Home Signalementen film

Signalementen film

  • Gepubliceerd op: 30 juni 2010
  • Laatste update 07 apr 2020
  • Auteur:
    Jos van der Burg
  • 2 minuten leestijd

Peter Hoogendijk
Verzet in Indië. Een film over een verloren strijd
Dammas Films, € 14,95 (bestellen via info@dammasfilms.nl)

We weten alles over het Nederlandse verzet in de Tweede Wereldoorlog tegen de Duitse bezetter, maar was er in Indië ook verzet tegen de Japanse overheerser? Documentairemaker Peter Hoogendijk, kind van een Hollandse vader en een Indische moeder, ging op onderzoek uit.
Jazeker, er was verzet, maar de Indische situatie was totaal anders dan de Nederlandse. Het belangrijkste verschil was dat de meerderheid van de bevolking de Japanners aanvankelijk zag als bevrijders. Eindelijk verlost van het Nederlandse koloniale regime! Het verzet kwam dan ook niet van de Indiërs en ook niet van de Hollanders – want die waren geïnterneerd in kampen –, maar van de Indische Nederlanders.
Naar schatting twee- tot vijfduizend lieten daarbij het leven, van wie velen door onthoofding. De vooroorlogse Politieke Inlichtingen Dienst speelde een kwalijke rol door de Japanners van informatie te voorzien over het verzet. De collaboratie is nog steeds een pijnlijk taboe in Indonesië.

Vincent Monnikendam
Moeder Dao. De schildpadgelijkende
Beeld en Geluid, € 27,50; aanbieding via NRC, € 9,95

Vincent Monnikendam verraste in 1995 met de geweldige compilatiefilm Moeder Dao. De schildpadgelijkende, die fragmenten bevat van in Indië tussen 1912 en 1933 gemaakte koloniale films. De maker worstelde zich door honderden uren bedrijfsfilms en overheidspropaganda.
Hij keek nu eens niet met de ogen van de Nederlandse kolonisator naar het materiaal, maar met die van de Indiërs. Het leverde een film op over Hollands superioriteitsgevoel en uitbuiting. Dat komt tot uitdrukking in kleine details, zoals de achteloze trap tegen de schenen van een koelie door een in smetteloos wit geklede Hollander.
Met de film wilde Monnikendam de anonieme Indiërs aan de vergetelheid ontrukken. Het is hem op briljante wijze gelukt, want Moeder Dao is een unieke film, die onvoldoende aandacht kreeg toen hij een paar jaar geleden op dvd werd uitgebracht. Hij is nog steeds verkrijgbaar bij Beeld en Geluid. Ook maakt hij deel uit van de NRC-uitgave ‘Tijdsbeeld Nederland – Koloniaal Verleden’, die vijf documentaires bevat over het Indische verleden. Sterk aanbevolen.

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Nieuwste berichten

Woodrow Wilson en Edith Wilson
Woodrow Wilson en Edith Wilson
Artikel

Schandaal rond Bidens gezondheid: hij is niet de eerste president die zijn ziekte verzweeg

Uit een nieuw boek blijkt dat Joe Bidens gezondheidsproblemen tijdens zijn presidentschap erger waren dan gedacht. In 1919 probeerde president Woodrow Wilson zijn ziekte ook zoveel mogelijk uit de publiciteit te houden. Zijn vrouw Edith Wilson hield hem uit de wind en nam allerlei taken van hem over. In het boek Original Sin schrijven journalisten dat...

Lees meer
Hans Wiegel noemde Winston Churchill zijn historische held: ‘Hij wist te inspireren’
Hans Wiegel noemde Winston Churchill zijn historische held: ‘Hij wist te inspireren’
Interview

Hans Wiegel noemde Winston Churchill zijn historische held: ‘Hij wist te inspireren’

Oud-VVD-leider en oud-vicepremier Hans Wiegel roemde in 2017 de Britse staatsman Winston Churchill om zijn moreel leiderschap tijdens de Tweede Wereldoorlog. ‘Hij was van doorslaggevende betekenis.’ Wanneer hoorde u voor het eerst van Winston Churchill?‘Ik zal een jaar of twaalf zijn geweest, ik meen dat dit op school was.’ Maakte hij meteen indruk op u?‘Ik...

Lees meer
De olifant van Karel de Grote
De olifant van Karel de Grote
Artikel

Trump krijgt een vliegtuig cadeau, Karel de Grote kreeg iets veel opvallenders

Een Qatarees cadeau leidt tot ophef in de VS: het emiraat wil president Donald Trump een vliegtuig ter waarde van 400 miljoen dollar schenken. Diplomatieke giften zijn al sinds de Oudheid een belangrijk onderdeel van internationale betrekkingen. Zo kregen heersers vroeger olifanten, relikwieën en koffieplantjes cadeau. President Trump vindt de controverse rond het cadeau uit...

Lees meer
Jager met jachthonden
Jager met jachthonden
Beeldessay

Nederlanders maken zich al eeuwen druk over de jacht

Tijdens een jachtpartij schoten edelen van de Republiek onbelemmerd vele dieren. Eind achttiende eeuw kwam daar steeds meer verzet tegen. Maar niet uit dierenliefde. Het was een verslavend tijdverdrijf. Met een horde achter het wild aan stuiven of juist in je eentje dieren besluipen. Te paard, ondersteund door jachthonden of valken, schoten jagers ‘edel wild’,...

Lees meer