Home De oorlog van morgen – Wouter Linmans

De oorlog van morgen – Wouter Linmans

  • Gepubliceerd op: 17 mei 2021
  • Laatste update 01 nov 2022
  • Auteur:
    Rob Hartmans
  • 3 minuten leestijd
De oorlog van morgen – Wouter Linmans

De verschrikkingen van de Grote Oorlog ervoeren Nederlanders niet aan den lijve. Toch wisten ze heel goed hoe gruwelijk moderne oorlogvoering was, zo laat Wouter Linmans zien.

Het was lange tijd in om te spotten met de Nederlandse krijgsmacht en de naïviteit van onze landgenoten in het Interbellum. Nederland was buiten de Eerste Wereldoorlog gebleven, dus zouden zowel burgers als beroepsmilitairen geen idee hebben gehad wat de verschrikkingen van een moderne oorlog waren. En wegens kortzichtige bezuinigingspolitiek waren onze strijdkrachten ook nog eens hopeloos ouderwets. Bekend zijn de foto’s van de enige Nederlandse tank – een kleine, verouderde Renault FT – die bij oefeningen in 1928 hopeloos wegzakte in de modder en elf jaar later, tijdens de mobilisatie, kopje-onder ging in de onbedwingbaar geachte Hollandse Waterlinie. Hoe klunzig en amateuristisch wil je het hebben?

Net als bij veel andere aspecten van het Nederlandse Interbellum blijkt ook dit beeld een karikatuur. In zijn proefschrift De oorlog van morgen heeft Wouter Linmans onderzocht wat Nederlanders wisten van de realiteit van de Eerste Wereldoorlog en de ontwikkeling van de militaire technologie in de jaren daarna. En ook welke verwachtingen ze hadden van een toekomstige oorlog.

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Hij beschrijft gedetailleerd wat het Nederlandse publiek kon weten over drie wapens die tijdens de Eerste Wereldoorlog voor het eerst waren ingezet: de tank, het vliegtuig en gifgas. Zeker na afloop van de oorlog nam de kennis snel toe en iedereen die dat wilde kon weten hoe verschrikkelijk de moderne oorlog was. Over massale bombardementen en aanvallen met gifgas maakte niemand zich illusies en soms sloeg de fantasie zelfs danig op hol. Dat gebeurde vooral bij allerlei sensationele verhalen over ‘stralingswapens’: je reinste sciencefiction over allesverzengende lichtbundels die op grote afstand dood en verderf zaaiden.

Via vertaalde buitenlandse literatuur van veteranen, films en de propaganda van de vredesbeweging waren de meeste Nederlanders behoorlijk op de hoogte van de gruwelen van de moderne oorlogvoering. Ook laat Linmans zien dat het Nederlandse officierskorps helemaal niet wereldvreemd was – in tegenstelling tot wat Loe de Jong beweerde in zijn geschiedwerk over Nederland in de Tweede Wereldoorlog. Zo werd dat arme Renault-tankje bewust in de prut en het water gereden, om te laten zien dat massale tanklegers in het zompige Nederland niet zomaar ongehinderd konden oprukken – iets waar veel mensen bang voor waren. Voor zover Nederlanders eind jaren dertig ‘wegkeken’ van het dreigende oorlogsgevaar, was dat niet omdat ze een naïef beeld van de oorlog hadden, maar omdat ze nu eenmaal liever niet wilden zien en hoopten dat het allemaal wel zou loslopen.

Rob Hartmans

 

De oorlog van morgen. Nederlandse beeldvorming van een volgende oorlog, 1918-1940

Wouter Linmans

400 p. Prometheus, € 27,50

 

Dit artikel is gepubliceerd in Historisch Nieuwsblad 6 – 2021

Nieuwste berichten

Moeder en kind in Noord-Hollandse dracht
Moeder en kind in Noord-Hollandse dracht
Nieuws

Zeventiende-eeuwse jongen kreeg Staten-Generaal als peetouder

In 1668 kreeg een baby, de zoon van de graaf en gravin van Bentheim, een opmerkelijke voornaam. Het jongetje werd ‘Statius’ gedoopt, een afgeleide van het woord ‘Staten’. De Staten-Generaal van de Nederlandse Republiek waren namelijk peetouder van het kind. En zij hadden om die naam gevraagd.  Het was een opmerkelijke gang van zaken, want...

Lees meer
Onthoofding van Johan van Oldenbarnevelt
Onthoofding van Johan van Oldenbarnevelt
Interview

‘Met Mark Rutte zocht ik naar de resten van Van Oldenbarnevelt’ 

Ronald van Raak ging op onderzoek onder het Binnenhof. Hij vertelt over zijn historische sensatie: ‘In mijn goede pak kroop ik door het stof.’ Kent u de historische sensatie, zoals door Johan Huizinga omschreven?  ‘Die heb ik zeker ervaren tijdens een koude januarinacht in 2019, het hagelde, toen ik met Mark Rutte afdaalde in de...

Lees meer
Lída Baarová, Gustav Fröhlich en Joseph Goebbels
Lída Baarová, Gustav Fröhlich en Joseph Goebbels
Artikel

Lída Baarová: de onmogelijke liefde van Joseph Goebbels 

Rijkspropagandaminister Joseph Goebbels raakt zo verliefd op de Tsjechische actrice Lída Baarová dat hij er met haar vandoor wil. Het komt er niet van, en Baarová betaalt een hoge prijs voor de affaire. ‘Geen van mijn films is zo dramatisch geweest als mijn leven.’  Haar moeder pusht Lída (1914-2000) en haar zus Zorka Janů al...

Lees meer
Allegorie Willem I
Allegorie Willem I
Beeldessay

Het regent koninklijke lintjes, een onderscheiding die Willem I invoerde

Koning Willem I doet zijn best het nieuwe Koninkrijk der Nederlanden op te stoten in de vaart der volkeren. Toch verliest hij de helft van zijn land. Op 30 november 1813 landt Willem Frederik van Oranje na een ballingschap van 19 jaar op het strand van Scheveningen. Twee dagen later wordt hij uitgeroepen tot soeverein...

Lees meer