D66-leider Alexander Pechtold is fan van Winston Churchill. Hij roemt Churchill – premier van Groot-Brittannië van 1940 tot 1945 – als belangrijkste pleitbezorger van het Europese eenwordingsideaal.
Waarom noemt u Winston Churchill als historische held?
‘Ik heb hem altijd een intrigerende man gevonden. Een schilderachtige figuur met zijn dikke sigaren, voorliefde voor borrels en gevoel voor understatement. Er staan een paar borstbeeldjes van hem op mijn werkkamer, die heb ik gevonden op rommelmarkten. Na lezing van het recent verschenen boek van Felix Klos, Winston Churchill. Vader van Europa, is mijn bewondering voor deze Britse staatman tot grotere hoogte gestegen.’
Waarom?
‘Klos toont overtuigend aan dat Churchill de eerste echte Europeaan was, en dat wist ik nog niet. Ik mocht het eerste exemplaar van het boek van Klos in ontvangst nemen. Voor wie van politiek houdt, is het een echte pageturner. Met zijn pleidooi voor een verenigd Europa heeft Churchill een beslissende rol gespeeld in de naoorlogse geschiedenis.’
Verrassend, want Churchill staat toch juist bekend om zijn krachtige rol tijdens de Tweede Wereldoorlog?
‘Zeker. Klos laat ook heel duidelijk zien dat Churchill het vreselijk vond toen hij na afloop van de oorlog in juli 1945 niet werd herkozen als premier. Toen hij premier-af was, verveelde hij zich dood. Hij wilde het Europese publieke toneel helemaal niet verlaten, en dat deed hij dan ook niet.’
Het was een man met geldingsdrang.
‘Mede vanuit zijn drive om van zich te laten horen, zocht Churchill contact met Franse en Duitse gelijkgestemden. Hij genoot ervan om zich door buitenlandse relaties te laten fêteren in voorname hotels en reisde heel wat af. In 1946 riep hij Frankrijk, Duitsland en Groot-Brittannië op tot “een soort van Verenigde Staten van Europa”. Onder zijn druk is in 1949 de allereerste politieke Europese institutie opgericht: de Raad van Europa. Het moest maar eens afgelopen zijn met de oorlogen in Europa. In Churchills optiek zou een verenigd Europa vrede en veiligheid brengen.
Het moest maar eens afgelopen zijn met die Europese oorlogen
Is het niet wrang dat uitgerekend Engeland de EU heeft verlaten?
‘Inderdaad, want in Churchills ogen had Groot-Brittannië Europa nodig om zijn machtspositie te behouden. Het was niet het belang van zijn land om zich terug te trekken in protectionisme. Het besluit tot een brexit is gebaseerd op de overtuiging dat Groot-Brittannië te veel zaken aan Brussel heeft overgeleverd, maar Churchill heeft ook altijd een zekere mate van nationale onafhankelijkheid willen bewaren.’
Ziet u parallellen met uw eigen leven?
‘Churchill hield van kunst, hij schilderde niet onverdienstelijk. Ik schilder niet, maar als kunsthistoricus voel ik enige verwantschap. En hij was een rasoptimist. Afgelopen december kwam mijn boek uit onder de titel Optimist in de politiek.’
Alies Pegtel is historicus en journalist.
Dit artikel is exclusief voor abonnees
