Wapens voor Afghanistan

In de wereld volgens Hollywood gaat het spannender toe dan in de werkelijkheid. ‘Based on a true story’ betekent meestal niet meer dan dat een aardig gegeven uit het echte leven als uitgangspunt is genomen. Daarna heeft de schrijver van het filmscenario er al zijn fantasie op mogen loslaten. Maar in Charlie Wilson’s war, een film met Tom Hanks – tevens de producent – in de titelrol en Julia Roberts als de politiek geëngageerde society-persoonlijkheid Joanne Herring uit Houston, hoefde de werkelijkheid nauwelijks te worden verdraaid.

Afgevaardigde Charlie Wilson heeft echt met Joanne Herring in bed gelegen. Zij heeft hem met de president van Pakistan een vorkje laten prikken. Hij heeft daarna met succes geijverd om het Amerikaanse budget voor steun aan het Afghaanse verzet tegen de Russische bezetting (1979-1988) spectaculair te verhogen. De vanuit Pakistan bevoorrade mujahedeen schoten vervolgens tot schrik van Moskou ineens de ene helicopter na het andere vliegtuig uit de lucht. Het is dus geen totale onzin dat Charlie Wilson de Sovjets uit dat land heeft laten afdruipen.
Liefhebbers van een bizar, maar redelijk serieus en tegelijk geestig verteld verhaal mogen deze film niet missen. Het goede acteerwerk en de messcherpe (in de ondertiteling soms helaas belachelijk vertaalde) dialogen doen de toeschouwer op het puntje van zijn stoel belanden. De echte Joanne was wat ouder dan Julia, maar nog mooier – ja, dat kan. Zij was Republikeins en rechts, had politieke vrienden in Washington en werd honorair consul voor Pakistan in Houston.
Van het een kwam het ander. Congressman Wilson werd haar vehikel om het kwaad uit het arme Afghanistan te verdrijven, maar niet zoals de film suggereert na een eenmalig wereldnummer op het hoogpolig tapijt van haar slaapkamer: Charlie en Joanne verloofden zich zelfs. CIA-man Gust Avrakotos bemiddelde vol overgave (in de film de allermooiste rol, van Philip Seymour Hoffman); en met zoveel miljoenen was succes verzekerd.
Was Charlie’s oorlog nu ook de oorzaak van 9/11? ‘We fucked up the end game,’ heeft hij echt gezegd, maar hij heeft Hanks ook dringend verzocht de film niet te laten eindigen met beelden van de aanslag op het Pentagon. Hanks schrapte ze.

Doeko Bosscher is hoogleraar eigentijdse geschiedenis aan de Universiteit van Groningen.

Mike Nichols, Charlie Wilson’s war. Universal Pictures International. In verschillende bioscopen en vanaf juni te verkrijgen op dvd.

Lieve Kitty
Theatergroepen Dood Paard en Nieuw West trekken door het land met de voorstelling Lieve Kitty, geïnspireerd op de dagboeken van Anne Frank. Het handelt over een groep mensen die vast zitten, in een plaats die Amsterdam in 1943 zou kunnen zijn, maar ook een andere plek in een andere tijd. Hun buitenwereld is niet groter dan de doodse binnenplaats die ze door een kier in het geblindeerde raam kunnen zien, en ze praten over het vrije bestaan dat ze ontzegd wordt.
Dood Paard en Nieuw West, Lieve Kitty. 16 april tot en met 29 mei. Info: 020-42 29 833 of www.doodpaard.nl

Praagse Lente
Het is alweer veertig jaar geleden dat Russische tanks met bruut geweld een einde maakten aan de Praagse Lente. Daarmee kapte het Kremlin de hervormingen af van de Tjechoslowaakse partijleider Dubček, die een socialisme met een menselijker gezicht voorstond. Televisieprogramma Andere Tijden blikt terug op deze korte periode van politieke vrijheid achter het ijzeren gordijn.
Andere Tijden. Do 10 april, 21.25 uur. Nederland 2

JFK
John F. Kennedy behoort tot de meest flamboyante politici uit de Amerikaanse geschiedenis. Zijn jeugdige uitstraling, charisma en idealisme spreken nog steeds tot de verbeelding van velen. In de documentaire JFK. In his own words zijn nooit eerder vertoonde archief- en familiebeelden te zien van onder meer zijn studententijd, huwelijk en campagne voor het presidentschap.
JFK. In his own words. Dutch Film Works, €