een standbeeld

  • Gepubliceerd op: 17 december 2020
  • Laatste update 13 okt 2022
  • Auteur:
    Teun Willemse
  • 2 minuten leestijd
Kolonieman krijgt een standbeeld

In Frederiksoord komt een standbeeld van Johannes van den Bosch, oprichter van de Koloniën van Weldadigheid en uitvinder van het cultuurstelsel in Indië. Zijn biograaf Angelie Sens ziet niets in het initiatief.

Johannes van den Bosch richtte in 1818 de Maatschappij van Weldadigheid op, die behoeftige stedelingen grond gaf in Drenthe en Overijssel om te ontginnen en zo aan de armoede te ontsnappen. Deze verdienste is voor kunstenares Herma Schellingerhoudt reden om een standbeeld van hem te maken. In museum De Proefkolonie in Frederiksoord werkt zij onder toeziend oog van bezoekers aan een wassen beeltenis. ‘Van den Bosch faciliteerde een nieuw leven voor mensen die niks meer hadden en is daarmee een voorbeeld voor iedereen,’ zegt de kunstenares.

Maar de nalatenschap van Van den Bosch is niet onomstreden. Het belastingsysteem dat hij jaren later als gouverneur-generaal van Nederlands-Indië bedacht en invoerde, het cultuurstelsel, zorgde voor uitbuiting van de Indonesische bevolking. Voor Schellingerhoudt is dit geen beletsel. ‘Juist tijdens de huidige beeldenstorm 2.0 is het belangrijk om dit standbeeld te maken. We zijn geneigd dingen uit het verleden die ons niet aanstaan weg te stoppen, maar we moeten de geschiedenis onder ogen zien.’

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Dit artikel op Historischnieuwsblad.nl is alleen toegankelijk voor abonnees. Met liefde en zorg werken wij iedere dag weer aan de beste historische verhalen door toonaangevende historici. Steun ons door lid te worden voor maar €4,99 per maand, de eerste maand €1,99. Log in om als abonnee direct verder te kunnen lezen of sluit een abonnement af.

Ook historicus Angelie Sens is gefascineerd door Van den Bosch en schreef over zijn leven de biografie De Kolonieman, die was genomineerd voor de Libris Geschiedenis Prijs 2020. Toch is zij geen voorstander van een standbeeld. ‘Het interessante aan historische figuren is hun dynamische verleden, maar die dynamiek wordt hierdoor versteend.’ Sens gelooft überhaupt niet in het nut van standbeelden. ‘Het is een negentiende-eeuws concept.’

De gemeente Westerveld, waar Frederiksoord in ligt, laat weten dat er breed erfgoedoverleg wordt gevoerd met de provincie en het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap over de plaats waar het standbeeld moet komen te staan. Het is nog niet duidelijk of er uitleg komt over de historische context waarin Van den Bosch handelde, bijvoorbeeld in de vorm van een plakkaat of QR-code.

Dit artikel is gepubliceerd in Historisch Nieuwsblad 1-2021