Home ‘Een Europees leger is een goede zaak’

‘Een Europees leger is een goede zaak’

  • Gepubliceerd op: 11 december 2018
  • Laatste update 13 okt 2022
  • Auteur:
    Maurice Blessing
  • 3 minuten leestijd
‘Een Europees leger is een goede zaak’

Martin Sommer

‘Dat is een dom idee van mensen die zich laten meeslepen door hun pro-Europese sentimenten. En die niks begrijpen van het belang van nationale solidariteit voor defensie. Begin jaren vijftig opperde de Franse premier René Pleven al het idee van een Europese Defensie Gemeenschap. De Amerikanen hadden toen de handen vol in Korea, en drongen er bij de Europeanen op aan meer verantwoordelijkheid te nemen voor de eigen defensie.

H.L. Wesseling heeft in zijn prachtige biografie van Charles de Gaulle, De man die nee zei, beschreven hoe de Franse oorlogsheld in ruste zich daar fel tegen verzette. Met als doorslaggevend argument dat geen Franse soldaat ooit onder een Duitse officier zou willen dienen. Het plan werd door het Franse parlement verworpen. De Gaulle had terecht gewezen op het solidariteitsprobleem in een transnationaal leger.

Wij hebben daar zelf nog niet zo lang geleden een nare ervaring mee gehad: bij de val van Srebrenica. De Nederlandse regering had herhaaldelijk bij de Franse opperbevelhebber van de VN-troepen aangedrongen op bombardementen op Servische stellingen om de Nederlandse troepen in de enclave te ontzetten. Die weigerde dat op bevel van president Jacques Chirac, die een geheime deal met de Serviërs had gesloten omdat dezen een groep Franse soldaten gegijzeld hielden. Dit illustreert precies mijn punt dat nationale solidariteit altijd boven internationale solidariteit zal gaan.’

 

Beatrice de Graaf

‘Dat is exact wat de geallieerde mogendheden dachten toen ze in 1815 Napoleon voor de tweede keer moesten verslaan. In 1814 was Napoleon ternauwernood op de knieën gedwongen: de eenheid onder de meer dan een miljoen geallieerde manschappen — die geen centrale bevelvoering kenden — was ver te zoeken geweest. En tsaar Alexander I en koning Friedrich Wilhelm III van Pruisen schoven herhaaldelijk hun generaals terzijde, omdat ze meenden op hun eigen tactische inzicht te kunnen vertrouwen.

In 1815 pakten ze het daarom anders aan. De hertog van Wellington kreeg het centrale commando over álle troepen van de coalitie en zorgde voor een vrijwel naadloze communicatie tussen de legermachten. Na Waterloo besloten de geallieerden dat opperbevel te handhaven en een Europees leger van 1,2 miljoen soldaten op de been te houden tot de situatie in Europa was gestabiliseerd. Het respect dat de generaals hadden voor Wellington speelde daarbij een belangrijke rol.

Je zou hieruit kunnen concluderen dat een Europees leger alleen kans van slagen heeft als er een grote gemeenschappelijke vijand is, en de machthebbers hun wederzijds wantrouwen kunnen opschorten — zoals dat in de Tweede Wereldoorlog ook het geval was. Maar je zou evengoed kunnen concluderen dat een Europees leger niet mogelijk is als de Britten en de Russen erbuiten blijven.’
 

Eva Rovers

‘Een Europees leger beschouw ik op z’n best als een noodzakelijk kwaad. Een sterkere samenwerking en solidariteit binnen de NAVO zouden het overbodig maken. Maar nu een van de belangrijkste NAVO-lidstaten wordt geleid door een grillige president, die samenwerking en solidariteit beschouwt als een gevaar voor zijn land, begrijp ik dat Angela Merkel en Emmanuel Macron met dit idee komen. Ook omdat we de gevolgen van een mogelijk harde Brexit nog niet kunnen inschatten.

De vraag is alleen of veiligheid wel echt de enige reden is, want er spelen grote financiële belangen mee. De Europese wapenindustrie heeft in Brussel een flinke vinger in de pap, en die heeft uiteraard alle baat bij een dergelijke ontwikkeling. Niet in het minst bij het Europees Defensiefonds voor militair onderzoek.

We mogen nooit vergeten dat de Europese Unie ooit is ontstaan als vredesproject. De opbouw van een Europees leger en het aanjagen van de Europese wapenindustrie staan daarmee op gespannen voet. Misschien moeten Macron en Merkel toch nog eens Immanuel Kants filosofische schets Zum Ewigen Frieden lezen. In dat werk, dat de grondleggers van de EU mede inspireerde, onderzoekt Kant de voorwaarden voor blijvende vrede. Hij noemt demilitarisering en samenwerking binnen een federatie van vrije staten als belangrijke voorwaarden voor een dergelijke vrede.’
 

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Dit artikel is gepubliceerd in Historisch Nieuwsblad 1 - 2019

Nieuwste berichten

Beatrice de Graaf portret
Beatrice de Graaf portret
Column

Trump begrijpt niet echt wat oorlog is

Nadat de HSS Iowa duizenden kilometers had gevaren, duizenden tonnen munitie had afgeschoten, en misschien wel nucleaire kernkoppen had meegetorst, mocht het schip in 2012 eindelijk voorgoed aanmeren. Het ligt nu in de haven van Los Angeles, voor iedereen te bezoeken als museum. En dat kan ik u van harte aanraden. Een tochtje door dit...

Lees meer
Studenten demonstreren tegen Trumps aanval op Harvard en andere Amerikaanse universiteiten.
Studenten demonstreren tegen Trumps aanval op Harvard en andere Amerikaanse universiteiten.
Interview

Historici in Amerika voelen angst: ‘Slavernij, gender en klimaat zijn nu verboden woorden’

President Donald Trump richt zijn vizier op universiteiten die hij ‘te woke’ vindt. Wie niet stopt met zijn diversiteitsbeleid, verliest subsidie. Zijn de Verenigde Staten nog wel het beloofde land voor wetenschappers? ‘Ik denk absoluut na over een terugkeer naar Nederland.’ Ze had in april een beurs aan moeten vragen voor haar onderzoek, maar Andrea...

Lees meer
CERN voltooit de eeuwenoude zoektocht van alchemisten: lood verandert in goud
CERN voltooit de eeuwenoude zoektocht van alchemisten: lood verandert in goud
Artikel

CERN voltooit de eeuwenoude zoektocht van alchemisten: lood verandert in goud

Langs mystieke én langs praktische weg onderzocht alchemist Jan Baptista van Helmont de mens en de wereld. Hij droomde van magische zalven en spirituele zaden en liet scheikundigen een belangrijke erfenis na. Maar zijn ideeën brachten hemzelf in grote problemen. Naar verluidt had Jan Baptista van Helmont rare, ketterse dingen beweerd. Dat het zweet van...

Lees meer
Portret Jean-Marc van Tol
Portret Jean-Marc van Tol
Interview

Jean-Marc van Tol: ‘Laat Johan de Witt op zijn sokkel staan’ 

Jean-Marc van Tol laveert al jaren tussen wetenschap en literatuur. Hij werkt aan een romantrilogie over raadpensionaris Johan de Witt. Inmiddels zijn er twee delen verschenen, Musch en Buat. Daarnaast is hij coauteur van een nieuw historisch boek over zijn held: De wereld van De Witt. ‘Historici moeten zich op feiten baseren, maar ook hun...

Lees meer