Een sultan moet hier op hebben gezeten, op deze troon van gedraaid en verguld hout. En wie zal er gelegen hebben op deze kostbare achttiende-eeuwse canapé van walnotenhout, die er uitziet als een ijsbankje, wit van het parelmoer? Ook de bezoekers van de tentoonstelling Istanbul. De Stad en de Sultan in de Nieuwe Kerk kunnen zich wentelen in luxe, want een deel van de kerk is ingericht als koffiehuis. Daar kun je je uitstrekken op een lange rij rood met gouden sofa’s. Op lage ronde tafeltjes staan waterpijpen. Er worden Turkse thee, Turkse koffie en Turkse zoetigheden geserveerd.
Op naar de moskee. Dit deel van de tentoonstelling is ingericht in een soort ellipsvormige tent die hangt aan de nok van de kerk. Er staat een enorme zilveren kandelaar in en er prijken prachtig gekalligrafeerde boeken met miniatuurtjes. Op de grond liggen tapijten, maar schoenen uittrekken hoeft niet.
Deze ‘tent’ is niet de enige. Verschillende onderwerpen zijn ondergebracht in ruimtes die zijn afgebakend met textiel. Er is een kleine ronde tent met mystieke ordes, zoals die van de draaiende derwisjen. Er is een vierkante ruimte over de medressa, de islamitische hogeschool. En er is een grote rechthoekige tent ingericht als filmzaal.
Welk onderwerp ze ook behandelen, in alle ruimtes domineert pracht en praal. Zo ligt in het onderdeel over krijgskunst een dolk om van te watertanden, ingelegd met smaragd, email en forse diamanten, een cadeau van een zeventiende-eeuwse moeder aan haar zoon. In het deel over wetenschap staat een schrijfset: inktpotjes, pennenhouder en een mesje, uitgevoerd in blauw, goud, rood en groen email.
Het marktgedeelte van de tentoonstelling vormt even een pauze in de aaneenschakeling van kostbaarheden. Hier zijn eenvoudige marktwaren, zoals zakjes kruiden, afdruiprekken en plastic afwasteiltjes, opgehangen in een kleurrijke uitstalling van wel twaalf meter hoog. Istanbul. De stad en de sultan is een heerlijke vergaaptentoonstelling. De audiotour biedt mogelijkheden tot verdieping.
Istanbul. De Stad en de Sultan Tot en met 15 april. Nieuwe Kerk, Dam, Amsterdam. Open: da 10-18 uur. Info 020-63 86 909 of www.nieuwekerk.nl
Dit artikel is exclusief voor abonnees
