Home Wolfstijd – Harald Jähner

Wolfstijd – Harald Jähner

  • Gepubliceerd op: 19 november 2020
  • Laatste update 10 feb 2021
  • Auteur:
    Willem Melching
  • 2 minuten leestijd
Wolfstijd – Harald Jähner

Jähner vindt dat de “vergeten jaren” van 1945 tot en met 1955 meer aandacht verdienen. Dit waren immers de jaren waarin Duitsland na een verloren oorlog de samenleving weer op de rails moest krijgen.

Typerend voor de chaos in mei 1945 is dat meer dan de helft van de mensen in Duitsland niet waren waar ze thuishoorden of waar ze heen wilden. Door het hele land zwierven Heimatvertriebenen, voormalige dwangarbeiders en gevangenen, daklozen en ex-krijgsgevangenen. Achteraf is de integratie van al deze ontheemden een succesverhaal, maar de werkelijkheid was rauw. De auteur heeft niet voor niets de wolf als symbool gekozen. Hij gaat dieper ingaat in op de enorme spanningen die dit in de gehele samenleving veroorzaakte.

In 1945 lag de economie in puin en was het maatschappelijk leven volledig tot stilstand gekomen. Tien jaar later was het Wirtschaftswunder op gang en had Duitsland zicht op herbewapening en een NATO-lidmaatschap. West-Duitsers waren van trouwe volgelingen van Hitler getransformeerd tot brave democraten. In de DDR was helaas een dictatuur ontstaan waar het “anti-fascisme” tot officieel beleid was verklaard.

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Naast de taaiheid en de drang om Duitsland weer op te bouwen zien we in deze jaren dat het besef van de Holocaust “een shockerend kleine rol speelde.” Volgens Jähner schakelde de overlevingsdrang van de Duitsers de schuldgevoelens uit. Dit is meer amateur-psychologie dan een steekhoudende verklaring. Wat te denken van de elites die gewoon bleven zitten in staat, onderwijs, economie en vooral ook in de rechtspraak? Op dit punt schiet Jähner echt tekort. Wel citeert hij tal van bronnen die laten zien dat heel veel Duitsers vooral zichzelf als slachtoffer zagen, zowel van de dictatuur als van de Geallieerde bombardementen en de daarop volgende bezetting.

Het boek heeft veel te bieden. Jähner gebruikt daarvoor dagboeken, memoires, kranten en tijdschriften als bron. Ook focust hij op bekende en minder bekende figuren. Zo treden de bekende schrijver Alfred Döblin en Beate Uhse die zich van vrouwelijke oorlogsvlieger ontwikkelde tot “sexmagnate” op als ankers voor het verhaal. Dat werkt bijzonder goed en geeft de lezer houvast op de dwaaltocht door het Duitse Trümmerlandschaft. Natuurlijk ontbreekt ook het succesverhaal van de Kever niet.

Dit boek is een bestseller in Duitsland en is in Nederlandse vertaling beschikbaar. Ook is inmiddels een apart fotoboek verschenen. De toegankelijke schrijfstijl, een schat aan anecdotes en de geweldige illustraties maken het een lezenswaardig boek.

Wolfstijd. Duitsland en de Duitsers. 

Harald Jähner, 504 p. De Arbeiderspers,  € 34,99

Nieuwste berichten

Scène uit het grote offensief
Scène uit het grote offensief
Recensie

Blunders en rivaliteit kostten mensenlevens in de Slag om de Schelde

Dat Zeeland met de Slag om de Schelde het grootste Nederlandse slagveld werd in de Tweede Wereldoorlog had niet gehoeven. Het was anders gelopen als de Britse legeraanvoerder Bernard Montgomery minder eigengereid was geweest. Zijn rivaliteit met de geallieerde opperbevelhebber Dwight Eisenhower hielp ook niet mee, blijkt uit de documentaire Het grote offensief. De film...

Lees meer
Amsterdam leverde zijn Joden uit aan de Duitsers, concludeert het NIOD
Amsterdam leverde zijn Joden uit aan de Duitsers, concludeert het NIOD
Recensie

Amsterdam leverde zijn Joden uit aan de Duitsers, concludeert het NIOD

Eerst waren er excuses van het Amsterdamse gemeentebestuur, pas daarna verscheen het bijbehorende onderzoek van het NIOD. Beide trekken dezelfde conclusie: de gemeente gaf volle medewerking aan het beleid van de Duitse bezetter om Amsterdam judenrein te maken. Maar waar burgemeester Femke Halsema koos voor het perspectief van de slachtoffers, staat het NIOD vooral stil...

Lees meer
Atatürks secularisme putte uit Franse bronnen 
Atatürks secularisme putte uit Franse bronnen 
Nieuws

Atatürks secularisme putte uit Franse bronnen 

De beweging van de Jonge Turken, die zich aan het begin van het twintigste eeuw inzette voor de modernisering van het vaderland, liet zich door Franse ideeën inspireren. Dat laat historicus Remzi Çağatay Çakırlar zien in zijn proefschrift, waarop hij onlangs in Leiden promoveerde.  In 1925 gaf de intellectueel en Jonge Turk Abdullah Cevdet een...

Lees meer
Speelfilm <i>Perla</i>: communisten ruïneren jong stel
Speelfilm <i>Perla</i>: communisten ruïneren jong stel
Recensie

Speelfilm Perla: communisten ruïneren jong stel

We mogen denken dat we ons lot in eigen hand hebben, maar de speelfilm Perla dwingt tot bescheidenheid. Daarin ruïneert het communistische regime in Tsjechoslowakije het leven van een jong stel. Het drama opent met de inval in 1968 in Tsjechoslowakije door de legers van het Warschaupact. Daarna schakelt de film over naar 1981 in...

Lees meer