Home Boeken: Signalementen

Boeken: Signalementen

  • Gepubliceerd op: 30 maart 2011
  • Laatste update 29 mrt 2023
  • Auteur:
    Frans Smits
  • 6 minuten leestijd

Verhalen van Brabant. Geschiedenis en erfgoed in tien tijdvakken

Jan van Oudheusden

304 p. Waanders, € 24,95

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Dit artikel op Historischnieuwsblad.nl is alleen toegankelijk voor abonnees. Met liefde en zorg werken wij iedere dag weer aan de beste historische verhalen door toonaangevende historici. Steun ons door lid te worden voor maar €4,99 per maand, de eerste maand €1,99. Log in om als abonnee direct verder te kunnen lezen of sluit een abonnement af.

‘Verhalen van Brabant biedt een inventarisatie van historische processen, ontwikkelingen, gebeurtenissen en personen en het daarmee te verbinden erfgoed, die van bepalende betekenis zijn voor de geschiedenis en identiteit van de inwoners van Brabant en van Brabantse regio’s.’ Zo saai als de inleider Arend-Jan Bijsterveld, hoogleraar cultuur in Brabant, het verwoordt is dit boek niet. Jan van Oudheusden, de provinciaal historicus van Noord-Brabant, strooit namelijk kwistig met leuke anekdotes. Hij volgt de tien tijdvakken die Piet de Rooij ooit ontworpen heeft voor het onderwijs. Het boek heeft veel fraaie plaatjes, maar een veel te kleine letter.

Meer Brabant in Door het leven getekend. Een Tilburgse geschiedenis in zes levensverhalen 1850-1950 (175 p. Waanders, € 14,95) door Cor van der Heijden. Portretten van Tilburgenaars – een huisbaas, een vroedvrouw, een politieagent – die allen op hun terrein een opmerkelijke rol hebben gespeeld.

For Free India. Indian Soldiers in Germany and Italy During The Second World War

Martin Bamber en Aad Neeven

456 p. Oskar-Neeven BV, € 62,00

Ongeveer drieduizend Brits-Indiërs namen tijdens de oorlog dienst in het Legion Freies Indien. Hun politiek leider, Bose, hoopte met hulp van de Duitsers het Britse regime te verjagen. Hij was geen nazi, maar koos voor het principe ‘de vijand van mijn vijand is mijn vriend’. Voor Hitler waren de Indiërs vooral een propagandamiddel. Dit in eigen beheer uitgegeven boek beschrijft de geschiedenis van het Legioen tot en met zijn ondergang in 1944 in Frankrijk. In 1943 waren de Indiërs in Zandvoort gelegerd. Jammer genoeg vertellen de auteurs niet dat de NSB schrok van de komst van deze ‘vreemdrassige’ soldaten, die veel belangstelling kregen van Nederlandse meisjes. Wel pakken zij breed uit over militaire zaken. Het boek is rijk geïllustreerd met zeldzame foto’s, documenten en onderscheidingen.

Adolf Hitler en de Eerste Wereldoorlog. Het ware verhaal

Thomas Weber

510 p. Nieuw Amsterdam, € 29,95

In het laatste nummer van vorig jaar schreef Johannes Houwink ten Cate een uitgebreid verhaal gebaseerd op Hitler’s First War, dat nu in het Nederlands uitkomt bij Nieuw Amsterdam. Weber, die in Engeland Europese geschiedenis doceert, laat zien dat Hitler de feiten manipuleerde over zijn rol als strijder voor Duitsland. Hij doet dat aan de hand van een beschrijving van het regiment waar Hitler deel van uitmaakte.

Het Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie besteedt de laatste jaren wel erg veel aandacht aan de verwerking van de oorlog. Nu verschijnt weer de vuistdikke studie Rondom de stilte. Herdenkingscultuur in Nederland (844 p. Bert Bakker, € 29,95) door antropoloog Rob van Ginkel. Wordt het niet eens tijd dat het NIOD een fraaie studie maakt over het verzet in Nederland, of zich bekommert om het belangwekkende NSB-project van de gelauwerde auteurs Te Slaa en Klijn?

Atatürk, een biografie

Klaus Kreiser

366 p. Atlas, € 29,95

Hoe kon een uit een bescheiden milieu afkomstige beroepssoldaat staatshoofd en cultuurrevolutionar worden? Die vraag behandelt de Duitse emeritus hoogleraar Turkse studies Klaus Kreiser in dit boek, waarin hij gebruikmaakt van veel nieuw bronnenmateriaal. Atatürk zorgde ervoor dat Turkije brak met zijn tradities: het sultanaat en kalifaat werden afgeschaft, tulbanden, fezzen en gezichtssluiers uit het publieke domein verbannen. De hoofdstad werd verplaatst van Istanbul naar Ankara, het Arabische schrift vervangen door het Latijnse en het islamitische onderwijssysteem werd rigoureus onderdrukt. Nieuwe wetgeving leidde tot de gelijkstelling van vrouwen.

