Home Geschiedenis voor uilskuikens

Geschiedenis voor uilskuikens

  • Gepubliceerd op: 19 augustus 2005
  • Laatste update 07 apr 2020
  • Auteur:
    Maarten van Rossem
  • 2 minuten leestijd

Het is een aardig idee: een wereldgeschiedenis voor mensen die niets van geschiedenis weten, maar bereid zijn zich de essentialia van de menselijke geschiedenis eigen te maken, mits dat niet al te veel moeite kost. Peter Haugen, de auteur van World History for Dummies, schrijft met nadruk dat geschiedenis leuk is en het best kan worden vergeleken met ‘hundreds of soap opera’s’.


Ongetwijfeld bevreesd voor de traditionele, slaapverwekkende chronologische benadering heeft Haugen gekozen voor een thematische aanpak. Eerst legt hij uit wat geschiedenis eigenlijk is en hoe historici aan hun kennis komen; vervolgens gaat het over de opkomst en ondergang van beschavingen, godsdienst, filosofie en politieke ideologie, oorlog en mensen (hier worden enige beknopte levensbeschrijvingen van historische prominenten gegeven). Het boek sluit af met onvergetelijke jaartallen en essentiële documenten.

Teneinde tegemoet te komen aan de minuscule aandachtsspanne van de televisiekijker heeft Haugen zijn tekst voorzien van honderden tussenkopjes en duizenden witregels. Nergens wordt de lezer bedreigd door aaneengesloten stukken tekst van meer dan een tiental regels. In de kantlijn maken icoontjes duidelijk wat er in de tekst aan de hand is. Is er sprake van een mijlpaal, van een letterlijk citaat, van een technische kwestie of van een zaak die de lezer echt moet onthouden? Er is een speciaal icoon om aan te geven of Hollywood een film over de beschreven historische gebeurtenis heeft gemaakt. En dan zijn er ook nog tientallen kadertjes.

Hoewel Haugen hier en daar heel bruikbare informatie biedt, is het project als geheel mislukt. Het ontbreekt dit boek vooral aan een heldere structuur en duidelijke analyse. De thematische aanpak is meer schijn dan werkelijkheid, maar leidt wel tot hinderlijke herhalingen en een rommelige chronologie. Het lange hoofdstuk over de opkomst en ondergang van beschavingen is in feite een klassiek staaltje van slaapverwekkende ‘en toen en toen’-geschiedenis. Het oerwoud van tussenkopjes maakt dat de lezer door de bomen het bos niet meer ziet en de leuke iconen voegen eigenlijk niets toe.

Veel ernstiger is dat de twee belangrijkste gebeurtenissen uit de menselijke geschiedenis, de agrarische revolutie en de industriële revolutie, onvoldoende analytisch beschreven worden. De werkelijke oorzaken en het verloop van deze twee processen worden niet helder gepresenteerd. Hier had ook een comparatieve aanpak – waarom wel een industriële revolutie in Engeland en niet in China? – veel duidelijk kunnen maken. Van de flauwe grappen die Haugen zich permitteert zal ik uit medemenselijke overwegingen geen voorbeelden geven.

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Nieuwste berichten

Chemische wapens in de Oudheid: bekogelde Hannibal zijn vijand met giftige slangen?
Chemische wapens in de Oudheid: bekogelde Hannibal zijn vijand met giftige slangen?
Artikel

Chemische wapens in de Oudheid: bekogelde Hannibal zijn vijand met giftige slangen?

De Verenigde Staten leggen sancties op aan Sudan omdat het leger chemische wapens zou hebben gebruikt in de burgeroorlog in het land. Volgens The New York Times zette de Sudanese legerleider Burhan chloorgas in bij gevechten met de paramilitaire eenheid Rapid Support Forces (RSF). Tijdens de Eerste Wereldoorlog gebruikten Duitse soldaten al chloorgas bij Ieper,...

Lees meer
Britse soldaten van de Light Brigade worden afgeslacht door de Russen op 25 oktober 1854. Geschilderd door Richard Caton Woodville, 1897.
Britse soldaten van de Light Brigade worden afgeslacht door de Russen op 25 oktober 1854. Geschilderd door Richard Caton Woodville, 1897.
Interview

’Voor Poetin heeft de claim op de Krim iets spiritueels, net als voor Catharina de Grote’

Tijdens de collegedag Het Russische imperium op 26 juni vertelt historicus Ivo van de Wijdeven over de geschiedenis van de Krim. Hij geeft voorproefje van wat hij die dag gaat vertellen: ‘De Krim is de mythische geboortegrond voor zowel de Oekraïners als de Russen.’ ‘De Krim is al eeuwenlang een twistpunt en daardoor de ideale...

Lees meer
Glas-in-loodraam in de kathedraal van Chartres
Glas-in-loodraam in de kathedraal van Chartres
Interview

Middeleeuwse kunst moest mooi én stevig zijn

Middeleeuwse kunst moest lang meegaan. Kunsthistoricus Jan van Daal ontdekte dat kunstenaars en opdrachtgevers contracten sloten over de duurzaamheid van kunstwerken.  ‘Kerken of gilden die in de Middeleeuwen een groot kunstwerk zoals een groot glas-in-loodwerk wilden laten maken, dachten na over hoelang dat mee moest gaan,’ vertelt Van Daal, schrijver van het proefschrift On Durable...

Lees meer
Woodrow Wilson en Edith Wilson
Woodrow Wilson en Edith Wilson
Artikel

Schandaal rond Bidens gezondheid: hij is niet de eerste president die zijn ziekte verzweeg

Uit een nieuw boek blijkt dat Joe Bidens gezondheidsproblemen tijdens zijn presidentschap erger waren dan gedacht. In 1919 probeerde president Woodrow Wilson zijn ziekte ook zoveel mogelijk uit de publiciteit te houden. Zijn vrouw Edith Wilson hield hem uit de wind en nam allerlei taken van hem over. In het boek Original Sin schrijven journalisten dat...

Lees meer