Home ‘Bescherming van kinderen soms doorgeschoten’

‘Bescherming van kinderen soms doorgeschoten’

  • Gepubliceerd op: 23 juni 2009
  • Laatste update 07 apr 2020
  • Auteur:
    Bas Kromhout
  • 2 minuten leestijd

Ernstige kindermishandeling kwam tussen 1960 en 1995 steeds minder vaak voor. De aandacht voor dit kinderleed is echter nog nooit zo groot geweest als nu.

Kinderen in gevaar is de titel van het onlangs verschenen Jaarboek voor de geschiedenis van opvoeding en onderwijs 2007. De titel is toepasselijk gekozen in een tijd waarin jeugd- en gezinsproblemen boven aan de politieke en maatschappelijke agenda staan. Mede onder invloed van heftige incidenten zoals de ‘Savannah-zaak’ is er een sterke roep vanuit de samenleving om kindermishandeling een halt toe te roepen.

Hierdoor zou gemakkelijk de indruk kunnen ontstaan dat kindermishandeling in Nederland een groeiend probleem is. Volgens criminologe Mieke Komen, die onderzoek deed
in het archief van de Dordrechtse kinderbescherming van 1960 tot 1995, heeft dat te maken met een zekere begripsvervuiling. Zij schrijft: ‘Na verloop van tijd [werden] naast allerlei vormen van kindermishandeling en seksueel misbruik ook verwaarlozing en zelfs opvoedingsmoeilijkheden onder het begrip “kindermishandeling” begrepen.’

Zelf concentreert Komen zich uitsluitend op gevallen van daadwerkelijk fysiek geweld tegen kinderen. Ze komt tot de conclusie dat kinderbeschermingspupillen in de periode van 1960 tot 1995 steeds minder vaak en minder zwaar werden mishandeld. Komen denkt dat dit komt doordat ‘in de jaren zeventig, tachtig en negentig de ouders fysiek geweld een minder acceptabele opvoedingsmethode [leken] te vinden’.

Toch staat kindermishandeling – in de ruime zin van het woord – hoog op het lijstje problemen waarvoor in het huidige kabinet voor het eerst een aparte minister voor Jeugd en Gezin is opgenomen. Dit is mede te danken aan het intensieve lobbywerk van onder andere de Reflectie- en Actiegroep Aanpak Kindermishandeling (RAAK). Stan Meuwese is jurist en bestuurslid van RAAK. Hij is blij met de toegenomen politieke aandacht voor kindermishandeling, maar waarschuwt tegelijk voor te hooggespannen verwachtingen.

‘De overheid kan niet alle jeugdproblemen oplossen,’ zegt hij. ‘Maar burgers eisen dat in toenemende mate wel. Het gevoel voor eigen verantwoordelijkheid neemt af en daarvoor in de plaats wijst men naar de bestuurders. Er is een enorm geloof in de maakbaarheid van de samenleving. Daardoor accepteren we steeds minder. Alles wordt in de probleemsfeer getrokken. Wat vroeger een slim en druk kind was, heet nu hoogbegaafd en lijdend aan ADHD.’

Verder vindt Meuwese dat de huidige samenleving is geobsedeerd door veiligheid, ook als het om kinderen gaat. ‘We lijken soms doorgeschoten in onze goede bedoelingen om kinderen te beschermen. Tegenwoordig denken ouders dat ze onverantwoord bezig zijn als ze hun kind zonder helmpje op laten fietsen. Ik denk zelfs dat het niet lang meer duurt voordat dit verplicht wordt gesteld.’

Nelleke Bakker (red.), Kinderen in gevaar. De geschiedenis van pedagogische zorg voor risicojeugd. Jaarboek voor de geschiedenis van opvoeding en onderwijs 2007. 144 p. Van Gorcum, € 20,45

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Nieuwste berichten

Glas-in-loodraam in de kathedraal van Chartres
Glas-in-loodraam in de kathedraal van Chartres
Interview

Middeleeuwse kunst moest mooi én stevig zijn

Middeleeuwse kunst moest lang meegaan. Kunsthistoricus Jan van Daal ontdekte dat kunstenaars en opdrachtgevers contracten sloten over de duurzaamheid van kunstwerken.  ‘Kerken of gilden die in de Middeleeuwen een groot kunstwerk zoals een groot glas-in-loodwerk wilden laten maken, dachten na over hoelang dat mee moest gaan,’ vertelt Van Daal, schrijver van het proefschrift On Durable...

Lees meer
Woodrow Wilson en Edith Wilson
Woodrow Wilson en Edith Wilson
Artikel

Schandaal rond Bidens gezondheid: hij is niet de eerste president die zijn ziekte verzweeg

Uit een nieuw boek blijkt dat Joe Bidens gezondheidsproblemen tijdens zijn presidentschap erger waren dan gedacht. In 1919 probeerde president Woodrow Wilson zijn ziekte ook zoveel mogelijk uit de publiciteit te houden. Zijn vrouw Edith Wilson hield hem uit de wind en nam allerlei taken van hem over. In het boek Original Sin schrijven journalisten dat...

Lees meer
Hans Wiegel noemde Winston Churchill zijn historische held: ‘Hij wist te inspireren’
Hans Wiegel noemde Winston Churchill zijn historische held: ‘Hij wist te inspireren’
Interview

Hans Wiegel noemde Winston Churchill zijn historische held: ‘Hij wist te inspireren’

Oud-VVD-leider en oud-vicepremier Hans Wiegel roemde in 2017 de Britse staatsman Winston Churchill om zijn moreel leiderschap tijdens de Tweede Wereldoorlog. ‘Hij was van doorslaggevende betekenis.’ Wanneer hoorde u voor het eerst van Winston Churchill?‘Ik zal een jaar of twaalf zijn geweest, ik meen dat dit op school was.’ Maakte hij meteen indruk op u?‘Ik...

Lees meer
De olifant van Karel de Grote
De olifant van Karel de Grote
Artikel

Trump krijgt een vliegtuig cadeau, Karel de Grote kreeg iets veel opvallenders

Een Qatarees cadeau leidt tot ophef in de VS: het emiraat wil president Donald Trump een vliegtuig ter waarde van 400 miljoen dollar schenken. Diplomatieke giften zijn al sinds de Oudheid een belangrijk onderdeel van internationale betrekkingen. Zo kregen heersers vroeger olifanten, relikwieën en koffieplantjes cadeau. President Trump vindt de controverse rond het cadeau uit...

Lees meer