Een genuanceerd portret van de sixties
Ben je vóór of tegen de jaren zestig? Uiteraard is het een krankzinnige vraag – hoe kun je voor- of tegenstander zijn van een bepaalde periode? Toch sluimert die onder menig maatschappelijk debat. Velen zien ‘de jaren zestig’ nog altijd als een hoopvol decennium vol nobele idealen, waarin een begin werd gemaakt met de bevrijding van het individu en de gelijkberechtiging van vrouwen en mensen met een andere kleur of seksuele voorkeur. Anderen daarentegen zijn van mening dat die zogenaamde bevrijding slechts heeft geresulteerd in bandeloosheid, egoïsme, nihilisme, culturele vervlakking en existentiële leegte.
In De jaren zestig laat Geert Buelens niet alleen glashelder zien dat beide opvattingen veel te eenzijdig zijn, maar maakt hij ook duidelijk dat het gebruikelijke beeld van dit decennium veel te beperkt is. De ‘sixties’ worden vaak gereduceerd tot popmuziek, massale geloofsafval, democratisering en socialistische idealen, maar dat is bij lange na niet het hele verhaal. De grote kracht van dit boek is namelijk dat het niet alleen beschrijft wat er in West-Europa en de VS gebeurde, maar dat het ook uitgebreid aandacht besteedt aan ontwikkelingen in Afrika, Azië, Latijns-Amerika en Oost-Europa.
De jaren zestig bestaat uit twaalf thematische hoofdstukken – waarin onderwerpen als hoop, geloof, liefde, huis, macht, werk, macht en geweld aan de orde komen – die worden afgewisseld door hoofdstukken waarin de afzonderlijke jaren van het decennium worden beschreven, van 1960 tot en met 1970. Beide typen hoofdstukken getuigen van grondig onderzoek, een enorme eruditie en een vaak zeer verrassende benadering. Dit alles blijkt onder meer uit de talrijke lijstjes die door het hele boek zijn opgenomen, met bijvoorbeeld ‘10 ultieme liefdesliedjes’, ‘10 lokale doorslagjes van jarenzestigfenomenen’, ‘10 regimes die tot censuur overgaan’ en ‘10 iconen van de protestmuziek’.
Op dat laatste lijstje staan uiteraard Bob Dylan en Joan Baez, maar ook Wolf Bierman, Cornelis Vreeswijk, Mikis Theodorakis, Miriam Makeba en Nara Leão. Doordat Buelens zich niet blindstaart op de westerse landen, kantelt het perspectief op deze jaren vaak. Velen zien de ‘sixties’ als de grote doorbraak van de secularisatie, toen het aantal ongelovigen wereldwijd bijna verdrievoudigde van 6,7 naar 19,2 procent. Buelens wijst er echter op dat die trend zich vervolgens niet doorzette, en het percentage in 2010 zelfs was gedaald tot 11,8. Daarnaast staat hij ook uitgebreid stil bij juist de ontwikkelingen op religieus gebied in de jaren zestig.
Al met al een overweldigend, ongelooflijk rijk en bijzonder leesbaar boek. Het beste Nederlandstalige, niet-vertaalde geschiedenisboek dat ik in lange tijd heb gelezen.
Rob Hartmans is historicus, journalist en vertaler.
De jaren zestig. Een cultuurgeschiedenis
Geert Buelens
1024 p. Ambo|Anthos, € 49,99
Dit artikel is exclusief voor abonnees
