Home Dossiers De Verenigde Staten De rechtszaak die Amerikaanse kranten meer vrijheid gaf

De rechtszaak die Amerikaanse kranten meer vrijheid gaf

  • Gepubliceerd op: 2 november 2022
  • Laatste update 19 apr 2023
  • Auteur:
    Paul van der Steen
  • 3 minuten leestijd
De rechtszaak die Amerikaanse kranten meer vrijheid gaf
Cover van
Dossier De Verenigde Staten Bekijk dossier

Donald Trump eiste in 2022 minstens 475 miljoen dollar schadevergoeding van CNN. Volgens de voormalig president probeerde de nieuwszender zijn kansen bij de verkiezingen in 2024 te verkleinen door hem vals te beschuldigen, weg te zetten als ‘Russische lakei’ en te vergelijken met Adolf Hitler.

Machtswellusteling

Voorlopig is dé smaadkwestie uit de Amerikaanse geschiedenis er een van bijna driehonderd jaar geleden: the Crown versus John Peter Zenger. De heibel begon in 1732 met een nieuwe door de Engelse koning aangestelde gouverneur van New York. Deze William Cosby ontpopte zich in een mum van tijd tot een machtswellusteling en corrupte bestuurder. New Yorks opperrechter weigerde mee te gaan in Cosby’s juridische vervolging van een van zijn voorgangers Rip van Dam, een interim-gouverneur met Nederlandse wortels. De opperrechter werd daarop ontslagen.

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Tegenstanders probeerden Cosby aan te pakken via de pers, maar de belangrijkste krant van de kolonie, de New-York Gazette, was in handen van een supporter van de gouverneur. Drukker John Peter Zenger werd wel bereid gevonden om een tegenhanger van zijn persen te laten rollen: de New-York Weekly Journal.

Omdat onduidelijk was wie de kritische artikelen in de New-York Weekly Journal schreef, werd Zenger in 1734 gearresteerd. Eerder hadden woedende voorstanders van de gouverneur al kranten verbrand in het openbaar. Na negen maanden in voorarrest te hebben gezeten, stond de drukker in 1735 terecht.

‘De zaak van vrijheid’

Dat de drukker werd vrijgesproken was de verdienste van de briljante advocaat Andrew Hamilton. Die wist de jury er niet alleen van te overtuigen dat wat Zenger in zijn krant over Cosby beweerde waar was, maar dat dit juridische gevecht niet over een drukker of over New York ging, maar over ‘de beste zaak, de zaak van vrijheid’.

De uitspraak liet zijn sporen na. De verschillende kampen stonden met deze juridische strijd aan de basis van de partijvorming in Amerika. Gezag was bovendien niet langer boven elke discussie verheven: een gouverneur die er een potje van maakte, kon rekenen op een publieke roep om vervanging. In de wet stonden nog altijd dezelfde artikelen over smaad, maar de koloniale justitie aarzelde sterk of ze nog smaadzaken moest beginnen.

Al deze ingrediënten droegen bij aan het klimaat dat vier decennia later de Amerikaanse Revolutie mogelijk maakte. En toen in 1791 via de Bill of Rights de grondwet werd aangescherpt, regelde het eerste amendement de persvrijheid: het Congres mocht geen wetten maken ‘die de vrijheid van meningsuiting, of die van de pers beperkten’.

Nieuwste berichten

Woodrow Wilson en Edith Wilson
Woodrow Wilson en Edith Wilson
Artikel

Schandaal rond Bidens gezondheid: hij is niet de eerste president die zijn ziekte verzweeg

Uit een nieuw boek blijkt dat Joe Bidens gezondheidsproblemen tijdens zijn presidentschap erger waren dan gedacht. In 1919 probeerde president Woodrow Wilson zijn ziekte ook zoveel mogelijk uit de publiciteit te houden. Zijn vrouw Edith Wilson hield hem uit de wind en nam allerlei taken van hem over. In het boek Original Sin schrijven journalisten dat...

Lees meer
Hans Wiegel noemde Winston Churchill zijn historische held: ‘Hij wist te inspireren’
Hans Wiegel noemde Winston Churchill zijn historische held: ‘Hij wist te inspireren’
Interview

Hans Wiegel noemde Winston Churchill zijn historische held: ‘Hij wist te inspireren’

Oud-VVD-leider en oud-vicepremier Hans Wiegel roemde in 2017 de Britse staatsman Winston Churchill om zijn moreel leiderschap tijdens de Tweede Wereldoorlog. ‘Hij was van doorslaggevende betekenis.’ Wanneer hoorde u voor het eerst van Winston Churchill?‘Ik zal een jaar of twaalf zijn geweest, ik meen dat dit op school was.’ Maakte hij meteen indruk op u?‘Ik...

Lees meer
De olifant van Karel de Grote
De olifant van Karel de Grote
Artikel

Trump krijgt een vliegtuig cadeau, Karel de Grote kreeg iets veel opvallenders

Een Qatarees cadeau leidt tot ophef in de VS: het emiraat wil president Donald Trump een vliegtuig ter waarde van 400 miljoen dollar schenken. Diplomatieke giften zijn al sinds de Oudheid een belangrijk onderdeel van internationale betrekkingen. Zo kregen heersers vroeger olifanten, relikwieën en koffieplantjes cadeau. President Trump vindt de controverse rond het cadeau uit...

Lees meer
Jager met jachthonden
Jager met jachthonden
Beeldessay

Nederlanders maken zich al eeuwen druk over de jacht. Maar niet uit dierenliefde

Tijdens een jachtpartij schoten edelen van de Republiek onbelemmerd vele dieren. Eind achttiende eeuw kwam daar steeds meer verzet tegen. Maar niet uit dierenliefde. Het was een verslavend tijdverdrijf. Met een horde achter het wild aan stuiven of juist in je eentje dieren besluipen. Te paard, ondersteund door jachthonden of valken, schoten jagers ‘edel wild’,...

Lees meer