Elke eerste werkdag van het jaar is het naar buitenlands voorbeeld ‘Openbaarheidsdag’ bij het Nationaal Archief (www.nationaalarchief.nl, zoek op openbaarheidsdag). De overheidsarchieven die worden overgebracht naar het NA zijn voor circa 95 procent direct openbaar. De Archiefwet schrijft voor dat de andere 5 procent na een bepaalde periode voor het publiek beschikbaar moeten zijn.
Afgelopen Openbaarheidsdag publiceerde het NA een lijst van archiefstukken die in 2013 openbaar zijn geworden. Ze zijn afkomstig van diverse archiefvormers, zoals de ministerraad, het Kabinet der Koningin (bijvoorbeeld de documenten rond het ongeluk van prins Bernhard in 1937), de Tweede Kamer, de SER, strafinstellingen, rechtbanken, de burgerlijke stand enzovoort.
Ook particuliere archieven kunnen na een bepaalde periode openbaar worden. Dit jaar zijn dat bijvoorbeeld de dossiers van het Bisdom Rotterdam, de Koninklijke Nederlandse Zwembond, de Nederlandse Orde van Advocaten, de Bilderberg Conferenties, en van personen als Norbert Schmelzer en Marga Klompé.
Cambridge
December 2011 ging de Cambridge University Library online: http://cudl.lib.cam.ac.uk. Er zijn afgelopen maanden 25.000 nieuwe records toegevoegd. Daarbij een 2000 jaar oud exemplaar van de tien geboden (de beroemde Nash-papyrus) en een van de meest opmerkelijke oude edities van het Nieuwe Testament, de Codex Bezae.
De uitgebreide Caïro Genizah-collecties, die geleidelijk online worden gezet in deze digitale bibliotheek, bieden een fascinerend inkijkje in het dagelijkse leven van een Joodse gemeenschap in Egypte. Nieuw zijn de islamitische manuscripten en de Sanskrietcollecties uit vooral Nepal en India. Van een deel van de werken zijn transcripties opgenomen. Bezoekers kunnen met een Google-, Yahoo- of OpenId-account inloggen op de site en werken bookmarken of downloaden.
Vlaams erfgoed
Fraai is Flandrica www.flandrica.be, de online schatkamer van de Vlaamse Erfgoedbibliotheek. Op deze site zijn bijzondere handschriften, liedteksten, kookboeken, kranten, muziekstukken, politieke ordonnanties en wetenschappelijke werken te raadplegen. Uniek is bijvoorbeeld het rekenboekje De Cyfferinghe, van de Nederlandse schoolmeester Willem Bartjens uit 1604, dat twee eeuwen lang gebruikt werd in het onderwijs. Van de eerste editie is slechts dit ene exemplaar op Flandrica bekend.
Academische collecties
De portaalsite voor Nederlandse academische collecties is www.academischecollecties.nl. Met één druk op de knop vorsen in collecties en voorwerpen van negen Nederlandse universiteiten. Na het invullen van een zoekterm is het mogelijk om een van de drie – niet zo heldere – thema’s (‘voorwerpen’, ‘collecties’ of ‘verhalen’) aan te vinken; daarna volgt een korte beschrijving met een afbeelding. Alle resultaten kunnen worden geprint, gemaild, in bookmarks opgenomen of verspreid via sociale media.
Europa en Weimar
www.historici.nl/Onderzoek/Projecten/Europaeenwording is een bronnendatabase met documenten over Nederland en de Europese integratie tussen 1950 en 1986, die de wording van het Nederlandse Europa-beleid inzichtelijk maken. Op www.illustrierte-presse.de zijn de geïllustreerde tijdschriften van de Weimar-republiek online gezet. Meer recente bronnen via www.twitter.com/erichennekam
Dit artikel is exclusief voor abonnees
