Home Heerschappij. Hoe het christendom het Westen vormde – Tom Holland

Heerschappij. Hoe het christendom het Westen vormde – Tom Holland

  • Gepubliceerd op: 19 februari 2020
  • Laatste update 04 apr 2023
  • Auteur:
    Jeroen Vullings
  • 2 minuten leestijd
Heerschappij. Hoe het christendom het Westen vormde – Tom Holland

De Britse schrijver Tom Holland formuleert de onderzoeksvraag in Heerschappij. Hoe het christendom het Westen vormde zo: ‘Hoe kon een cultus die geïnspireerd is op de executie van een obscure misdadiger in een lang vervlogen keizerrijk zo’n transformerende en voortdurende invloed uitoefenen op de wereld?’ Ja, hij bedoelt Jezus. Daarvoor heeft hij de lezer vergast op een plastische handleiding annex gedetailleerde geschiedenis van de inmiddels bijna vervlogen praktijk van het kruisigen. Gekruisigd is synoniem voor ‘doodgemarteld’.

Andere gebruiken uit het christendom zijn nog springlevend. Neem onze notie over wat goed en kwaad is. Om over het geloof zelf maar te zwijgen: meer dan 2 miljard gelovigen hangen de leer van Jezus aan – een veel charismatischer voormalig concurrent als Zeus heeft het nakijken. En vergeet ook de gelegenheidsformatie Band Aid niet, met hun verschrikkelijke goede-doelhit ‘Do They Know It’s Christmas?’. Allemaal te danken aan ‘de voorbeelden van Paulus en Basilius’.

Hollands ‘bewijsvoering’ – een te dor woord voor zijn romanesk voor het voetlicht gebrachte, fors uitwaaierende vertoon van eruditie in Heerschappij – is ronduit overweldigend. Zodanig dat je je na lezing kunt afvragen wie niet is ‘geraakt’ door het christendom. Van Angela Merkel en Nelson Mandela had je dat kunnen weten. Maar van IS-beul ‘Jihadi John’? Ook hij – via The Beatles. Hollands inventiviteit om eenieder met het christendom te liëren is nogal grenzeloos.

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Heerschappij is geen braaf boek, en dat past bij het rebelse element dat het christendom ooit aankleefde. Dat geloof werd subversief bevonden vanwege de ‘nomadische’ verspreiding ervan, zonder thuishaven – en dus met een de bestaande orde bedreigend bereik. Kreeg de rebel Jezus daarom zijn verdiende loon?

Interessanter is wat de christenen van zijn kruisiging – hét kenmerk van machtsuitoefening – hebben opgestoken. Holland toont hoe in de loop van 2000 jaar veel christenen die macht misbruikt hebben ten nadele van zwakkeren. Maar de normen op grond waarvan we dat gedrag veroordelen zijn óók christelijk. Christendom – je ontkomt er niet aan.

Jeroen Vullings is biograaf en criticus.

Heerschappij. Hoe het christendom het Westen vormde Tom Holland, vert. Ed van Eeden en Edwin Krijgsman, 640 p. Athenaeum-Polak & Van Gennep, € 29,99

Bestel in onze webshop

Dit artikel is gepubliceerd in Historisch Nieuwsblad 3 - 2020