Home Zeeheld Nelson had vreemdelingenlegioen van Franse huurlingen

Zeeheld Nelson had vreemdelingenlegioen van Franse huurlingen

  • Gepubliceerd op: 27 nov 2013
  • Update 07 apr 2020
  • Auteur:
    Patrick van IJzendoorn

Een Europees leger? Nee, daar hebben de Britten nooit veel in gezien. Samenwerken met de Franse cheese-eating surrender monkeys? Met die veredelde stierenvechters van de Armada? Nu is echter gebleken dat de grote admiraal Horatio Nelson minder moeite had met internationale samenwerking op militair gebied. Eén op de tien soldaten op de Britse schepen bij de Slag bij Trafalgar blijkt van buitenlandse komaf te zijn geweest.


De zeeslag bij Kaap Trafalgar, aan de zuidwestkust van Spanje, is de grootste maritieme overwinning uit de Britse geschiedenis. Op 21 oktober 1805 vernietigde de Britse vloot, tegen alle verwachtingen, een Frans-Spaans eskader. Geen enkel Brits schip ging verloren. Het aantal Britse slachtoffers bleef beperkt tot 449, onder wie Nelson zelf. Door deze overwinning op Napoleon verdween de dreiging van een Franse invasie.

Uit bestudering van persoonsdocumenten van 13.000 Trafalgar-veteranen in de Britse Staatsarchieven en het Nationale Zeevaartmuseum in Greenwich blijkt nu dat Nelson de beschikking had over een soort vreemdelingenlegioen. Tien procent was in het buitenland geboren. Aan Britse zijde streden onder meer 54 Fransen en 24 Spanjaarden. Verder waren op de 33 Britse oorlogsschepen mannen aanwezig uit Turkije, Mexico, India, China en Brazilië. Tevens vochten er naar alle waarschijnlijkheid ontsnapte slaven mee.

De Royal Navy had een grote aantrekkingskracht op huurlingen. Het betaalde goed, zeker nadat de regering prestatiebonussen had ingevoerd. Bovendien waren het eten en de medische verzorging beter dan elders.

Het onderzoek is verricht voor de tentoonstelling Nelson, Navy, Nation in Greenwich. Curator James Davey zet de admiraal neer als een belangrijke schakel in de overwinning op Frankrijk, in plaats van als een heroïsche, eigenzinnige eenling die eigenhandig Napoleon versloeg. Tevens wordt getoond dat Nelsons kosmopolitische leger minder sterk en ervaren was dan tot nu toe is aangenomen. Een kwart van de opvarenden had amper ervaring op zee.

De archieven hebben interessante persoonlijke verhalen opgeleverd. Zo is er aandacht voor de enige vrouw aan boord, Jane Townsend. Zij was verantwoordelijk voor huishoudelijke taken. Ook is er een foto te zien van de bejaarde Trafalgar-veteraan James Sharman, die op zijn oude dag het monument van Nelson in Great Yarmouth verzorgde. Hij zou model komen te staan voor Ham Peggotty, een goedaardig personage in Charles Dickens’ roman David Copperfield.

Patrick van IJzendoorn is correspondent in Londen

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Nieuwste berichten

Stilleven van Alexander Adriaenssen
Stilleven van Alexander Adriaenssen
Interview

Gevulde eieren met suiker en kaneel: zeventiende-eeuwse recepten bevatten verbazende combinaties

Voor de bouw van de Markthal in Rotterdam onderzochten archeologen de bodem en vonden er kookpotten, keukengerei en etensresten. Op deze plek werd dus ook vroeger al veel gegeten. Naar aanleiding van de vondsten is er nu een kookboek over de historische Rotterdamse cuisine. Het is volgens auteur Manon Henzen meer dan een receptenboek: ‘Historische...

Lees meer
Jacob Ruychaver met zijn gezin op een schilderij door Frans Hals
Jacob Ruychaver met zijn gezin op een schilderij door Frans Hals
Beeldessay

Pronken met onze families doen we al eeuwen

Gezellig, gelovig of rijk. Met een familieportret laten gezinnen aan de buitenwereld zien wie ze zijn. En dat ze hun leven goed voor elkaar hebben.  Wie in de zeventiende eeuw een Amsterdams grachtenhuis binnenliep, kon in de ontvangstkamer worden verwelkomd door een groot schilderij van de bewoners. Bijvoorbeeld van een strenge vader in donkere mantel...

Lees meer
Filmposter Zwei zu eins
Filmposter Zwei zu eins
Recensie

Duitsers op het dievenpad in schelmenfilm Zwei zu eins

Over het leven in de DDR bestaan veel grimmige films, maar Zwei zu eins bewijst dat je er ook een schelmenkomedie over kunt maken. De film speelt zich af in de zomer van 1990 in het Oost-Duitse Halberstadt. De aanstaande Duitse eenwording gaat in het stadje gepaard met massaontslagen en failliete fabrieken. Drie gedesillusioneerde werkloze...

Lees meer
Cover HN78 2025
Cover HN78 2025
Interview

Broedermoord en ruzie over de erfenis: familiedrama’s zijn van alle tijden

De zomereditie van Historisch Nieuwsblad is gevuld met artikelen over familie. Volgens eindredacteur Mirjam Janssen is het een prachtig thema omdat veel geschiedenis daar nu eenmaal begint. ‘Iemands status en opvoeding, en de mogelijkheden die hij of zij krijgt in het leven hangen voor een groot deel af van de familie. We laten zien hoe families...

Lees meer