Home Taalkwestie beïnvloedt kolonialisme-debat België

Taalkwestie beïnvloedt kolonialisme-debat België

  • Gepubliceerd op: 19 maart 2019
  • Laatste update 07 apr 2020
  • Auteur:
    Guido van Hengel
  • 2 minuten leestijd
Taalkwestie beïnvloedt kolonialisme-debat België

In februari publiceerden experts van de VN een zeer kritisch rapport over de Belgische omgang met het koloniale verleden. Zij adviseerden de regering dan ook om daarover officiële excuses aan te bieden.

Historicus Frank Gerits (Universiteit Utrecht) doet onderzoek naar propaganda voor Belgisch-Congo in onder andere de Verenigde Staten. Als Vlaming in Nederland kan hij de twee dekolonisatiedebatten goed vergelijken. ‘Lange tijd was de dekolonisatie in België geen issue,’ zegt Gerits. ‘Ook het Zwarte Piet-debat werd lang niet zo heftig gevoerd als in Nederland. Zelfs de publicatie van David van Reybroucks bestseller over Congo in 2010 leidde niet tot een maatschappelijke discussie. Het narratief was altijd dat de kolonisatie van Congo een zaak was van koning Leopold II, die het gebied van 1885 tot 1908 beheerde. Daarna, zo ging het verhaal, namen de kerk en de grote bedrijven het de facto over. De reactie van veel Belgen op het VN-rapport was dan ook niet zozeer vergoelijkend als wel dat de Belgische staat er niets mee te maken had. Dat het een zaak van dáár was. Als historicus kan ik zeggen: dat is niet waar. België, ook de regering en de samenleving, was verbonden met het kolonialisme.’

Politici schuiven de hete aardappel niettemin geheel in lijn met die reactie door naar het koningshuis. N-VA-leider Bart de Wever sprak op tv-zender Eén: ‘Als het over het Belgische koloniale verleden gaat, dan denk ik dat je onvermijdelijk naar de figuur van het staatshoofd, naar Leopold II, zult moeten kijken.’ Volgens Gerits legt de discussie over kolonialisme ook andere Belgische problemen bloot. ‘In Wallonië is kritiek op Congo ook kritiek op de koning, en kritiek op de koning is weer kritiek op België. En daarmee speel je de Vlaamse nationalisten weer in de kaart.’

Gerits beschouwt de recent opgelaaide discussie als waardevol. ‘Als Belgen leren inzien dat het België van vandaag nog steeds diep getekend wordt door de koloniale samenleving, dan kunnen ze ook inzien hoe dat doorwerkt tot op de dag van vandaag.’

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Nieuwste berichten

Scène uit het grote offensief
Scène uit het grote offensief
Recensie

Blunders en rivaliteit kostten mensenlevens in de Slag om de Schelde

Dat Zeeland met de Slag om de Schelde het grootste Nederlandse slagveld werd in de Tweede Wereldoorlog had niet gehoeven. Het was anders gelopen als de Britse legeraanvoerder Bernard Montgomery minder eigengereid was geweest. Zijn rivaliteit met de geallieerde opperbevelhebber Dwight Eisenhower hielp ook niet mee, blijkt uit de documentaire Het grote offensief. De film...

Lees meer
Amsterdam leverde zijn Joden uit aan de Duitsers, concludeert het NIOD
Amsterdam leverde zijn Joden uit aan de Duitsers, concludeert het NIOD
Recensie

Amsterdam leverde zijn Joden uit aan de Duitsers, concludeert het NIOD

Eerst waren er excuses van het Amsterdamse gemeentebestuur, pas daarna verscheen het bijbehorende onderzoek van het NIOD. Beide trekken dezelfde conclusie: de gemeente gaf volle medewerking aan het beleid van de Duitse bezetter om Amsterdam judenrein te maken. Maar waar burgemeester Femke Halsema koos voor het perspectief van de slachtoffers, staat het NIOD vooral stil...

Lees meer
Atatürks secularisme putte uit Franse bronnen 
Atatürks secularisme putte uit Franse bronnen 
Nieuws

Atatürks secularisme putte uit Franse bronnen 

De beweging van de Jonge Turken, die zich aan het begin van het twintigste eeuw inzette voor de modernisering van het vaderland, liet zich door Franse ideeën inspireren. Dat laat historicus Remzi Çağatay Çakırlar zien in zijn proefschrift, waarop hij onlangs in Leiden promoveerde.  In 1925 gaf de intellectueel en Jonge Turk Abdullah Cevdet een...

Lees meer
Speelfilm <i>Perla</i>: communisten ruïneren jong stel
Speelfilm <i>Perla</i>: communisten ruïneren jong stel
Recensie

Speelfilm Perla: communisten ruïneren jong stel

We mogen denken dat we ons lot in eigen hand hebben, maar de speelfilm Perla dwingt tot bescheidenheid. Daarin ruïneert het communistische regime in Tsjechoslowakije het leven van een jong stel. Het drama opent met de inval in 1968 in Tsjechoslowakije door de legers van het Warschaupact. Daarna schakelt de film over naar 1981 in...

Lees meer