Over het leven van de oude Grieken en Romeinen weten we inmiddels erg veel. Hun militaire wapenfeiten, hun culturele prestaties, het dagelijks leven dat ze leidden – daarover bestaat veel wetenschappelijke kennis. Maar hoe ging men in de klassieke Oudheid om met de dood?
In Sterven in stijl gaat Anton van Hooff uitgebreid in op de manier waarop de Grieken en Romeinen hun doden in ere hielden, welke voorstellingen ze hadden van het ‘hiernamaals’, en hoe men aankeek tegen het verschijnsel zelfdoding. De filosoof Aristoteles bijvoorbeeld, wees de zelfgekozen dood af. Maar vele anderen zagen hierin een gerechtvaardigd middel om de eer van zichzelf of zijn naasten te redden.
Door de opkomst van het christendom ontstond geleidelijk een taboe op zelfdoding. Daarmee veranderde ook het taalgebruik. Zo spraken de Romeinen tamelijk neutraal over mors voluntaria, ofwel ‘vrijwillige dood’. Maar rond 420 n.Chr. schreef kerkvader Augustinus: ‘Wie zichzelf doodt, is een moordenaar’.
Het begrip ‘zelfmoordenaar’ werd overigens pas in 1177 gemunt, toen een Parijse prior de term suicida bedach. Dat was overigens vrij slecht Latijn. Voor de kenner leek het woord betrekking te hebben op het doden van varkens (sues).
Sterven in stijl. Leven met de dood in de klassieke oudheid
Anton van Hooff
285 p. Ambo/Anthos, € 22,99
Rob Hartmans is historicus en journalist.
Dit artikel is exclusief voor abonnees
