Zeeuwse zonde

Recent bracht uw correspondent een bezoek aan het Zeeuws Museum, het bleek een sentimental journey met wrange trekjes. Binnenkort word ik 43 en blijkbaar krijg je dan de eerste bewijzen ‘dat vroeger alles beter was’. De vakanties van mijn jeugd vonden plaats aan de Zeeuwse kust, om precies te zijn op camping De Zandput in Vrouwenpolder. Naast het strandvertier zochten we regelmatig de historische plekjes, stadjes en musea op en daar ben ik mijn ouders nog zeer dankbaar voor. Daar begon mijn voorliefde voor geschiedenis: op de boulevard van Vlissingen, met het standbeeld van Michiel de Ruyter. En… in het Zeeuws Museum in het middeleeuwse abdijcomplex te Middelburg. Daar stond een gereconstrueerde mammoet (4 meter hoog!), daar hingen schitterende wandtapijten met zeeslagen, daar stonden vitrines vol klederdrachten, lagen oude munten, zwaarden, de Romeinse altaren van Colijnsplaat etc. De getypte briefjes naast de objecten waren waarschijnlijk toen ook al vergeeld, maar….ze vertelden een verhaal. Het verhaal van Zeeland. Dat verhaal gaan we hier niet uit de doeken doen, maar ik waarschuw de toekomstige bezoeker: Het vernieuwde Zeeuws Museum doet dat ook niet. Het Zeeuws Museum is jaren lang gesloten geweest en onder leiding van Valentijn Bijvanck gerenoveerd en opnieuw ingericht. Met smadelijk resultaat. De heer Bijvanck heeft het plaats delict verlaten en maakt intussen nieuwe slachtoffers. Zijn opvolger en oud-medewerkers zitten met de gebakken peren en geven dat ook (diplomatiek) toe. Sneu voor hen, voor de Zeeuwse burgers en voor de toerist. Dat sinds de jaren ‘70 mijn herinneringen mythische proporties hebben aangenomen, kan ik de huidige verantwoordelijken natuurlijk niet aanrekenen. Wat wel objectief te constateren valt: de geschiedenis van Zeeland wordt niet verteld. Geen introteksten, met verdiepingsteksten voor liefhebbers. Geen kaarten met uitleg over de geologische situatie in de loop der eeuwen, geen maquettes. Geen bordjes naast objecten met nadere uitleg. Waar is die Karolingisch pot gevonden, wat gebeurde er überhaupt rond het jaar 800? De ringwalburchten ? Het cirkelvormige adbijcomplex staat notabene op de plek van zo’n ringwalburcht. Wat deden die Romeinen en Vikingen hier? Objecten en kunstwerken uit verschillende tijden en gebieden worden met elkaar geconfronteerd en de bezoeker wordt ‘uitgedaagd om zelf op zoek te gaan naar….’. Naar wat? Wonderkamers op zolder brengen de werelddelen in beeld waar de Zeeuwen op ontdekkings- en handelsreis gingen. Maar een wereldkaart, de context en de foute kanten (slavenhandel!): nergens te vinden. Chronologie en overzichtelijkheid is blijkbaar vloeken in deze post-post-postmoderne tijd. En om oubollig te besluiten: Luctor et Emergo zou toch ook aan bod moeten komen. Natuurlijk met een vleugje ironie. Dat je de geschiedenis van een gebied ook heel innovatief en multimediaal kan vertellen, blijkt in het recent geopende STAM in Gent en in het Ruhrmuseum te Essen. Daar worden bezoekers uitgedaagd, maar tegelijkertijd ook de grote lijnen aangeboden. Na een half uurtje ben je wel klaar in dit overigens fraai gerestaureerde pand. Over de middeleeuwse wenteltrappen mag je echter niet (meer) lopen. Jammer, want dat is ook beleving. De 2 actuele tentoonstellingen combineren oude stoffen en klederdrachten met nieuwe mode en dat is dan wel weer leuk. Behalve die titel: Ons dagelijks brood… Bij de receptie viel mijn oog op een brochure met de titel ‘Lievelingen’. Een tijdelijke tentoonstelling van een jaar geleden met alle favorieten uit de collectie: Dat had dus de vaste presentatie moeten zijn. Ik raakte hierover in gesprek met diverse medewerkers en het was zeer klantvriendelijk dat ik bij een kopje koffie mijn mening kenbaar mocht maken aan een van de beleidsmensen. Zij schetste de diffuse recente geschiedenis van het museum en dan snap ik het ook wel: Er is voor miljoenen aan verspijkerd en dan kun je een paar jaar later niet opnieuw beginnen. Belangstellenden zijn gewaarschuwd, gelukkig biedt de Middelburgse binnenstad voldoende historische compensatie.