Democraten in de Verenigde Staten vergelijken het afluisteren van Amerikaanse burgers zonder gerechtelijk bevel met praktijken uit de Nixon-jaren. Het is maar de vraag of ze daarvan bij de verkiezingen zullen profiteren.
Pieter van Os/ Washington
Op Capitol Hill is de historische analogie deze dagen niet van de lucht. Senator Durbin schuwde de vergelijking met nazipraktijken niet toen het over Guantanamo ging, en Hillary Clinton noemde het Huis van Afgevaardigden een ‘plantage’, met de republikeinse leiders als slavenhouders.
Maar het is vooral het afluisterprogramma dat het Witte Huis kort na elf september in gang zette, dat democraten in de afgelopen weken de meeste historische vergelijkingen ontlokte. Mensen bleken te worden afgeluisterd zonder dat daar een gerechtelijk bevel aan was voorafgegaan. De democratische ex-senator Gary Hart sprak over ‘een herhaling van de Nixon-jaren’.
Walter Mondale maakte als senator deel uit van de senaatscommissie die in die tijd onderzoek verrichtte naar een soortgelijk afluisterprogramma van het Witte Huis. Hij zei afgelopen week: ‘Bij degenen van ons die het destijds allemaal hebben meegemaakt, heerst teleurstelling en zelfs woede dat we terug zijn waar we begonnen.’
Destijds leidden de aanbevelingen van deze commissie tot de instelling van de rechterlijke instantie die het Witte Huis nu passeert in de strijd tegen het terrorisme. Verdedigers van het afluisterprogramma in de jaren zeventig beweerden net als de huidige Republikeinen dat terroristische aanvallen ermee waren verijdeld.
Politiek gezien is de vergelijking begrijpelijk. Destijds konden de democraten de verontwaardiging verzilveren in de presidentsverkiezingen. Toch is het maar de vraag of de verwijzing nu succes zal hebben. Een Republikeinse stafmedewerker: ‘Toen bewees de commissie dat het programma was gebruikt om anti-Vietnamorganisaties af te luisteren en burgerrechtenactivisten als Martin Luther King. Nu wijst niets daar nog op.’
Niet voor niets heeft Karl Rove, naaste adviseur van Bush en diens jarenlange campagnestrateeg, de republikeinen op het hart gedrukt de zaak juist te omarmen in de komende campagne. Want terwijl democraten neuzelen over privacy, oreerde hij in zijn laatste speech, ‘verdedigen wij het land’. Uit peilingen blijkt dat een kleine meerderheid van de kiezers dit met hem eens is.
Dit artikel is exclusief voor abonnees
