Home SIGNALEMENTEN Boeken

SIGNALEMENTEN Boeken

  • Gepubliceerd op: 25 februari 2015
  • Laatste update 07 apr 2020
  • Auteur:
    Frans Smits
  • 6 minuten leestijd

Napoleon. De schaduw van de revolutie
Bart van Loo
495 p. De Bezige Bij, € 24,99


De Belgische Frankrijk-kenner Bart van Loo meldt in de inleiding van zijn zeer leesbare biografie dat Napoleon volgens de Amerikaanse computerwetenschapper Steven Skiena na Jezus de meest invloedrijke figuur is uit de wereldgeschiedenis. Hij probeert de vraag te beantwoorden hoe dat zo is gekomen. Hij laat zien dat we Napoleon alleen kunnen begrijpen als we hem koppelen aan de Franse Revolutie.
     
Ook Churchill zal wel voorkomen op de lijst van Skiena. Maar de Engelse jeugd denkt dat Churchill de hond is in advertenties van een bekende verzekeringsmaatschappij. Tijd om de Grootste Engelsman aller Tijden weer de plek te geven die hij verdient, dacht de conservatieve burgemeester van Londen Boris Johnson. Hij schreef de vermakelijke essayistische biografie De Churchill Factor. Hoe één man geschiedenis schreef (428 p. Spectrum, € 24,99).
 
Europa volgens Maarten van Rossem
Maarten van Rossem
112 p. Nieuw Amsterdam, € 12,95


Tegenwoordig schrijft Maarten van Rossem elk jaar een klein boek, waarin hij ons bijpraat over onderwerpen die hem fascineren. Zo zagen het licht: Waarom is de burger boos? (over populisme), Kapitalisme zonder remmen (over het neoliberalisme) en Waarom de stoommachine geen Chinese uitvinding is (over het bijzondere van het Westen). Zijn nieuwe boek handelt over de zegeningen van de Europese Unie. Hij laat allereerst zien dat de geschiedenis van de verschillende West-Europese landen na 1945 een in hoge mate identiek patroon kent: ook Nederland is niet bijzonder volgens Van Rossem, anders dan velen in ons land denken. Zijn conclusie is dat je veel beter in West-Europa kunt wonen dan in de Verenigde Staten: minder gewelddadig, minder onrechtvaardig en betere politieke systemen. Dit allemaal mede dankzij de zo verfoeide EU. Voor de fans: zijn volgende boek gaat over iets heel anders: de ondergang van het Romeinse Rijk.
 
De stamhouder. Een familiekroniek
Alexander Münninghoff
330 p. Prometheus-Bert Bakker, € 19,95


Deze familiegeschiedenis trok afgelopen maanden veel lezers. Dat is helemaal terecht. De journalist en Rusland-kenner Alexander Münninghoff presenteert in De Stamhouder een adembenemend, bizar en goed geschreven verhaal. Het gaat over zijn grootvader, zijn vader en hemzelf (de stamhouder). Zijn grootvader is een gewiekst zakenman, die uitgroeit tot een van de rijkste mensen van Letland. Twee dagen voordat de oorlog uitbreekt vlucht hij met zijn gezin naar Nederland. Tijdens de Duitse bezetting heeft hij weinig te klagen, de zaken gaan goed. Hij heeft banden met het verzet en de bezetter. De vader van Alexander gaat bij de SS en vecht aan het oostfront. Terug in Nederland – hij is de verliezer van de oorlog – gaat het van kwaad tot erger. Te midden van een heleboel familievetes en andere narigheid groeit Alexander op en probeert de geschiedenis van zijn familie te achterhalen en te begrijpen.
 
De oorlog verzameld. Het ontstaan van de collectie van het NIOD
Annemieke van Bockxmeer
444 p. De Bezige Bij, € 24,90


Een boek van meer dan vierhonderd pagina’s over de opbouw van een documentatiecentrum met de nadruk op de vorming van de collecties: dat moet wel heel erg saai zijn. Niet dus. Ik heb dit proefschrift van Annemieke van Bockxmeer, van 1989 tot 2012 verbonden aan het NIOD en verantwoordelijk voor de archieven, met veel plezier gelezen. Ze beschrijft waar het idee van een Rijksinstituut voor Oorlogsdocumentatie vandaan kwam. Veel aandacht is er voor het verzamelen van bronnen: archieven, boeken, kranten en nog veel meer. Vaak moest het NIOD strijd leveren met andere organisaties die achter hetzelfde materiaal aan zaten. Naar welke onderwerpen ging in die eerste jaren de aandacht uit? Dat waren: het Duitse bezettingsbestuur, de NSB, het verzet en het lot van Nederlanders in gevangenissen en concentratiekampen. Nieuw voor mij: het NIOD had een tijdlang een filiaal in Den Haag.
 
