Home De laatste samenzweerder – Peter Stothard

De laatste samenzweerder – Peter Stothard

  • Gepubliceerd op: 15 juni 2021
  • Laatste update 13 okt 2022
  • Auteur:
    Eric Palmen
  • 3 minuten leestijd
De laatste samenzweerder – Peter Stothard

De aanslag op Julius Caesar had grote gevolgen voor het Romeinse Rijk. Zijn moordenaars bereikten precies het tegendeel van wat ze beoogden, zo laat Peter Stothard zien in een beeldend relaas.

In De laatste samenzweerder duidt Peter Stothard, oud-hoofdredacteur van The Times, de historische, maatschappelijke en culturele betekenis van de moord op Julius Caesar op 15 maart 44 v.Chr. De inzet van de aanslag waren behoud van de republiek en herstel van een politieke orde waarin de senaat het voor het zeggen had. De uitkomst was een langdurige burgeroorlog en de uiteindelijke dictatuur van Octavianus. Hij zou als keizer Augustus de republiek ten grave dragen.

De aanslag vond plaats op de trappen van het Theatrum Pompei, het geschenk van Caesars aartsrivaal Pompeius de Grote aan Rome. Vier jaar eerder was hij vanwege zijn oppositie tegen Caesar vermoord – alsof er bloed voor bloed werd vergoten. In plaats van een huurmoordenaar in te schakelen staken de samenzweerders een voor een toe. Tijdens zijn uitvaart stelde een wassen beeld met 23 steekwonden het ontzielde lichaam van Caesar voor. De namen van zijn moordenaars werden als een dodenmars voorgelezen.

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Die uitvaart markeerde ook het begin van de burgeroorlog. Politicus Cicero had in de tempel van Tellus een compromis weten te bereiken tussen de samenzweerders en de medestanders van Caesar, onder wie diens medeconsul en wapenbroeder Marcus Antonius. Maar die lieve vrede was buiten Octavianus, de adoptiefzoon van Caesar, gerekend. De onbeduidende jongeling, nauwelijks 19 jaar oud ten tijde van de aanslag, ontpopte zich als een furieuze wreker en wist de legioenen van Caesar achter zich te krijgen. Octavianus en Antonius sloegen de handen ineen en openden de jacht op de samenzweerders.

Hun optreden bracht een stroom van politiek vluchtelingen op gang, een exodus van republikeinen, die vooral op Sicilië een veilig heenkomen zochten. Daar zwaaide Sextus de scepter, de jongste zoon van Pompeius. Hoewel hij niets te maken had met de aanslag, kwam ook hij op de dodenlijst van Octavianus en Antonius te staan. Cicero moest zijn morele steun aan de aanslag eveneens met de dood bekopen. Wat heet: zijn hoofd werd afgehakt en zijn tong, die hem zoveel diensten had bewezen, werd op de rostra van het Forum vastgespijkerd.

Stothard permitteert zich de nodige uitweidingen in zijn evocatieve vertelling van de moord, zoals de betekenis van de filosofie van Epicurus voor de complotteurs. ‘De dood betekent niets voor mij,’ dichtte de langstlevende onder hen, Cassius Parmensis, in navolging van zijn Griekse leermeester. Die bezwering van zijn doodsangst hielp niet echt toen hij in 30 v.Chr. oog in oog met zijn moordenaar kwam te staan.

Eric Palmen is historicus.

 

De laatste samenzweerder. De jacht op de moordenaars van Julius Caesar

Peter Stothard

368 p. Hollands Diep, € 23,99

 

Dit artikel is gepubliceerd in Historisch Nieuwsblad 7 - 2021

Nieuwste berichten

Chemische wapens in de Oudheid: bekogelde Hannibal zijn vijand met giftige slangen?
Chemische wapens in de Oudheid: bekogelde Hannibal zijn vijand met giftige slangen?
Artikel

Chemische wapens in de Oudheid: bekogelde Hannibal zijn vijand met giftige slangen?

De Verenigde Staten leggen sancties op aan Sudan omdat het leger chemische wapens zou hebben gebruikt in de burgeroorlog in het land. Volgens The New York Times zette de Sudanese legerleider Burhan chloorgas in bij gevechten met de paramilitaire eenheid Rapid Support Forces (RSF). Tijdens de Eerste Wereldoorlog gebruikten Duitse soldaten al chloorgas bij Ieper,...

Lees meer
Britse soldaten van de Light Brigade worden afgeslacht door de Russen op 25 oktober 1854. Geschilderd door Richard Caton Woodville, 1897.
Britse soldaten van de Light Brigade worden afgeslacht door de Russen op 25 oktober 1854. Geschilderd door Richard Caton Woodville, 1897.
Interview

’Voor Poetin heeft de claim op de Krim iets spiritueels, net als voor Catharina de Grote’

Tijdens de collegedag Het Russische imperium op 26 juni vertelt historicus Ivo van de Wijdeven over de geschiedenis van de Krim. Hij geeft voorproefje van wat hij die dag gaat vertellen: ‘De Krim is de mythische geboortegrond voor zowel de Oekraïners als de Russen.’ ‘De Krim is al eeuwenlang een twistpunt en daardoor de ideale...

Lees meer
Glas-in-loodraam in de kathedraal van Chartres
Glas-in-loodraam in de kathedraal van Chartres
Interview

Middeleeuwse kunst moest mooi én stevig zijn

Middeleeuwse kunst moest lang meegaan. Kunsthistoricus Jan van Daal ontdekte dat kunstenaars en opdrachtgevers contracten sloten over de duurzaamheid van kunstwerken.  ‘Kerken of gilden die in de Middeleeuwen een groot kunstwerk zoals een groot glas-in-loodwerk wilden laten maken, dachten na over hoelang dat mee moest gaan,’ vertelt Van Daal, schrijver van het proefschrift On Durable...

Lees meer
Woodrow Wilson en Edith Wilson
Woodrow Wilson en Edith Wilson
Artikel

Schandaal rond Bidens gezondheid: hij is niet de eerste president die zijn ziekte verzweeg

Uit een nieuw boek blijkt dat Joe Bidens gezondheidsproblemen tijdens zijn presidentschap erger waren dan gedacht. In 1919 probeerde president Woodrow Wilson zijn ziekte ook zoveel mogelijk uit de publiciteit te houden. Zijn vrouw Edith Wilson hield hem uit de wind en nam allerlei taken van hem over. In het boek Original Sin schrijven journalisten dat...

Lees meer