Audiovisueel: DE RECONSTRUCTIE VAN TRIJNTJE

door Kas van der Linden. Dinsdag 24 september, 1 en 8 oktober. Teleac, 17.10, Nederland 3

Wie was Trijntje? Wat at ze? Verfde ze haar haar? Leefde ze alleen of in een groep? Had ze tatoeages? Televisieserie De Reconstructie van Trijntje is een archeologische speurtocht naar de oudste menselijke botresten die ooit in Nederland zijn gevonden. Het vrouwelijke skelet kwam in 1997 aan het licht tijdens opgravingen op het spoorwegtraject Hardinxveld-Giessendam en kreeg een toepasselijke naam: Trijntje. Uit wetenschappelijk onderzoek bleek dat het om de botten ging van een veertig tot zestig jaar oude vrouw, die daar 7500 jaar geleden begraven was.
        Om het belang van de vondst te onderstrepen, werd het plan opgevat het gezicht van Trijntje te reconstrueren. Producent Kas van der Linden en presentator Leo Verhart, in het dagelijks leven conservator van het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden, werd gevraagd hierover een film te maken. Omdat zij het saai vonden om alleen het reconstructieproces vast te leggen, bedachten ze het concept van de time detective.
        Verhart: `De time detective is een archeoloog die een kwestie uit het verleden wil oplossen. Deze serie gaat over “de zaak-Trijntje”. Ik volg haar sporen en probeer erachter te komen hoe haar leven eruitzag. Aan de hand van die gegevens tracht ik vervolgens een beeld te geven van haar gezicht. Fysisch antropoloog Maja d’Hollosy maakt intussen een fysieke reconstructie van het gezicht. Aan het einde van de drie afleveringen zetten we beide visies naast elkaar. Dan blijkt dat we allebei een heel ander beeld van Trijntje hebben. Mijn Trijntje is bijvoorbeeld veel viezer en rimpeliger dan die van haar.’
        `Wij willen dat Trijntje in deze serie echt tot leven komt,’ vertelt Verhart. `Je moet bedenken dat mensen 7500 jaar geleden net zo intelligent waren als nu. Natuurlijk weten wij een heleboel dingen die zij nog niet wisten, maar andersom geldt hetzelfde. Wij zouden zonder proviand niet meer kunnen overleven in een bos, terwijl dat bos bij wijze van spreken hun Albert Heijn was. Ze wisten precies welke wortels, bessen of insecten je wel of niet kon eten. Voedsel verzamelen was echt iets anders dan wachten tot er een everzwijn voorbijkwam.’ Verhart wilde niet alleen weten wat Trijntje at, maar ook of dat lekker was. `Ik ontdekte dat haar eten voedzaam was, maar waarschijnlijk wel wrang en zurig smaakte.’
        Het is voor Leo Verhart de tweede serie die hij voor Teleac over de prehistorie maakt. Eerder bedacht en presenteerde hij de twaalfdelige serie Nederland in de Prehistorie, die deze zomer voor de derde maal bij Teleac werd herhaald. Tot ieders verbazing trok het programma per aflevering gemiddeld bijna 400.000 kijkers. Verhart: `Dat is echt heel veel. Ter vergelijking: het Oudheidkundig Museum trekt per jaar 120.000 bezoekers. Iedereen, ikzelf net zo goed, was dan ook stomverbaasd over deze kijkcijfers. We gingen er altijd van uit dat hier, in tegenstelling tot bijvoorbeeld Groot-Brittannië, geen markt is voor archeologische programma’s. Maar dat is dus helemaal niet waar.’
        Verhart hoopt met De Reconstructie van Trijntje het succes van de eerste serie in elk geval te evenaren. `Ik vind Trijntje beter dan De Prehistorie in Nederland. Het concept van time detective is veel spannender. We willen daarom in de toekomst nog meer sporenonderzoek gaan doen naar “zaken” uit het verleden. En dat hoeven helemaal niet per se prehistorische zaken te zijn. Je kunt de time detective ook inzetten voor een programma over de Slag bij Nieuwpoort of de Tweede Wereldoorlog.’