Verwacht najaar 2002

Politiek

Veel politieke geschiedenis verschijnt er dit najaar. Over het zeer recente verleden: In het web. Over de strijd om de macht (Prometheus, november 2002) door Jacques Monasch, lid van het campagneteam van de PvdA. Hij maakte de intocht mee van de PvdA in het Catshuis in 1994 en de dramatische aftocht in 2002. Monasch legt ons uit ‘hoe Pim Fortuyn de gevestigde politiek op haar knieën kreeg’. De Amsterdamse historicus Jan Dirk Snel analyseert het politieke denken van Jan Peter Balkenende (Aspekt, najaar 2002). Tegenover Frits Bolkestein en diens ‘primaat van de politiek’ heeft Balkenende, die geschiedenis en rechten studeerde aan de Vrije Universiteit, het altijd opgenomen voor het maatschappelijk middenveld.

Meer politiek
Eindelijk gaat prof. drs. Bart Tromp promoveren. Tientallen jaren maakte Tromp de buitenwacht wijs dat hij werkte aan een dissertatie over Thomas Hobbes. Nu verrast hij met het proefschrift Het sociaal-democratisch programma (Bert Bakker, oktober 2002), een dikke turf van bijna zeshonderd bladzijden over de beginselprogramma’s van de Sociaal-Democratische Bond, de Sociaal-Democratische Arbeiderspartij en de Partij van de Arbeid. Nog meer socialistica: van Henny Buiting verschijnt een studie over het befaamde sociaal-democratisch maandschrift De Nieuwe Tijd (Aksant, november 2002). Een boek van meer dan zevenhonderd pagina’s. Je zou haast gaan denken: hoe kleiner links wordt, hoe dikker de boeken erover.
        D66, op sterven na dood, heeft de roemrijke geschiedenis van de partij op papier laten zetten door Menno van der Land. Tussen ideaal en illusie (SDU, oktober 2002) heet het boek terecht. In de reeks ‘De natiestaat. Politiek in Nederland sinds 1815′ verschijnen twee belangrijke dissertaties: Vrij vissen in het Vondelpark. Kleine politieke partijen in Nederland 1918-1940 (Wereldbibliotheek, februari 2003) door Koen Vossen en Actieve burgers. Nederlanders en hun politieke partijen 1870-1918 (Wereldbibliotheek, mei 2003) door Gert van Klinken.

De oorlog
Komende maanden zorgt de Tweede Wereldoorlog weer voor veel sensatie. Allereerst verschijnt Kopgeld. Nederlandse premiejagers op zoek naar joden (Balans, november 2002) door de eindredacteur van Andere Tijden, Ad van Liempt. Hij hield onlangs voor een besloten gezelschap een lezing over het boek. Ik kan u verklappen: het is bloedstollend. Januari 2003 publiceert P.W. Klein Het PhilipsKommando in kamp Vught (Contact). Duizenden gevangenen, joden en niet-joden, werkten voor Philips aan ‘kriegswichtige producten’. Collaboratie? Of was het PhilipsKommando zoiets als in Schindlers list? Tenslotte verschijnt in februari 2003 het langverwachte magnum opus van Johannes Houwink ten Cate Wij hopen in afzienbare tijd geen jood meer te hebben (Contact). Het is een nieuwe geschiedenis van de jodenvervolging in Nederland, waarvan de vertaalrechten inmiddels voor veel geld zijn verkocht in de Verenigde Staten en Duitsland.

Amerika
Amerikanen denken nauwelijks na over de wereld buiten de Verenigde Staten. Het machtigste land ter wereld had daar tot dusver geen aanleiding toe. Maar na 11 september is de kloof evident geworden. Dit stelt de Amerikaanse journalist Mark Hertsgaard in De Schaduw van de macht (Cossee, september 2002). Hij sprak met tal van mensen in vijftien landen over hun beeld van Amerika. Maarten van Rossem, weggejaagd bij de Volkskrant als columnist, bundelt zijn artikelen en columns over Amerika van de afgelopen tien jaar in Amerika voor en tegen (Het Spectrum, november 2002). Geoffrey Perret schreef een nieuwe biografie van John Kennedy: Jack. Een leven als geen ander (Balans, oktober 2002). Hij kon gebruik maken van tot dusverre geheim gebleven gesprekken en honderden tapes uit het Witte Huis.

Auto- en biografie
De belangrijkste Nederlandse biografieën van het najaar zijn: D.G. van Beuningen 1877-1955. Roofridder aan de Maas (Balans, februari 2003) door Harry van Wijnen. Van Beunigen was de ‘havenbaron’ bij uitstek, maar tevens een belangrijk maecenas. Willem Maas beschrijft het leven van journalist Jacques Gans (De Prom, oktober 2002), de man die in de oorlog in Londen fel oppositie voerde tegen de Nederlandse regering in ballingschap, en de man die een aanslag beraamde op Willem Drees maar uiteindelijk in de kroeg belandde. Cees Fasseur komt met een aanvulling op zijn Wilhelminabiografie: Wilhelmina. Sterker door strijd (Balans, november 2002). De meest spannende autobiografie is ongetwijfeld BM (Augustus, januari 2003) door Ed van Tijn, over zijn jaren als burgemeester van Amsterdam.

Suriname en Indië
Bij De Geus verschijnt de handelseditie van het proefschrift van Michiel van Kempen over de geschiedenis van de Surinaamse literatuur (maart 2003). Het is een kolossaal werk van 1600 pagina’s. Zo eensgezind als Nederland lijkt te zijn over goed en fout tijdens de Tweede Wereldoorlog, zo verdeeld is men over de interpretatie van de oorlogsmisdaden in Indonesië. Over dit thema publiceert Stef Scagliola Last van de oorlog (Balans, oktober 2002).

Verder…
Zie ik met spanning uit naar het meest curieuze boek van dit najaar: Klein volk. De geschiedenis van de kabouter (De Geus, oktober 2002) door Ton van Reen.