Linggadjati, brug naar de toekomst. Soetan Sjahrir als een van de grondleggers van het vrije Indonesië
Frederik Erens en Adrienne Zuiderweg
104 p. KIT Publishers, € 17,50
Erens en Zuiderweg beschrijven samenvattend de weg van Indonesië naar de onafhankelijkheid. Speciale aandacht krijgt Soetan Sjahrir, die gezien wordt als de founding father van de Indonesische parlementaire democratie. Samen met Willem Schermerhorn smeedde Sjahrir in 1946 het akkoord van Linggadjati: een vreedzame oplossing voor het Nederlands-Indonesische conflict. Het akkoord werd echter door hun wantrouwige achterban afgewezen, waarna de Eerste Politionele Actie volgde.
Marieke Bloembergen onderzoekt in De geschiedenis van de politie in Nederlands-Indië (408 p. Boom, € 35,00) in hoeverre deze koloniale staat een politiestaat was. En ook: werd er veel geweld toegepast? Conclusie van Bloembergen: de politie toonde niet zozeer de kracht als wel de fragiliteit van de koloniale staat.
De Rode vlag. De wereldgeschiedenis van het communisme
David Priestland
698 p. De Bezige Bij, € 39,95
Kort na het verschijnen van de enorme pil van Archie Brown over de opkomst en ondergang van het communisme (besproken in Historisch Nieuwsblad 2009/8) kwam dit niet minder imposante boek uit. Priestland betoogt dat het communisme een radicale reactie was op de vele ongelijkheden die de wereldbevolking de laatste tweehonderd jaar hebben verdeeld. Maar terwijl het communisme ongelijkheden wegnam, creëerde het paradoxaal genoeg ook nieuwe – en groef daarmee zijn eigen graf.
Wolfgang Leonhard maakte het stalinisme zelf nog mee. Hij vluchtte als kind met zijn moeder voor de nazi’s uit Duitland naar de Sovjet-Unie. In Kanttekeningen bij Stalin (158 p. Het Spectrum, € 25,00) maakt Leonhard aan de hand van eigen ervaringen duidelijk hoe Stalin kon uitgroeien tot een mythische figuur.
Nederlandse ondernemers, 1850-1950. Noord-Brabant, Limburg Zeeland
Joop Visser e.a. (redactie)
408 p. Walburg Pers, € 39,50
Eerste deel van een zesdelige serie over ondernemers in Nederland. Per deel (regio) staan de vijftig belangrijkste ondernemers en ondernemersfamilies centraal uit de periode dat Nederland omschakelde van een agrarische en op handel gebaseerde economie naar een industriële samenleving. Uit Brabant: Hub van Doorne (DAF), familie De Gruijter en natuurlijk de familie Philips. Uit Limburg: Guus Brand en familie Regout. Uit Zeeland: Izaak van Melle, die in suikerwerken deed.
Ook verscheen het tweede deel van de serie ‘Bedrijfsleven in Nederland in de twintigste eeuw’ (BINT): Over grenzen. Multinationals en de Nederlandse markteconomie (367 p. Boom, € 35,00) door Keetie Sluyterman en Ben Wubs. Aandacht voor Shell, Philips en ABN Amro. Het eerste deel werd uitgebreid besproken in Historisch Nieuwsblad 2009/2.
Romeinse keizers. De macht van het imago
Olivier Hekster
229 p. Bert Bakker, € 18,95
Eerste boek voor een breed publiek van de nog jonge hoogleraar oude geschiedenis te Nijmegen. De Romeinse keizers waren alleenheersers, maar hadden steun nodig van soldaten, senatoren, lokale elites en het volk van Rome. Hekster analyseert hoe de keizers probeerden al die verschillende groepen tevreden te houden.
De jonge onderzoeker Tessel Jonquière schreef een biografie van Flavius Josephus met als ondertitel Joods geschiedschrijver in het Romeinse Rijk (159 p. Athenaeum-Polak & Van Gennep, € 17,95). Josephus werd geboren in Jeruzalem, toen bezet door de Romeinen. Tijdens zijn leven ontstond er het christendom. Hij vocht tegen de Romeinen, werd gevangengenomen en gedwongen het Joodse volk ervan te overtuigen de wapens neer te leggen. Hij schreef er De Joodse oorlog over.
