In Rome staat een standbeeld van de Nederlandse patriottenleider Joan Derk van der Capellen tot den Pol (1741-1784). Zwolle eist het beeld op, maar de Romeinen willen het niet afstaan. Tijdens een symposium op het Koninklijk Nederlands Instituut in Rome op 18 oktober jongstleden is gebleken dat er andere mogelijkheden zijn om Capellen naar Zwolle te krijgen.
In 1785 bestelden vrienden van Capellen bij kunstenaar Giuseppe Ceracchi een beeldengroep voor Capellens graf in de Oude Kerk van Zwolle. Twee jaar later was die klaar: een meer dan drie meter hoog beeld van Capellen zelf, uitgedost als Romeinse senator, twee godinnenbeelden en een Nederlandse leeuw. Betaald was er ook, 45.000 gulden, maar niet voor het transport.
Dat kwam er ook niet meer van, omdat Pruisische soldaten ondertussen de patriottenbeweging de kop hadden ingedrukt. De beelden bleven liggen in Ceracchi’s Romeinse atelier. Dat was misschien hun redding, betoogde historicus Wyger Velema op het symposium, aangezien het familiegraf van de Capellens in 1788 door Oranjeklanten werd opgeblazen.
De zoons van Ceracchi deden de beeldengroep in 1839 over aan de prinselijke familie Borghese, als delging van een forse huurachterstand. De Borgheses verspreidden de vier beelden over hun park bij de beroemde Villa Borghese, dat in 1903 eigendom werd van de gemeente Rome. De leeuw werd een populaire klim- en zitplaats voor kinderen, totdat de parkleiding in 1993 besloot om de verloederde beeldengroep in veiligheid te brengen onder een afdakje achter het Museum Canonica.
In die trieste toestand werd deze twee jaar geleden aangetroffen door een journalist van De Stentor.
Het regionale dagblad startte een actie om de ‘reeds betaalde’ beelden alsnog afgeleverd te krijgen. In mei 2009 leidde dat zelfs tot Kamervragen van Eddy van Heijum (CDA) en Arie Slob (CU). Minister Plasterk van Cultuur antwoordde dat de beelden Italiaans eigendom waren, maar dat hij eventuele pogingen om ze in Zwolle te tonen zou ondersteunen.
Export van cultureel erfgoed is voor de Italiaanse wet vrijwel onmogelijk. Maar er zijn andere opties. ‘We kunnen kopieën maken voor de plek waarvoor ze ooit bedoeld waren,’ opperde Alberta Campitelli, de hoogst verantwoordelijke voor het cultuurgoed van de stad Rome, tijdens het symposium. Dat kan al voor 50.000 euro, een bedrag dat de aanwezige Zwollenaren – onder wie burgemeester Meijer – niet tegenviel.
Dit artikel is exclusief voor abonnees
