In deze rubriek kunnen lezers hun mening geven over artikelen die in het Historisch Nieuwsblad verschenen zijn. De redactie behoudt zich het recht voor brieven in te korten. Reacties: Postbus 1528, 1000 BM Amsterdam of redactiehn@vug.nl.
In het artikel ‘Verwacht’ (Historisch Nieuwsblad 2003/1) staat een storende fout. Daar zegt u dat de heer Duisenberg minister van Economische Zaken was in het Kabinet Den Uyl. Maar in werkelijkheid beheerde hij de post Financiën. Minister van Economische Zaken was Ruud Lubbers; van hem hoorde de wereld later ook.
W.C. Kormelink, Zoetermeer
Bommeljé
In zijn afscheidscolumn (Historisch Nieuwsblad 2003/1) kondigt Bastiaan Bommeljé aan ‘sine ira et studio’ recensies voor Historisch Nieuwsblad te zullen gaan schrijven. Verder vraagt hij zich bezorgd af of de historici van vandaag nog wel weten wat die woorden uit het Latijn betekenen. Welzeker weten veel historici van vandaag dat nog! Tacitus wil daarmee zeggen dat men geen verzinsels mag rondstrooien om zijn gram te halen.
Het is ironisch dat Bommeljé in hetzelfde stukje uit zijn duim zuigt dat ik zou hebben gesolliciteerd naar een column in Historisch Nieuwsblad. Ik heb me wel eens proberen voor te stellen hoe dik de duim van een ‘historicus’ kan zijn, maar het blijkt altijd nog dikker te kunnen.
Doeko Bosscher, Groningen
Made in Germany
Het artikel van Judith Stalpers, ‘Made in Germany’ (Historisch Nieuwsblad 2003/1) was bijzonder aardig om te lezen. Ik wist niet dat de Engelsen dit maar al te effectieve motto zelf aan de Duitsers hadden aangereikt. Wel werd ons op school geleerd dat de oorzaken van de Eerste Wereldoorlog voor een belangrijk deel economisch waren: The cause of the war was not made in Germany, but ‘made in Germany’ was the cause of the war.
De teloorgang van het ‘merk’ kan ik illustreren met de volgende anekdote. Begin jaren negentig hadden de N.S. grote problemen met locomotieven van Duitse makelij (de Franse locs deden het prima). Ik vertelde dit aan een Duitse collega. Het verbaasde hem niet. Toevallig was hij kort daarvoor op bezoek geweest in de fabriek waar die locomotieven werden gemaakt. Hij was getroffen door de inefficiëntie van het productieproces, de languissante houding en bewegingen van de werknemers en vooral door de lege bierflesjes die overal in het rond lagen.
E.F.Limburg, Vogelenzang.
Zinloos geweld
De angst voor geweld zou een recent fenomeen zijn, aldus Pieter Spierenburg (Historisch Nieuwsblad 2003/1). Spierenburg betwijfelt of de moord op Fortuyn een omslag betekende en refereert daarbij aan de liquidaties van Duisters en NSB’ers als voorbeelden van politieke moorden in een recent verleden.
Daarbij gaat Spierenburg te lichtvaardig voorbij aan de omstandigheid dat die liquidaties plaatsvonden in oorlogstijd. Het feit dat het front ergens anders lag, deed daar niet aan af. De essentie van oorlog is dat het geoorloofd wordt geacht te doden, terwijl dat in vredestijd strafbaar is. De bezetters dachten daar het zelfde over. De liquidaties van Duisters en NSB’ers kunnen niet worden aangevoerd om het beeld van het vredige Nederlahd in twijfel te trekken omdat de staat van oorlog uitzonderlijk is.
Als het gaat om inzicht in het actuele fenomeen ‘zinloos geweld’ biedt de studie van de Australische criminoloog Keneth Polk When men kill uit 1994 meer soelaas. Daarin beschrijft hij het fenomeen confrontational homicide, waarbij een onbeduidende onenigheid in zeer korte tijd escaleert tot doodslag. ‘Oorzaak’ daarvan lijkt mij dat men zich vaak niet bewust is van het gevaar van escalatie en dat men zijn eigen woede volkomen gerechtvaardigd acht, doordat men meent dat ‘respect’ iets is waarop men aanspraak kan maken, in plaats van dat men het moet bieden.
Jan Moerman, Vlaardingen
Dit artikel is exclusief voor abonnees
