Home SIGNALEMENTEN Boeken

SIGNALEMENTEN Boeken

  • Gepubliceerd op: 22 april 2015
  • Laatste update 07 apr 2020
  • Auteur:
    Frans Smits
  • 7 minuten leestijd

1940. Verwarring en aanpassing
Wichert ten Have
212 p. Spectrum, € 19,99


Dit is het eerste deel van de serie ‘Leven in bezet Nederland’, samengesteld door het NIOD. Er verschijnen zes boeken, die elk de gebeurtenissen in één oorlogsjaar beschrijven. Verwarring en aanpassing is zeer de moeite waard. Wichert ten Have, die promoveerde op De Nederlandse Unie, geeft een goed beeld van het eerste oorlogsjaar, gebaseerd op de laatste kennis. Het boek is bovendien goed geïllustreerd door de fotospecialisten van het NIOD, René Kok en Erik Somers.

Militair historicus Rein Bijkerk beperkt zich in Een korte oorlog. De slag om Nederland in mei 1940 (197 p. Ambo|Anthos, € 19,99) tot de vijf oorlogsdagen. Welke strategie zat er achter de aanval en hoe verdedigde Nederland zich? Klopt het dat politici onze defensie hadden verwaarloosd? Bijkerk beschrijft de grote lijnen van de strijd, maar kijkt ook naar de individuele gevechtservaringen van soldaten.
 
Een schitterend vergeten leven. De eeuw van Frieda Belinfante
Toni Boumans
376 p. Balans, € 19,95


Frieda Belinfante was een zeer moedige vrouw. Ze was celliste en dirigente. Dat laatste mag heel bijzonder genoemd worden: dirigeren was iets voor mannen. Belinfante trad voor de oorlog op met haar kamerorkest in het Concertgebouw. Toen de nazi’s binnenvielen ging ze in het verzet – niet makkelijk voor een Joodse en lesbische vrouw. Ze was een van de drijvende krachten achter de aanslag op het Amsterdamse bevolkingsregister in 1943. Na de oorlog vertrok ze naar de Verenigde Staten, waar het haar lukte om haar muziekcarrière weer op te pakken.
    
Ook weinig bekend is Bep Voskuijl. Over haar schreven Jeroen de Bruijn en Joop van Wijk Bep Voskuijl. Het zwijgen voorbij. Een biografie van de jongste helpster van het Achterhuis (256 p. Prometheus – Bert Bakker, € 19,95). De auteurs dragen ook nog een nieuwe kandidaat aan voor het verraad van de familie Frank.
 
Aan de Maliebaan. De kerk, het verzet, de NSB en de SS op een strekkende kilometer
Ad van Liempt
239 p. Balans, € 16,95


Ad van Liempt moet wel de productiefste historicus van ons land zijn. Net hebben we Na de bevrijding: de loodzware jaren 1945-1950 (door Maarten van Rossem besproken in dit blad) uit of er liggen alweer twee nieuwe boeken op ons te wachten. Aan de Maliebaan is een prettig leesbaar boek over de brede Utrechtse laan in oorlogstijd. Er waren heel wat nazi-instituten gevestigd en ook de hoofdkwartieren van de NSB en de Nederlandse SS. Maar er woonden ook de katholieke aartsbisschop Jan de Jong, die stevig in conflict kwam met de Duitse bezetter, en Marie-Anne Tellegen, een spilfiguur in het verzet.

Het tweede nieuwe boek van Van Liempt is: Utrecht 40/45 (122 p. WBOOKS, € 24,95). Een fotoboek waarin de Maliebaan natuurlijk ook figureert.
 
