Home Heerschappij. Hoe het christendom het Westen vormde – Tom Holland

Heerschappij. Hoe het christendom het Westen vormde – Tom Holland

  • Gepubliceerd op: 19 februari 2020
  • Laatste update 04 apr 2023
  • Auteur:
    Jeroen Vullings
  • 2 minuten leestijd
Heerschappij. Hoe het christendom het Westen vormde – Tom Holland

De Britse schrijver Tom Holland formuleert de onderzoeksvraag in Heerschappij. Hoe het christendom het Westen vormde zo: ‘Hoe kon een cultus die geïnspireerd is op de executie van een obscure misdadiger in een lang vervlogen keizerrijk zo’n transformerende en voortdurende invloed uitoefenen op de wereld?’ Ja, hij bedoelt Jezus. Daarvoor heeft hij de lezer vergast op een plastische handleiding annex gedetailleerde geschiedenis van de inmiddels bijna vervlogen praktijk van het kruisigen. Gekruisigd is synoniem voor ‘doodgemarteld’.

Andere gebruiken uit het christendom zijn nog springlevend. Neem onze notie over wat goed en kwaad is. Om over het geloof zelf maar te zwijgen: meer dan 2 miljard gelovigen hangen de leer van Jezus aan – een veel charismatischer voormalig concurrent als Zeus heeft het nakijken. En vergeet ook de gelegenheidsformatie Band Aid niet, met hun verschrikkelijke goede-doelhit ‘Do They Know It’s Christmas?’. Allemaal te danken aan ‘de voorbeelden van Paulus en Basilius’.

Hollands ‘bewijsvoering’ – een te dor woord voor zijn romanesk voor het voetlicht gebrachte, fors uitwaaierende vertoon van eruditie in Heerschappij – is ronduit overweldigend. Zodanig dat je je na lezing kunt afvragen wie niet is ‘geraakt’ door het christendom. Van Angela Merkel en Nelson Mandela had je dat kunnen weten. Maar van IS-beul ‘Jihadi John’? Ook hij – via The Beatles. Hollands inventiviteit om eenieder met het christendom te liëren is nogal grenzeloos.

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Heerschappij is geen braaf boek, en dat past bij het rebelse element dat het christendom ooit aankleefde. Dat geloof werd subversief bevonden vanwege de ‘nomadische’ verspreiding ervan, zonder thuishaven – en dus met een de bestaande orde bedreigend bereik. Kreeg de rebel Jezus daarom zijn verdiende loon?

Interessanter is wat de christenen van zijn kruisiging – hét kenmerk van machtsuitoefening – hebben opgestoken. Holland toont hoe in de loop van 2000 jaar veel christenen die macht misbruikt hebben ten nadele van zwakkeren. Maar de normen op grond waarvan we dat gedrag veroordelen zijn óók christelijk. Christendom – je ontkomt er niet aan.

Jeroen Vullings is biograaf en criticus.

Heerschappij. Hoe het christendom het Westen vormde Tom Holland, vert. Ed van Eeden en Edwin Krijgsman, 640 p. Athenaeum-Polak & Van Gennep, € 29,99

Bestel in onze webshop

Dit artikel is gepubliceerd in Historisch Nieuwsblad 3 - 2020

Nieuwste berichten

Scène uit het grote offensief
Scène uit het grote offensief
Recensie

Blunders en rivaliteit kostten mensenlevens in de Slag om de Schelde

Dat Zeeland met de Slag om de Schelde het grootste Nederlandse slagveld werd in de Tweede Wereldoorlog had niet gehoeven. Het was anders gelopen als de Britse legeraanvoerder Bernard Montgomery minder eigengereid was geweest. Zijn rivaliteit met de geallieerde opperbevelhebber Dwight Eisenhower hielp ook niet mee, blijkt uit de documentaire Het grote offensief. De film...

Lees meer
Amsterdam leverde zijn Joden uit aan de Duitsers, concludeert het NIOD
Amsterdam leverde zijn Joden uit aan de Duitsers, concludeert het NIOD
Recensie

Amsterdam leverde zijn Joden uit aan de Duitsers, concludeert het NIOD

Eerst waren er excuses van het Amsterdamse gemeentebestuur, pas daarna verscheen het bijbehorende onderzoek van het NIOD. Beide trekken dezelfde conclusie: de gemeente gaf volle medewerking aan het beleid van de Duitse bezetter om Amsterdam judenrein te maken. Maar waar burgemeester Femke Halsema koos voor het perspectief van de slachtoffers, staat het NIOD vooral stil...

Lees meer
Atatürks secularisme putte uit Franse bronnen 
Atatürks secularisme putte uit Franse bronnen 
Nieuws

Atatürks secularisme putte uit Franse bronnen 

De beweging van de Jonge Turken, die zich aan het begin van het twintigste eeuw inzette voor de modernisering van het vaderland, liet zich door Franse ideeën inspireren. Dat laat historicus Remzi Çağatay Çakırlar zien in zijn proefschrift, waarop hij onlangs in Leiden promoveerde.  In 1925 gaf de intellectueel en Jonge Turk Abdullah Cevdet een...

Lees meer
Speelfilm <i>Perla</i>: communisten ruïneren jong stel
Speelfilm <i>Perla</i>: communisten ruïneren jong stel
Recensie

Speelfilm Perla: communisten ruïneren jong stel

We mogen denken dat we ons lot in eigen hand hebben, maar de speelfilm Perla dwingt tot bescheidenheid. Daarin ruïneert het communistische regime in Tsjechoslowakije het leven van een jong stel. Het drama opent met de inval in 1968 in Tsjechoslowakije door de legers van het Warschaupact. Daarna schakelt de film over naar 1981 in...

Lees meer