Wie wil weten waarom we het hier in Nederland zo goed hebben, moet het antwoord niet alleen zoeken in begrippen als ‘Hollandse handelsgeest’ of ‘de Rotterdamse haven’. Daar ligt de bron van onze naoorlogse rijkdom niet. Die werd namelijk niet eerder aangeboord dan in 1959, toen onder het land van een Groningse boer het eerste aardgas werd ontdekt. De vondst bleek algauw het grootste gasveld van Europa te zijn.
Volgens prominente oud-politici als Jan Terlouw en Harry Notenboom was het dankzij het Groningse gas dat regeringen in de jaren zestig en zeventig konden investeren in de verzorgingsstaat. Het Nederlandse aardgas heeft een interessante geschiedenis, die op de website Gasinbeeld.nl prachtig op een rijtje is gezet.
Gas in Beeld is een onderdeel van het grootschalige digitaliseringsproject Beelden voor de Toekomst, waarin verschillende audiovisuele instanties hun archieven op internet beschikbaar maken. Op de website is dan ook vooral videomateriaal te vinden; voor toelichtende teksten is minder ruimte vrijgemaakt. Het verhaal op de site is chronologisch opgebouwd, wat wel zo prettig is voor het overzicht. Ook staat er op de voorpagina van de site een handige tijdlijn, waarin de geschiedenis van het gas ‘van de prehistorie tot nu’ te volgen is.
Die geschiedenis begint concreet in 1810, toen Napoleon de mijnwet uitvaardigde, die stelt dat elke bodemvondst eigendom van de staat is. De Groningse boer Boon, onder wiens land het gas zat, is er dus niet rijk van geworden. We kunnen het hem zelf horen vertellen in een van de vele filmpjes op de site.
Ook een aanrader is het originele instructiefilmpje uit 1965 waarin de overheid de Nederlandse huisvrouw uitlegt wat de overstap van het ouderwetse stadsgas naar aardgas betekent voor haar dagelijkse werkzaamheden. Een leuke aanvulling op het project is het onderdeel ‘Verhalen van Slochteren’. Hier staan persoonlijke historische boodschappen van betrokkenen bij de gasvondst. De verhalen zijn gemixt met originele beelden uit die tijd.
Dat natuurschatten als olie en gas een belangrijke invloed op de loop van de geschiedenis kunnen hebben, weten ze ook in de Verenigde Staten. Ver voordat de olieschatten van het Midden-Oosten bekend waren, vonden de Amerikanen het eerste zwarte goud in eigen land. Er zijn talloze websites over dit verleden. De website petroleumhistory.com is het meest uitgebreid. Zo’n beetje alles wat de bezoeker over het roemruchte verleden van de Amerikaanse olie-industrie wil weten is hier te lezen. Helaas maakt de site geen gebruik van video- of audiofragmenten. Wel zijn er mooie historische foto’s en landkaartjes te vinden. Erg leuk zijn de gedetailleerde tekeningen van vernuftige negentiende-eeuwse oliepompen.
Een grappige website over energiegeschiedenis in het algemeen is Energy Time Machine. Deze website is simpel van opzet, maar geeft een heel aardige kijk op de ontwikkeling van energievormen in het verleden, van middeleeuwse waterkrachtcentrales tot kernreactors. Gezien de vrolijke tekeningen is de site gericht op een wat jonger publiek, maar hij biedt verassende feitjes. Zo lezen we dat de paus zich in een twaalfde-eeuwse bul hoogstpersoonlijk over de oprichting van windmolens uitsprak. De wind was nu eenmaal van God.
Dit artikel is exclusief voor abonnees
