Home Stokoude pornografie

Stokoude pornografie

  • Gepubliceerd op: 14 november 2019
  • Laatste update 07 apr 2020
  • Auteur:
    Geertje Dekkers
  • 2 minuten leestijd
Stokoude pornografie

Stukken van het oudste bekende handschrift van het dertiende-eeuwse gedicht Roman de la Rose zijn opgedoken in het archief van het bisdom van Worcester. Het zijn uitgerekend de meest pornografische fragmenten.

De fragmenten staan op stukken perkament die waarschijnlijk zijn hergebruikt als boekbanden voor een andere tekst en zijn daarom niet goed te lezen. Toch zijn er genoeg woorden herkenbaar om zeker te weten dat het om de Roman de la Rose gaat. Zo staat er in rood duidelijk bel acueil (‘hartelijk welkom’) – een allegorische naam van een van de figuren uit het Franse gedicht.

Uit onder meer het handschrift blijkt dat de fragmenten dateren van rond 1280, en daarmee zijn ze ongeveer net zo oud als het gedicht zelf. De Roman de la Rose werd in twee etappes geschreven: eerst dichtte de verder onbekende Guillaume de Lorris 4000 verzen over een droom, waarin een jongeman een vrouw het hof probeert te maken. Een jaar of veertig later voegde dichter Jean de Meung 18.000 regels toe, in een geheel eigen, afwijkende stijl. Naar schatting schreef hij de laatste regels rond 1270-1280.

De in Worcester gevonden fragmenten komen uit het einde van het gedicht, waar de twee hoofdpersonen elkaar ontmoeten: de jongeman en zijn geliefde ‘roos’ – een weinig subtiele verwijzing naar een vagina. In het fragment wordt gerept over de pelgrimsstaf van de man, die ‘stijf en sterk’ is en die hij in de plooien van de roos zal steken. En over twee pilaren waartussen hij neerzijgt, vol verlangen om te ‘aanbidden’.

Deze toespelingen waren te gortig voor de samensteller van een standaardvertaling van de Roman de la Rose, de negentiende-eeuwse mediëvist F.S. Ellis. Hij liet de scabreuze zinnen weg uit de vertaling en nam ze alleen in het Oudfrans op in een bijlage, voor de ware kenner. Mogelijk was er ook in de Middeleeuwen een lezer al geschokt door de regels, en scheurde hij ze uit zijn editie. Dat zou verklaren hoe ze in een boekband terechtkwamen – en daardoor juist voor de toekomst bewaard bleven.

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Nieuwste berichten

Glas-in-loodraam in de kathedraal van Chartres
Glas-in-loodraam in de kathedraal van Chartres
Interview

Middeleeuwse kunst moest mooi én stevig zijn

Middeleeuwse kunst moest lang meegaan. Kunsthistoricus Jan van Daal ontdekte dat kunstenaars en opdrachtgevers contracten sloten over de duurzaamheid van kunstwerken.  ‘Kerken of gilden die in de Middeleeuwen een groot kunstwerk zoals een groot glas-in-loodwerk wilden laten maken, dachten na over hoelang dat mee moest gaan,’ vertelt Van Daal, schrijver van het proefschrift On Durable...

Lees meer
Woodrow Wilson en Edith Wilson
Woodrow Wilson en Edith Wilson
Artikel

Schandaal rond Bidens gezondheid: hij is niet de eerste president die zijn ziekte verzweeg

Uit een nieuw boek blijkt dat Joe Bidens gezondheidsproblemen tijdens zijn presidentschap erger waren dan gedacht. In 1919 probeerde president Woodrow Wilson zijn ziekte ook zoveel mogelijk uit de publiciteit te houden. Zijn vrouw Edith Wilson hield hem uit de wind en nam allerlei taken van hem over. In het boek Original Sin schrijven journalisten dat...

Lees meer
Hans Wiegel noemde Winston Churchill zijn historische held: ‘Hij wist te inspireren’
Hans Wiegel noemde Winston Churchill zijn historische held: ‘Hij wist te inspireren’
Interview

Hans Wiegel noemde Winston Churchill zijn historische held: ‘Hij wist te inspireren’

Oud-VVD-leider en oud-vicepremier Hans Wiegel roemde in 2017 de Britse staatsman Winston Churchill om zijn moreel leiderschap tijdens de Tweede Wereldoorlog. ‘Hij was van doorslaggevende betekenis.’ Wanneer hoorde u voor het eerst van Winston Churchill?‘Ik zal een jaar of twaalf zijn geweest, ik meen dat dit op school was.’ Maakte hij meteen indruk op u?‘Ik...

Lees meer
De olifant van Karel de Grote
De olifant van Karel de Grote
Artikel

Trump krijgt een vliegtuig cadeau, Karel de Grote kreeg iets veel opvallenders

Een Qatarees cadeau leidt tot ophef in de VS: het emiraat wil president Donald Trump een vliegtuig ter waarde van 400 miljoen dollar schenken. Diplomatieke giften zijn al sinds de Oudheid een belangrijk onderdeel van internationale betrekkingen. Zo kregen heersers vroeger olifanten, relikwieën en koffieplantjes cadeau. President Trump vindt de controverse rond het cadeau uit...

Lees meer