Home Signalementen

Signalementen

  • Gepubliceerd op: 1 juni 2007
  • Laatste update 07 apr 2020
  • Auteur:
    Frans Smits

Angela Dekker
Verloren verleden
254 p. De Geus, € 19,90

Alleen de titel van dit boek deugt niet, want die hoort bij de mooie reeks van uitgeverij Verloren over hoogtepunten uit het vaderlands verleden. Verder is dit een uitstekend geschreven en gevoelige reportage over de tienduizenden Russen die in de twintigste eeuw vanwege de Revolutie, oorlogen en idealisme naar Parijs kwamen. Hoe leefden zij daar in ballingschap? We hadden Geert Mak, Frank Westerman, Judith Koelemeijer en Annejet van der Zijl. Angela Dekker kan aan dit illustere lijstje toegevoegd worden. 
            Ik kan me herinneren dat de bekende anarchist en commentator Anton Constandse zich ergens in de jaren zeventig in een VPRO-radioprogramma opwond over een boek van een Amerikaan, die beweerde dat men achter het IJzeren Gordijn geen goede seks had. Niks van waar, meende Constandse. De Nederlandse journaliste Maria Genova verhaalt in het heel onderhoudende Communisme, sex en leugens (223 p. Conserve, € 18,00) over haar jeugd in Bulgarije. Veel deugde er niet onder het communisme, maar de seks wel. Hoewel het regime preutsheid propageerde, had het geen grip op het seksleven van de bevolking.



Frans Denissen
De vrouwen van Mussolini. Achter de façade van het fascisme
475 p. Bert Bakker, 29,95

Dit boek gunt ons een blik achter de schermen van het ‘hof’ van de Italiaanse dictator. Die Mussolini kon er wat van. Zijn lijfknecht Quinto Navarra schreef in zijn memoires: ‘Ik kan zeggen dat Mussolini twintig jaar lang, afgezien van een paar onregelmatige tussenperiodes, elke dag een verschillende vrouw ontving.’ Il Duce besprong ze op het vloerkleed onder zijn werktafel. ‘Hij trok er niet eens zijn laarzen voor uit,’ meldde een van de vrouwen.
Mussolini was getrouwd met Rachela Guidi, wellicht een halfzus, die hem liet bespioneren. Daarnaast had hij nog tal van minnaressen, vaak tegelijkertijd, waarvan Claretta het het langst met hem uithield. Zij werd ook samen met hem in 1945 door het verzet doodgeschoten. Aan deze Claretta – die eigenlijk heel veel lijkt op Eva Braun, de minnares van die andere dictator – besteedt Denissen de meeste aandacht. Hij vraagt zich af of zij invloed had op de politiek van Mussolini. Een aanrader, dit boek.

Han van der Horst
Onze premiers (1901-2002). Hun weg naar de top
454 p. Atheneum-Polak & Van Gennep, € 22,50

Portretten van onze MP’s van de twintigste eeuw: van Abraham Kuyper tot Wim Kok. Goed is dat Van der Horst veel vertelt over hun carrières voordat ze premier werden. Het slothoofdstuk bevat tips en trucs voor premiers van de eenentwintigste eeuw. Minder: het gebeurt steeds vaker, maar kan toch echt niet in een historische studie: geen bronnenverwijzing en amper een literatuurlijst.

Auke Kok
Dit was Veronica. Geschiedenis van een piraat
367 p. Thomas Rap, € 19,90

Auke Kok publiceerde eerder de mooie boeken De verrader. Leven en dood van Anton van der Waals en 1974. Wij waren de besten. Maar ondanks het onderwerp wil dit boek maar niet swingend worden. Wel veel leuke weetjes. De latere bekende presentator Henk van Dorp werkte een tijdlang bij Veronica en bedacht de naam Alarmschijf.

Roger Moorhouse
Hitler. De aanslagen
362 p. Nieuw Amsterdam, € 19,95

De vorige aflevering van deze rubriek ging geheel over boeken over de Tweede Wereldoorlog. Hier nog een paar boeken over dit onderwerp, die na de sluitingstermijn verschenen. 
            Hitler overleefde maar liefst 42 aanslagen op zijn leven. Een groot deel ervan wordt door Moorhouse gereconstrueerd. Hij vertelt uitgebreid over de context waarin de aanslagen werden gepleegd, en daarmee is dit boek tegelijkertijd een geschiedenis van het Derde Rijk. 
            De jonge communicatiedeskundige Jort Schaap analyseert in Het recht om te waarschuwen (318 p. Anthos, € 19,95) de toespraken van koningin Wilhelmina voor Radio Oranje. Uitgebreid gaat hij in op het controversiële thema: waarom sprak Wilhelmina zo weinig over de vervolging van de Nederlandse Joden? Bij het boek is een cd gevoegd met een selectie uit de toespraken van de koningin. 
            Het meest verrassende boek is Voor het vaderland weg. Nederlandse dienstweigeraars in de Tweede Wereldoorlog (207 p. Van Gennep, € 90,00) door Peter Schumacher. Hij schrijft over een vrijwel vergeten onderwerp. Op 8 augustus 1940 kondigde de Nederlandse regering in Londen de dienstplicht af voor alle mannen geboren tussen 1 januari 1904 en 1 januari 1921, die zich in het Verenigd Koninkrijk of elders in de vrije wereld bevonden. Het besluit stuitte bij Nederlandse migranten op groot verzet. Ze voelden er niks voor om ingelijfd te worden in een Nederlands ‘showlegertje’ in Engeland. Meer dan de helft van de opgeroepenen bleef thuis.Er volgden sancties. Zo belandden Zuid-Afrikaanse dienstweigeraars in Fort Zeelandia, het huis van bewaring in Paramaribo!