Christopher de Bellaigue, Engels journalist en Turkije-expert, reist naar de provinciestad Varto, in het zuidoosten van Turkije, om te achterhalen wat er precies is gebeurd tijdens de Armeense genocide. Hij doet verslag in Opstandig land. De vergeten volken van Turkije (320 p. Atlas, € 24,95).

Suzanna Jansen

De hemel is goud. Biografie van een race

78 p. Balans, € 5,95

Suzanna Jansen werd in één klap beroemd met Het pauperparadijs, een zoektocht naar de geschiedenis van haar familie, waarmee ze een prachtig beeld gaf van het leven aan de onderkant van de Nederlandse samenleving. Het pauperparadijs was non-fictie; in haar nieuwe boek vermengt ze non-fictie met fictie. Het is het verhaal van een autorace in 1903 waarin de coureurs een nietsontziende strijd aangaan. En het is het verhaal van een ambitieuze politicus anno nu. Jansen vraagt zich af: wanneer raken hemelbestormers verblind door hun eigen dromen? Mij boeit dit postmoderne experiment niet. Ik ben er erg voor dat fictie en non-fictie streng gescheiden blijven.

De hemel is goud verschijnt in een speciale serie ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan van uitgeverij Balans. In die serie ook: Verzetshelden en moffenvrienden (104 p. € 7,95) door Ad van Liempt – een aantal portretten, waaronder het aangrijpende verhaal van verzetsheldin Tante Riek, dat u al in het vorige nummer van Historisch Nieuwsblad kon lezen.

Elsschot. Leven en werk van Alfons de Ridder

Vic van de Reijt

415 p. Athenaeum-Polak & Van Gennep, € 29,95

Zeer boeiende en ook goed geschreven biografie van de Belgische schrijver Elsschot. Vic van de Reijt dook als eerste in het zakelijk archief van Alfons de Ridder en kan daardoor veel vertellen over diens leven als reclameman. Het is fascinerend om te zien dat dat vak van begin af aan was gebaseerd op gebakken lucht. De biografie geeft ook een mooi beeld van de Belgische geschiedenis in de twintigste eeuw. Heel aardig zijn de stukken die Elsschot schreef voor de Nieuwe Rotterdamsche Courant vlak na de Eerste Wereldoorlog, waaruit Van de Reijt uitvoerig citeert.

Tegelijkertijd verscheen nog een biografie van een belangrijk Nederlandstalig schrijver: M. Vasalis. Een biografie (967 p. Van Oorschot, € 35,00) door Maaike Meijer. Vasalis, pseudoniem van Margaretha Drooglever Fortuyn-Leenmans, was zeer publiciteitsschuw. Meijer kon gebruikmaken van haar papieren nalatenschap en is daardoor in staat ons een blik achter de schermen te bieden.

Memoires 1979B

Willem Oltmans

318 p. Papieren Tijger, € 25,00

In het zomernummer van Historisch Nieuwsblad van vorig jaar, waarvan Geert Mak gasthoofdredacteur was, schreef Paul van der Steen een mooi portret van journalist en enfant terrible Willem Oltmans. Oltmans hield op haast maniakale wijze sinds zijn jeugd tot aan zijn dood een dagboek bij. Die dagboeken werden door hem bewerkt tot memoires, waarvan nu deel 27 is verschenen. Oltmans becommentarieert het nieuws, schrijft over de boeken die hij leest (veel politiek en psychologie), vertelt over zijn ontmoetingen met mensen, waaronder veel groten der aarde, verhaalt over zijn – dramatische – liefdesleven en schotelt ons zeer openhartig zijn seksuele escapades voor. Ook citeert hij ruim uit de correspondentie die hij voert. Het lijkt me nuttig dat iemand eens een selectie maakt uit de memoires van Oltmans. Het is immers vrijwel niemand gegeven om de complete dagboeken te lezen.

Bloedgetuigen

Johan de Boose

735 p. De Bezige Bij, € 29,95

De uitgever roert flink de trom bij de aankondiging van dit boek. ‘Af en toe verschijnt er een roman waarvan de reikwijdte alle verwachtingen overtreft. Dat moment is weer aangebroken. Bloedgetuigen van Johan de Boose is literatuur op haar best. Dit bloedrode boek behoort nog voor de verschijning ervan tot de belangrijkste Vlaamse romans.’ Drie mensen en hun families staan in deze roman centraal: een Vlaamse oostfrontstrijder, een Sovjet-Russische infanterist en een vrouw in bezet Leningrad. Boose deed uitvoerig research: hij woonde een tijdlang in Rusland en sprak met de laatste ooggetuigen van het oostfront, zowel in Vlaanderen als in Rusland. Ambitieus is het boek zeker.