De Stelling

In De Stelling reageert een vast panel van historici op een gebeurtenis uit de actualiteit. Deze keer luidt de stelling: ‘De ramp van New Orleans laat zien dat de droom van Martin Luther King niet is uitgekomen.’

Anton van Hooff, universitair hoofddocent klassieke geschiedenis aan de Universiteit Nijmegen
`Ik zou eerder zeggen dat de war on poverty van Lyndon B. Johnson, president van de Verenigde Staten tussen 1963 en 1968, is mislukt. Er zijn namelijk ook veel arme bejaarde blanken onder de slachtoffers. Zwarte Amerikanen zijn extra getroffen, omdat zij een aanzienlijk deel vormen van de Amerikaanse onderklasse.
Die onderklasse wordt weggetrapt in de rechts-liberale maatschappij die de Verenigde Staten zijn geworden. In de Verenigde Staten is een middenklassemaatschappij ontstaan. Die middenklasse probeert zichzelf veilig te stellen ten koste van de onderklasse, die zou bestaan uit losers.
Het is in Amerika ieder voor zich en Bush voor ons allen Sin die zin dat Bush de voorwaarden schept waarbinnen dit systeem kan floreren. Burgemeester Ray Nagin van New Orleans is dan ook een naïeveling. “Iedereen moet de stad verlaten,” zei hij. Maar niet iedereen heeft een alternatief onderkomen of eigen vervoer. En het openbaarvervoerstelsel is afgebroken in de Verenigde Staten.
Johnson was een Democraat in de traditie van Roosevelt. Zijn programma voor sociale rechtvaardigheid werd in de war geschopt door de Vietnam-oorlog. En ook nu stoppen de federale autoriteiten liever alle energie in een schimmige war on terror.’

Ruth Oldenziel, Amerika-deskundige en hoogleraar aan de Technische Universiteit van Eindhoven
`Wat ik het interessantste vind aan “New Orleans” is de ontdekking van het armoedeprobleem in de Verenigde Staten. Ik moet dan onmiddellijk aan Martin Luther King denken. King bracht racisme in verband met sociaal-economische ongelijkheid. Zijn beroemde speech van ’63 was bedoeld om federale wetgeving af te dwingen. Niet alleen op het gebied van de burgerrechten, maar ook op breder sociaal terrein.
In zijn speech Beyond Vietnam. A time to break silence uit 1967 stelde King dat de armoedebestrijding kapotging door de dure oorlog in Vietnam. Hij viel het militarisme aan, dat veel arme Afro-Amerikanen in Vietnam deed belanden. Ook uitte hij zijn solidariteit met de gewone Vietnamees. Dat werd hem niet in dank afgenomen: hij werd uitgemaakt voor communist en de blanke liberals keerden zich van hem af.
Als Martin Luther King nu had geleefd, zou hij zeker een relatie hebben gelegd tussen New Orleans en Irak, tussen arme Afro-Amerikanen en de gewone Irakees. “Als onze natie 35 miljard kan uitgeven aan een onrechtmatige oorlog,” zei King in ’67, “dan kunnen er zeker ook miljarden worden besteed om Gods kinderen met hun eigen voeten op deze aarde te laten staan.”‘

James Kennedy hoogleraar nieuwste geschiedenis aan de Vrije Universiteit te Amsterdam
`Het zou mij verbazen als we ooit het punt bereiken waarop Kings droom uitkomt. Martin Luther King had een utopische, religieuze visie, die aansloot bij een oud Amerikaans maatschappelijk ideaal. Zo haalde hij de Onafhankelijkheidsverklaring uit 1776 aan: “All men are created equal“, “they are endowed by their Creator with certain unalienable rights“.
Veertig jaar later zien we dat tweederde van de zwarte Amerikanen tot de middenklasse behoort. Dat is een enorme verbetering. Maar tegelijkertijd heeft de onderklasse nauwelijks geprofiteerd van de enorme rijkdom waarmee de Amerikaanse samenleving de afgelopen decennia is gezegend. En hun sociale en economische mobiliteit is afgenomen, doordat de samenleving heeft nagelaten deze klasse goede voorzieningen als onderwijs te bieden.
Aan die nalatigheid zit duidelijk een raciale kant. Onder blanke Amerikanen is weinig bereidheid om de armoede te bestrijden, omdat men die beschouwt als een probleem van de zwarte gemeenschap. Amerikanen zijn zich namelijk veel bewuster van raciale dan van sociale problemen. Het idee van raciale gelijkheid wordt nu breed gedragen in de Verenigde Staten. Zwarten hebben gelijke burgerrechten. Waar zeur je dan nog over, denken blanke Amerikanen. Het is verder je eigen verantwoordelijkheid om je aan de armoede te onttrekken.’