Kristallnacht. Voorspel van de vernietiging 1938-1945
Martin Gilbert
269 p. Omniboek, € 19,99


Nadat Herschel Grynszpan een diplomaat van de Duitse ambassade in Parijs had neergeschoten vonden de nazileiders in Duitsland het tijd om de al langer gewenste gewelddadige massa-actie tegen de Joden ten uitvoer te brengen. Over deze actie in de nacht van 9 op 10 november 1938, Kristallnacht genoemd, schreef de vermaarde Engelse historicus en Churchill-biograaf Martin Gilbert in 2005 een studie, die nu is vertaald in de serie ‘Keerpunten in de geschiedenis’ van uitgeverij Omniboek.
    
De Duitse historicus en politicoloog Malte Herwig verdiepte zich in de ‘flakhelpersgeneratie’: mannen geboren aan het einde van de jaren twintig die aan het einde van de Tweede Wereldoorlog onder de wapenen werden geroepen om als ‘Hitlers laatste helden’ de nederlaag van nazi-Duitsland nog wat uit te stellen. Sommigen gingen behoren tot de elite van het moderne Duitsland. Ze verzwegen hun lidmaatschap van de NSDAP. In De laatste lichting (303 p. Balans, € 19,95) beschrijft Herwig de gevolgen daarvan.
 
Vluchtcode vlinder
Margriet Brandsma
182 p. Conserve, € 17,99


Dit boek heeft de lange ondertitel: Hoe de DDR miljarden verdiende aan de verkoop van gevangenen. Een verhaal over liefde, verraad en mensenhandel gebaseerd op ware gebeurtenissen. Margriet Brandsma, jarenlang correspondent in Berlijn, concentreert zich op het verhaal van Rina en Michael Ogertschnig. Rina is Nederlandse, Michael een Oost-Duitser. Ze worden verliefd op elkaar. Michael besluit te vluchten uit de DDR via een mensensmokkelorganisatie, maar hij wordt opgepakt en belandt in de gevangenis. Via een Freikauf door de West-Duitse regering kan Michael na een paar jaar toch nog Rina in zijn armen sluiten.
    
Er verschenen meer boeken ter gelegenheid van de viering van de val van de Muur 25 jaar geleden. Journalist van Het Financieele Dagblad Jule Hinrichs beantwoordt in Het jaar dat de Muur viel (361 p. AUP, € 19,95) de vraag waarom het communisme in Oost-Europa instortte. Hij heeft terecht veel aandacht voor economische ontwikkelingen.

Berlijn. Biografie van een nieuwe stad
Peter Schneider
382 p. Atlas Contact, € 24,99


Ook dit boek verscheen 25 jaar na de val van de Muur. Peter Schneider is een bekend Duits schrijver en inwoner van Berlijn. Hij heeft het over de stad vóór en vooral na de val van de Muur en zoekt uit waarom Berlijn een van de populairste steden van de wereld is geworden. Natuurlijk besteedt hij ook veel aandacht aan het naziverleden. Eigenlijk lijkt Berlijn best veel op Amsterdam: jarenlang veel last van hondenpoep, een fanatieke kraakbeweging, grote invloed van groen links en tal van bouwprojecten die niet op tijd afkomen en de begroting ver overschrijden.
    
Nog een interessant ‘Muur-boek’ is Rode Liefde. Een Oost-Duitse familiegeschiedenis (272 p. Cossee, € 21,90) door Maxim Leo. Hij vertelt over zijn grootvader, een DDR-bobo, zijn ouders, die van hun geloof vallen en zijn eigen ervaringen.
 
Mo. De Morten Trilogie 2
Anna Levander
287 p. Q, € 15,00


Dit is geen historisch boek. Anna Levander is het pseudoniem van het journalistenduo Annet de Jong van De Telegraaf en Dominique van der Heyde van de NOS en Nieuwsuur. Ze verenigden zich om een thrillertrilogie te schrijven. Hoofdpersoon is Morten Mathijsen, een sluwe politicus, die met De Nieuwe Liberalen een eclatante verkiezingsoverwinning behaalt en een kabinet mag formeren. Voor de figuur van Morten hebben de schrijfsters, zeggen ze, veelvuldig geput uit de De Gaulle-biografie De man die nee zei van H.L. Wesseling (zie de recensie van een ander boek van Wesseling in dit nummer). Leuke taak voor de historische lezer: zoek de parallellen.
 
    
 

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Dit artikel op Historischnieuwsblad.nl is alleen toegankelijk voor abonnees. Met liefde en zorg werken wij iedere dag weer aan de beste historische verhalen door toonaangevende historici. Steun ons door lid te worden voor maar €4,99 per maand, de eerste maand €1,99. Log in om als abonnee direct verder te kunnen lezen of sluit een abonnement af.