Het bedwongen bos. Nederlanders en hun natuur
Dik van der Meulen
386 p. SUN, € 24,50
De auteur won in 2003 met zijn biografie van Multatuli de AKO-literatuurprijs. Het bedwongen bos gaat over de opzienbarende veranderingen in doen en denken van de Nederlanders in relatie tot de natuur. Veel aandacht voor natuurbeschermer Jac. P. Thijsse en zijn Verkade-albums; verder draven talloze biologen, vogelbeschermers, bloemenliefhebbers en boswachters op.
Bert Scova Righini verdiepte zich in het leven en vooral het werk van de bekende negentiende-eeuwse dichter A.C.W. Staring. De biografie draagt de ondertitel Landheerlijk leven van een denker en doener van statuur (350 p. Walburg Pers, € 39,50). Aandacht voor Staring als bestrijder van de wateroverlast in de Achterhoek, als onderwijspromotor, als politicus en ook als bosbouwer. In die laatste hoedanigheid komt hij weer niet voor bij Dik van der Meulen.
Een jaar aan het hof. Het dagboek van Eliza Pieter Matthes, 1842-1843
Peter Verloop (vertaling en inleiding)
144 p. Waanders, € 17,95
Matthes werd in 1841 door Willem II voor één jaar benoemd tot ordonnans-officier aan het koninklijk hof. Het dagboek schreef hij voor zichzelf en het werd 166 jaar lang discreet bewaard door familie. Het geeft een betrouwbare weergave van het leven aan het hof, althans van het leven dat Matthes te zien kreeg.
Een ander egodocument is de briefwisseling tussen Béatrix de Cusance en Constantijn Huygens uit de jaren 1652-1662 (327 p. Boom, € 29,50). De briefwisseling is bijeengebracht, vertaald en toegelicht door Ineke Huysman en Rudolf Rasch. Béatrix de Cusance kwam uit een Frans adellijk milieu. De brieven gaan over liefhebberijen als muziek, dichtkunst en schilderkunst, over het familieleven, maar ook over de politieke toestand.
Unie – Bestand – Vrede. Drie fundamentele wetten van de Republiek der Verenigde Nederlanden
S. Groenveld 200 p. Verloren € 19,00
Dit boek gaat over drie belangrijke documenten die de Tachtigjarige Oorlog markeren: het sluiten van de Unie van Utrecht in 1579, de bezegeling van een wapenstilstand in het Twaalfjarig Bestand in 1609 en uiteindelijk de Vrede van Münster in 1648. Groenveld brengt een tekstuitgave van de drie topstukken en voorziet ze van een uitgebreide inleiding.
Groenveld schreef ook Het Twaalfjarig Bestand, 1609-1621. De jongelingsjaren van de Republiek der Verenigde Nederlanden (152 p. Verloren, € 19,00). Hij kijkt naar de gebeurtenissen en achtergronden van het Bestand en waarom in 1621 toch weer tot oorlog werd overgegaan. Veel aandacht voor de twisten tussen de arminianen en de gomaristen en de botsing tussen prins Maurits en Johan van Oldenbarnevelt.
De Toren
Uwe Telkamp
852 p. De Arbeiderspers, € 34,95
Een magistrale beschrijving van de laatste zeven jaar van de DDR en de ineenstorting van de arbeidersstaat.
Nog meer fraaie historisch romans: De vrouwen van T.C. Boyle (531 p. Anthos, € 24,95).Over de echtgenotes en minnaressen van de beroemde Amerikaanse architect Frank Lloyd Wright: zijn toegewijde eerste vrouw Kitty, zijn geschifte tweede vrouw Miriam en de Slavische immigrante Olgivanna.
Koos van Zomeren schreef Die stad, dat jaar (352 p. De Arbeiderspers, € 19,95), over Nijmegen in 1972 en het ontstaan van de Socialistische Partij, waar Van Zomeren zelf bij betrokken was. Hij putte uit eigen herinnering, interviewde medegetuigen en balde alles samen in deze roman.