Home Ineke Sluiter over haar held: Toni Morrison

Ineke Sluiter over haar held: Toni Morrison

  • Gepubliceerd op: 26 augustus 2020
  • Laatste update 13 okt 2022
  • Auteur:
    Alies Pegtel
  • 2 minuten leestijd
Ineke Sluiter over haar held: Toni Morrison

Hoogleraar Griekse taal- en letterkunde Ineke Sluiter is sinds juni president van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen. Ze bewondert de Afro-Amerikaanse schrijfster Toni Morrison om haar moed. ‘Morrison schreef over het racisme en de discriminatie die ze aan den lijve had ondervonden.’

Wanneer maakte u kennis met Toni Morrison?

‘Ik vermoed in 1993. Dat was het jaar waarin Toni Morrison (1931-2019) de Nobelprijs voor literatuur ontving. Maar zonder enige twijfel ben ik haar in elk geval het jaar daarna gaan lezen.’

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Waarom weet u dat zo zeker?

‘In 1994 verbleef ik in het gezelschap van een groep internationale wetenschappers in het Harvard’s Center for Hellenic Studies in Washington. We deden ieder ons eigen onderzoek, maar als residentials waren we sterk op elkaar aangewezen en we hadden het over letterlijk alles. Dat heeft me veel gebracht; ik ben door mijn buitenlandse collega’s met andere ogen gaan kijken naar mijn eigen onderzoek naar opvattingen over taal in de Griekse Oudheid. Bijvoorbeeld door niet alleen naar ideeën over grammatica te kijken, maar ook naar de Griekse gedachten over vrijemeningsuiting. En ik ben andere auteurs gaan lezen, bijvoorbeeld Toni Morrison.’

En?

‘Ze schrijft prachtig. Haar bijzondere, creatieve taalgebruik zorgt ervoor dat je onmiddellijk wordt meegevoerd door  haar verhalen. De roman Jazz is een muziekstuk, zo ritmisch geschreven. Haar bekendste werk, Beloved, gaat over een moeder die haar dochtertje doodt om haar te beschermen tegen slavenjagers. Een moeder die kindermoord pleegt: het had zo uit een klassieke tragedie kunnen komen. Het briljante zit ’m in het begrip van de situatie, in de drijfveren van juist deze moeder en de brute context van de slavernij.’

Toni Morrison  in 1979.

Was ze een heldin?

‘Zeker. Haar werk maakt duidelijk dat verhalen heel belangrijk zijn om levenservaringen te delen. Daardoor ga je met andere ogen naar de wereld kijken.’

Wat is haar belangrijkste wapenfeit?

‘Ik zou bijna zeggen: dat ze er was. Zij is de vertolker van een stem die in de literatuur nog nauwelijks had geklonken; die van een zwarte Amerikaanse vrouw. Ze schreef over het racisme en de discriminatie die ze zelf aan den lijve had ondervonden, en nam ook deel aan het politieke debat. Daar was moed voor nodig, durf om in het openbaar op te treden.’

‘Morrison gaat het politieke debat aan’

Morrisons stem werd wel gehoord: ze won de Nobelprijs voor literatuur.

‘Zeker, ze is bij leven gelauwerd en maakt deel uit van de Amerikaanse Canon. Oprah Winfrey heeft er met haar Book Club sterk aan bijgedragen dat Morrisons werk brede bekendheid kreeg.’

Ziet u parallellen met uw eigen leven?

‘Net als zij heb ik ook de drang om kennis over te dragen. Zij doet dat door haar boeken, maar ze gaf ook college, net als ik. Maar Toni Morrison kan ik alleen maar bewonderen, en ik mag hopen dat er parallellen zijn.’

Alies Pegtel is historicus en journalist.

 

Dit artikel is gepubliceerd in Historisch Nieuwsblad 9-2020

Nieuwste berichten

Scène uit het grote offensief
Scène uit het grote offensief
Recensie

Blunders en rivaliteit kostten mensenlevens in de Slag om de Schelde

Dat Zeeland met de Slag om de Schelde het grootste Nederlandse slagveld werd in de Tweede Wereldoorlog had niet gehoeven. Het was anders gelopen als de Britse legeraanvoerder Bernard Montgomery minder eigengereid was geweest. Zijn rivaliteit met de geallieerde opperbevelhebber Dwight Eisenhower hielp ook niet mee, blijkt uit de documentaire Het grote offensief. De film...

Lees meer
Amsterdam leverde zijn Joden uit aan de Duitsers, concludeert het NIOD
Amsterdam leverde zijn Joden uit aan de Duitsers, concludeert het NIOD
Recensie

Amsterdam leverde zijn Joden uit aan de Duitsers, concludeert het NIOD

Eerst waren er excuses van het Amsterdamse gemeentebestuur, pas daarna verscheen het bijbehorende onderzoek van het NIOD. Beide trekken dezelfde conclusie: de gemeente gaf volle medewerking aan het beleid van de Duitse bezetter om Amsterdam judenrein te maken. Maar waar burgemeester Femke Halsema koos voor het perspectief van de slachtoffers, staat het NIOD vooral stil...

Lees meer
Atatürks secularisme putte uit Franse bronnen 
Atatürks secularisme putte uit Franse bronnen 
Nieuws

Atatürks secularisme putte uit Franse bronnen 

De beweging van de Jonge Turken, die zich aan het begin van het twintigste eeuw inzette voor de modernisering van het vaderland, liet zich door Franse ideeën inspireren. Dat laat historicus Remzi Çağatay Çakırlar zien in zijn proefschrift, waarop hij onlangs in Leiden promoveerde.  In 1925 gaf de intellectueel en Jonge Turk Abdullah Cevdet een...

Lees meer
Speelfilm <i>Perla</i>: communisten ruïneren jong stel
Speelfilm <i>Perla</i>: communisten ruïneren jong stel
Recensie

Speelfilm Perla: communisten ruïneren jong stel

We mogen denken dat we ons lot in eigen hand hebben, maar de speelfilm Perla dwingt tot bescheidenheid. Daarin ruïneert het communistische regime in Tsjechoslowakije het leven van een jong stel. Het drama opent met de inval in 1968 in Tsjechoslowakije door de legers van het Warschaupact. Daarna schakelt de film over naar 1981 in...

Lees meer