Home ‘Geschiedpornograaf’ Knopp stopt ermee

‘Geschiedpornograaf’ Knopp stopt ermee

  • Gepubliceerd op: 24 okt 2012
  • Update 07 apr 2020
  • Auteur:
    Antoine Verbij
‘Geschiedpornograaf’ Knopp stopt ermee

Professor Dr. Guido Knopp gaat met pensioen. Op 29 januari 2013 wordt de Duitse televisiehistoricus 65 jaar. In zijn laatste seizoen vertoont hij nog één keer zijn kunstje. Die Weltenbrand heet Knopps driedelige afscheidsshow. De beide wereldoorlogen samengeperst in driemaal drie kwartier, uitgezonden op prime time.

Van zijn publieke zender ZDF kreeg Knopp dit keer extra geld voor een technische innovatie. De zwart-witbeelden uit de beide wereldoorlogen werden ingekleurd. Veldgroen, modderbruin, bloedrood: zo realistisch waren de loopgraven aan de Marne nog niet in beeld gebracht. Daaronder de gebruikelijke dreigende muziek en de sombere commentaarstem.

En natuurlijk niet te vergeten het handelsmerk van Knopp. Hij begon ermee in begin jaren negentig: de nagespeelde historische scènes. In Die Weltenbrand draven al na anderhalve minuut acteurs door een lazaret met een draagbaar waarop een jonge Franse officier ligt te kermen, luisterend naar de naam Charles de Gaulle. De Eerste en de Tweede Wereldoorlog gevat in één dramatische episode. 

Voor de leden van Knopps ZDF-redactieteam is het inmiddels routine. Na een kwarteeuw historische programma’s voor het grote publiek weten ze precies hoe ze een verhaal moeten vertellen. Eerst Goering in 1945 in handen van de geallieerden, dan Goering als vliegeniersheld in de Eerste Wereldoorlog, vervolgens De Gaulle triomferend in Parijs, dan de lazaretscène.

Het is een scenario dat tot in de miniemste details politiek correct is. In de 25 jaar dat Knopp de Duitse oorlogsgeschiedenis in beeld heeft gebracht, heeft hij er nooit enige twijfel over laten bestaan wie goed was en wie fout. Je hoorde het al aan de muziek die klonk wanneer Hitler in beeld kwam. De Duitse kijkers hielden wel van die duidelijkheid. Met miljoenen tegelijk keken ze naar Knopps programma’s. En ook Amerikaanse televisiekanalen kochten zijn series graag aan.

Maar in vakkringen was er veel kritiek. Knopps hang naar overduidelijkheid grensde aan wat een Amerikaanse historicus ‘geschiedpornografie’ noemde: Knopp liet niets te raden over. Pornografisch aan zijn series vinden sommige vakbroeders ook dat de kijker zich ondanks het commentaar toch verlustigt aan de vele beelden van nazimachtsvertoon, die veelal stammen uit Hitlers eigen ministerie van Propaganda. Knopps verweer: ‘Maar zo dom zijn de kijkers niet!’

‘Infotainment’, ‘docutainment’, ‘histotainment’ – al die termen passeren in de vele commentaren bij Knopps afscheid de revue. De origineelste is ‘steampunk’: Knopp zou een soort omgekeerde sciencefiction bieden. Het verleden als computerspel. Niet slecht bedacht.

Antoine Verbij is correspondent in Berlijn 

Foto: Kerstin Bänsch

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Nieuwste berichten

Stilleven van Alexander Adriaenssen
Stilleven van Alexander Adriaenssen
Interview

Gevulde eieren met suiker en kaneel: zeventiende-eeuwse recepten bevatten verbazende combinaties

Voor de bouw van de Markthal in Rotterdam onderzochten archeologen de bodem en vonden er kookpotten, keukengerei en etensresten. Op deze plek werd dus ook vroeger al veel gegeten. Naar aanleiding van de vondsten is er nu een kookboek over de historische Rotterdamse cuisine. Het is volgens auteur Manon Henzen meer dan een receptenboek: ‘Historische...

Lees meer
Jacob Ruychaver met zijn gezin op een schilderij door Frans Hals
Jacob Ruychaver met zijn gezin op een schilderij door Frans Hals
Beeldessay

Pronken met onze families doen we al eeuwen

Gezellig, gelovig of rijk. Met een familieportret laten gezinnen aan de buitenwereld zien wie ze zijn. En dat ze hun leven goed voor elkaar hebben.  Wie in de zeventiende eeuw een Amsterdams grachtenhuis binnenliep, kon in de ontvangstkamer worden verwelkomd door een groot schilderij van de bewoners. Bijvoorbeeld van een strenge vader in donkere mantel...

Lees meer
Filmposter Zwei zu eins
Filmposter Zwei zu eins
Recensie

Duitsers op het dievenpad in schelmenfilm Zwei zu eins

Over het leven in de DDR bestaan veel grimmige films, maar Zwei zu eins bewijst dat je er ook een schelmenkomedie over kunt maken. De film speelt zich af in de zomer van 1990 in het Oost-Duitse Halberstadt. De aanstaande Duitse eenwording gaat in het stadje gepaard met massaontslagen en failliete fabrieken. Drie gedesillusioneerde werkloze...

Lees meer
Cover HN78 2025
Cover HN78 2025
Interview

Broedermoord en ruzie over de erfenis: familiedrama’s zijn van alle tijden

De zomereditie van Historisch Nieuwsblad is gevuld met artikelen over familie. Volgens eindredacteur Mirjam Janssen is het een prachtig thema omdat veel geschiedenis daar nu eenmaal begint. ‘Iemands status en opvoeding, en de mogelijkheden die hij of zij krijgt in het leven hangen voor een groot deel af van de familie. We laten zien hoe families...

Lees meer