Home Beeldgeheim

Beeldgeheim

  • Gepubliceerd op: 23 feb 2005
  • Update 07 apr 2020
  • Auteur:
    Marchien Kuijken

Een oude foto. Wat is het verhaal erachter? Libelle-columnisten Tineke Beishuizen en Wieke Biesheuvel doen een poging.


‘Wat een oer-Nederlandse situatie: mannen die door een soort landtong van klei ploeteren, water en schepen,’ begint Tineke Beishuizen. Wieke Biesheuvel valt haar bij: ‘Een groep mensen op een dijk.’ ‘Hier wordt een dijk gelegd,’ denkt ook Beishuizen, ‘een waterbouwkundige gebeurtenis van belang.’ Haar vermoeden wordt gesteund door de grote hoeveelheid bagger. ‘Die ligt er niet zomaar, die is daar neergelegd met een doel,’ meent Biesheuvel.

Nederlanders en dijken horen bij elkaar. ‘Dijken leggen kunnen we al heel lang,’ zegt Beishuizen. Maar wanneer is de foto genomen? De kleren van de toeschouwers bieden houvast. ‘De mannen dragen nog degelijk donkere pakken,’ zegt Biesheuvel. ‘Naar moderne maatstaven is de kleding ouderwets,’ voegt haar collega toe, ‘geen jeans of ski-jacks en veel petten.’ ‘Maar ja,’ zegt Biesheuvel, ‘het kan alles tussen de jaren dertig en begin jaren vijftig zijn. De mode schoot toen niet op.’

De kleding illustreert het verschil tussen de standen, ziet Biesheuvel. Linksonder staat een arbeider. De man midden op de foto is dat niet. Hij heeft nettere kleren aan en zijn broek is opgestroopt tegen de modder. ‘Dat doet een arbeider niet.’

Beishuizen kijkt naar de achtergrond: ‘Er moet iets feestelijks aan de hand zijn, want het grotere schip is versierd met vlaggetjes.’ ‘Eerst dacht ik ook dat het een schip was,’ corrigeert Biesheuvel haar, ‘maar het is een versierde steiger voor de toeschouwers.’

Maar waarom staan al die mensen daar? ‘De voltooiing van de dijk naar Marken is te recent,’ zegt Biesheuvel. ‘Ja,’ zegt Beishuizen knikkend, ‘dit is een dijklegging van een behoorlijke tijd geleden. Het moet bijna wel te maken hebben met de drooglegging van de voormalige Zuiderzee.’ Die brengt schoolherinneringen bij haar naar boven. ‘Afsluitdijk 1932, dat leerden we op school, met de naam van ir. Lely er onverbrekelijk aan verbonden. Noordoostpolder 1942, de oostelijke en zuidelijke Flevopolder tientallen jaren later.’

Biesheuvel is niet helemaal overtuigd. ‘Het zou kunnen, maar er zijn zoveel dijken in Nederland, dit kan ook Friesland of Zeeland zijn.’ De bekendste Zeeuwse gebeurtenis waarbij water en dijken een rol speelden was de Watersnoodramp van 1953. Biesheuvel: ‘Maar daar is de foto niet genomen, die is te vrolijk. Ik houd het op begin jaren vijftig, de feestelijke voltooiing van een dijk, die verwoest was tijdens de Watersnoodramp in 1953.’

Beishuizen verandert echter niet meer van gedachten. ‘Ik blijf bij de sluiting van het laatste stroomgat in de dijk die Noord-Holland verbindt met Friesland: de Afsluitdijk.’ 

 Uitleg: 1 juli 1932 – Het laatste stuk van de Afsluitdijk is gelegd. De Zuiderzee is afgesloten.

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Nieuwste berichten

Hongaars protest tegen de dam
Hongaars protest tegen de dam
Artikel

Hongaren gingen pas de straat op toen de Donau gevaar liep

Ondanks groeiende onvrede over het communistische systeem keken Hongaren in de jaren tachtig wel uit om in het openbaar kritiek te uiten. Pas toen de bouw van een waterkrachtcentrale de Donau bedreigde, kwam de bevolking in opstand.  In de jaren vijftig hadden Hongarije en Tsjecho-Slowakije het plan opgevat om een gigantische waterkrachtcentrale met dammen te...

Lees meer
Het zilvermeer in Bitterfeld is vervuild
Het zilvermeer in Bitterfeld is vervuild
Artikel

Oost-Duitsers reageerden geschokt op tv-beelden van smerige fabrieksstad

In de DDR was het anticommunistische verzet van de kerk nauw verbonden met de opkomst van de milieubeweging. Een heimelijk gefilmde televisiedocumentaire over een vieze fabrieksstad zette het Oost-Duitse milieuactivisme in één klap op de kaart.  Het grote publiek leerde de Oost-Duitse milieubeweging kennen toen in september 1988 de televisiedocumentaire Bitteres aus Bitterfeld op de...

Lees meer
Bulgaars protest tegen de milieuvervuiling in Ruse
Bulgaars protest tegen de milieuvervuiling in Ruse
Artikel

‘Geef ons schone lucht!’, scandeerden honderden boze Bulgaren

In Bulgarije was de milieubeweging de eerste protestbeweging die burgers tegen het communisme wist te mobiliseren. Moeders kwamen in opstand nadat hun kinderen flauwvielen door overwaaiende fabrieksgassen.  Op het centrale plein van het Bulgaarse provinciestadje Roese, niet ver van de Roemeense grens, stond op 23 september 1987 een groep jonge kinderen te wachten op hun...

Lees meer
Poolse demonstranten in 1980
Poolse demonstranten in 1980
Artikel

Kernramp gaf Poolse milieuactivisten een enorme populariteitsboost

De nucleaire ramp in Tsjernobyl bracht een kentering teweeg in Polen, waar al jaren een protestbeweging tegen het communistische regime sluimerde. Doordat het Sovjet-regime de ramp onder het tapijt wilde schuiven, verbeterde de reputatie van Poolse milieuactivisten. Hun verzet gaf ook andere Poolse protestbewegingen nieuw elan.   In 1980 was de vakbond c opgericht door havenarbeiders...

Lees meer