Meisjes in de oorlog. De Tweede Wereldoorlog in dagboeken
Pieter Eckhardt en Marscha Holman (samenstelling)
296 p. Prometheus – Bert Bakker, € 17,95


Een van de meest indringende boeken over Nederland in de Tweede Wereldoorlog is Dagboekfragmenten 1940-1945. Het verscheen voor het eerst in 1954 en was samengesteld door het NIOD. Dagboeken brengen je heel dicht bij hoe mensen toen leefden en dachten. Daarom valt het toe te juichen dat nu een selectie verschijnt van dagboekfragmenten van jonge vrouwen tijdens de oorlog: niet alleen Anne Frank schreef een dagboek, melden de samenstellers. Ze hebben fragmenten verzameld van Joodse meisjes, arme meisjes, rijke meisjes, meisjes uit een NSB-gezin en meisjes die in het verzet werkten.

Een klassieker op het gebied van de kampdagboeken is Goethe in Dachau (271 p. € 24,00) door schrijver en vertaler Nico Rost. Het boek is heruitgegeven in de reeks ‘Kritische Klassieken’ van uitgeverij Schokland.
 
Rose
Rosita Steenbeek
352 p. Ambo|Anthos, € 21,99


Schrijfster Rosita Steenbeek ging op zoek naar het leven van haar grootmoeder Rose, en dat leverde een aangrijpend boek op. Rose was de dochter van een Joodse moeder en een Duitse vader. Het is geen gelukkig huwelijk en het komt tot een scheiding. Rose is daar verbolgen over en ze zal haar vader niet meer zien. In 1929 verliest ze haar hart aan een Nederlandse dominee. Rose en haar man vestigen zich in Klaaswaal, een dorpje in de buurt van Rotterdam. Later komt de moeder van Rose bij hen wonen, want in Duitsland is het te gevaarlijk voor haar geworden. Op 14 mei – haar verjaardag – ziet Rose de bommen op Rotterdam vallen. Haar man sluit zich aan bij het verzet en wordt opgepakt. Door spelingen van het lot komen leden van Rose’ familie aan verschillende kanten van het front terecht.
 
Geaarde Kunst. Door de staat gekocht ’40-’45
Carel Blotkamp e.a. (samenstelling)
96 p. Waanders & De Kunst, € 19,95


Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd er een grote kunstcollectie aangelegd. Verantwoordelijk daarvoor was de NSB’er Ed Gerdes. Hij kocht in enkele jaren ruim 700 kunstwerken aan. Slechts een klein aantal van deze (voornamelijk) schilderijen zag na de oorlog het daglicht, het grootste deel bleef in de rijksdepots opgeslagen.

Gedurende de oorlog vertrouwen vele voor de nazi’s gevluchte kunstenaars en verzamelaars hun kunstbezit toe aan het Stedelijk Museum in Amsterdam. In een speciaal hiervoor gebouwde bunker in de duinen bij Castricum waakt het museum over meer dan 500 collecties. Ondertussen blijft het Stedelijk tijdens de oorlogsjaren open, omgeven door Duitse bunkers en nazipanden. Dit blijkt uit Het Stedelijk in de oorlog (192 p. Bas Lubberhuizen, € 24,95) onder redactie van Gregor Langfeld, Margriet Schavemaker en Margreet Soeting.
 
De lege stad
Simone van der Vlugt
298 p. Ambo|Anthos, € 19,99


Historische roman die speelt in Rotterdam tijdens de oorlog. Hoofdpersoon Katja, getrouwd met een arts wiens ouders bij de NSB zijn, maakt het verschrikkelijke bombardement van 14 mei mee en verliest haar ouders en een deel van haar zussen en broers. Ze bekommert zich om de in leven gebleven broers en zussen. Later ontfermt ze zich ook nog over de baby van een bevriend Joods stel.
    
 
 
 
 
 
 
 
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                         

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Dit artikel op Historischnieuwsblad.nl is alleen toegankelijk voor abonnees. Met liefde en zorg werken wij iedere dag weer aan de beste historische verhalen door toonaangevende historici. Steun ons door lid te worden voor maar €4,99 per maand, de eerste maand €1,99. Log in om als abonnee direct verder te kunnen lezen of sluit een abonnement af.