Met ingang van 2011 mogen de Russen het einde van de Tweede Wereldoorlog tweemaal vieren. Dan wordt voor het eerst de overwinning op Japan herdacht.
Tot nu toe vierden de Russen alleen 9 mei, de ‘Dag van de Overwinning’ op nazi-Duitsland. Dat er ook na mei 1945 nog flink is gevochten, is in Rusland lange tijd min of meer vergeten. De overwinning op Japan wordt nu eindelijk aan die vergetelheid ontrukt met een ‘Dag van het einde van de Tweede Wereldoorlog’, elk jaar op 2 september.
Meer lezen over de Tweede Wereldoorlog? Schrijf u in voor onze gratis nieuwsbrief.
Op 8 augustus 1945 verklaarde de Sovjet-Unie de oorlog aan Japan. Een dag later viel het Rode Leger Mantsjoerije binnen, terwijl een Amerikaanse atoombom de stad Nagasaki in de as legde. Op 6 augustus was hetzelfde al gebeurd met Hiroshima. Het Rode Leger bezette onder meer het zuidelijke deel van het eiland Sachalin en de Koerilen-eilanden ten noorden van Hokkaido.
Japan capituleerde op 2 september. De Opperste Sovjet van de USSR verklaarde 3 september tot nationale feestdag, maar de viering ervan raakte al snel in onbruik. Pogingen de feestdag terug te krijgen op de kalender liepen lange tijd op niets uit.
Sinds 1997 spande vooral het regionale parlement van Sachalin zich in voor eerherstel voor de ‘Dag van de Overwinning op het militaristische Japan’. De Russische regering deed echter niets met het idee, vermoedelijk om Japan niet voor het hoofd te stoten. De Japanners hebben zich nooit willen neerleggen bij de annexatie van de Koerilen, die in Japan de ‘Noordelijke Territoria’ heten.
De Russische regering draaide zich tot voor kort in allerlei bochten om het belang van de militaire overwinning op Japan te bagatelliseren. Die was bereikt ‘dankzij de inzet door een van de coalitieleden van massavernietigingswapens, waarvan het gebruik niet noodzakelijk was’. Bovendien duurde de oorlog tegen Japan ‘iets meer dan twee weken’ en werd hij volgens presidentieel adviseur Georgi Vilinbachov ‘weinig opgemerkt door tijdgenoten en nazaten’.
Die argumenten zijn nu overboord gezet, mogelijk omdat Moskou het hoog tijd vindt de steeds fellere Japanse retoriek over de ‘Noordelijke Territoria’ van repliek te dienen.
