Voor het eerst in de Oostenrijkse geschiedenis herdenken Duits- en Sloveenstalige Karinthiërs samen het verzet tegen de Sloveense annexatiepoging in 1920.
‘De gezamenlijke herdenking heeft grote symbolische waarde,’ stelt historicus en conflictbemiddelaar Stefan Karner. Tot nu toe voerde de Heimatdienst, de organisatie die het Deutschtum in Karinthië propageert, de boventoon bij de jaarlijkse herdenking op 10 oktober. Deze keer bleven gouverneur Jörg Haider en de rechts-populistische partijen FPÖ en BZÖ demonstratief weg. ‘De bijeenkomst was behalve een manifestatie van multiculturele saamhorigheid ook een duidelijk protest tegen Haider,’ constateert publiciste Trautl Brandstaller.
De tegenstellingen tussen de twee bevolkingsgroepen in Karinthië zijn eeuwenoud, maar escaleerden met het uiteenvallen van het Habsburgse Rijk in 1918. Het toenmalige koninkrijk der Serven, Kroaten en Slovenen wilde het land annexeren, waarna een bloedige Abwehrkampf van de Duitstalige bevolking volgde. Met het referendum van 10 oktober 1920 koos een meerderheid voor de aansluiting bij Oostenrijk. Sindsdien wordt vaak gesproken van de ‘Karinthische oerangst voor slovenisering’. Een bedreiging die de overige Oostenrijkers moeilijk kunnen meevoelen, aangezien de Sloveenstalige bevolking van Karinthië (rond de 14.000) een kleine minderheid vormt te midden van de 550.000 Duitstaligen, en buurland Slovenië inmiddels lid is van de EU.
Toch maakt Haider gretig gebruik van die ‘oerangst’. Zo plaatst hij advertenties in alle lokale dagbladen met de slogan: ‘Karinthië wordt eentalig.’ Volgens Brandstaller een schandelijke verwijzing naar de oproep ‘Karinthiers, spreekt Duits’ tijdens het Derde Rijk. In een brief aan 44.000 huishoudens belooft Haider dat er geen tweetalige plaatsnaamborden komen. Steeds opnieuw laat hij borden verwijderen of door kleinere, nauwelijks zichtbare vervangen. Daarmee schendt hij openlijk artikel 7 van de grondwet, waarin dergelijke rechten in 1955 voor alle etnische minderheden zijn vastgelegd. Eerdere uitspraken van het constitutionele hof legt Haider naast zich neer zonder dat er sancties volgen. Hij krijgt zelfs steun: bij de landelijke verkiezingen op 1 oktober van dit jaar wist hij in Karinthië 25 procent van de stemmen te trekken.
Omdat de politieke partijen er niet uit komen, werken belangenorganisaties onder leiding van Stefan Karner aan een compromisvoorstel waarin ze in principe akkoord gaan met het plaatsen van 158 tweetalige plaatsnaamborden. Steeds meer mensen prikken uit protest een tweetalig bord in hun voortuin. ‘De maatschappelijke bewegingen lopen voor op de politiek,’ constateert Brandstaller. ‘We hebben veel goede bruggenbouwers, maar helaas ook een meester in het opblazen.’
Dit artikel is exclusief voor abonnees