Bart Slijper
Van alle dingen los. Het leven van J.C. Bloem
390 p. De Arbeiderspers, € 34,95

De volgende anekdote wordt toegeschreven aan de veelgelezen dichter J.C. Bloem (1887-1966): Toen hij eens te laat op zijn werk arriveerde en hierop attent werd gemaakt door zijn chef had hij zijn antwoord klaar: ‘Maar ik ga toch ook altijd eerder naar huis.’ ‘Van alle dingen los’ is een rake typering van Bloem. Hij had een uitgesproken hekel aan werk, hij dronk veel te veel, kon niet met geld omgaan, viel op jonge meisjes, liefst afkomstig uit de arbeidersklasse en kwam voor de rechter omdat hij een politieagent in zijn kruis had getast. Bloem had reactionaire opvattingen over politiek en maatschappij en stond bekend om zijn antisemitische uitspraken (‘Die vervloekte pro-Joodschheid bv, die haast alle christenen slachtoffer maakt van de Joodse wereld-kongsi’). In 1933 werd hij lid van de NSB (Aan vriend en dichter Greshoff: ‘Ik ben sinds enkele dagen nazi, zij het ook Nederlandsch’).
Slijper heeft het allemaal onverbloemd opgeschreven en ook nog met de nodige humor. Dit is een heel erg goede biografie. 
            Jan Willem Stutje publiceerde eerder een vuistdikke biografie van de communistische partijleider Paul de Groot. Nu heeft hij zich in Rebel tussen droom en daad (475 p. Houtekiet, € 32,50) gebogen over de Belgische marxistische econoom en trotskist Ernest Mandel, die beroemd werd tijdens het studentenprotest van de jaren zestig. Stutje probeert wel helder te schrijven over de theorieën van Mandel, maar het lukt hem niet helemaal. Voor wie niet goed thuis is in de marxistische terminologie, is er geen touw aan vast te knopen. Meer valt er te genieten als Stutje het heeft over het persoonlijk leven van Mandel. De revolutionair Mandel hield erg veel van de mensheid, maar mensen vond hij maar lastig.

Torpedo 2007/1
160 p. Nijgh & Van Ditmar, euro 9,95

‘Waar is de diepte? Aan de oppervlakte.’ Uitgangspunt van Torpedo, een nieuw tijdschrift ‘met goedgeschreven non-fictie en bijzondere reportagefotografie’. De verhalen zijn luchtig en inderdaad prettig leesbaar. In het eerste nummer al meteen veel geschiedenis. Het eerste deel van memoires van Henk Hofland onder de veelzeggende titel ‘Hoe ik Jean Paul Sartre opbelde’. Hans Hogenkamp vertelt het verhaal van een groep Brabantse vrijwilligers van de Luchtwachtpost Alphen in mei 1940. Daan Dijksman schrijft over de ontdekkingsreiziger Wilfred Thesiger (1910-2003) en René Zwaap meldt dat binnenkort een herziene en uitgebreide versie verschijnt van de beruchte biografie van Prins Bernhard door Wim Klinkenberg. Die uitgave is verzorgd door Zwaap. In het archief van Klinkenberg vond Zwaap een brief van een CIA-official die stelt dat op 17 maart 2008 een verzameling documenten zal loskomen ‘die uiterst schadelijk zullen blijken voor de reputatie van het Oranje-huis in het algemeen en Bernhard in het bijzonder’. 

Boeken Top Tien
 

1.Tom Holland

Rubicon. Het einde van de Romeinse Republiek

Athenaeum-Polak & Van Gennep, € 19,95

 

2.Fik Meijer

Vreemd volk. Integratie en discriminatie in de Griekse en Romeinse wereld

Athenaeum-Polak & van Gennep, € 19,95



3.Ronald Prud’homme van Reine

Rechterhand van Nederland. Biografie van Michiel Adriaenszoon de Ruyter

De Arbeiderspers, € 12,50

 

4. Gerard Groeneveld

Zo zong de NSB. Liedcultuur van de NSB 1931-1945

Vantilt, € 27,50

 

5.Lambert J. Giebels

De Greet Hofmans affaire. Hoe de Nederlandse monarchie bijna ten onder ging

Bert Bakker, € 18,90

 

6.A.Th. van Deursen, J. R. Bruijn & J. E. Korteweg

De Admiraal. De wereld van Michiel Adriaenszoon de Ruyter

Van Wijnen-Franeker, € 29,50

 

7.Wim Blockmans & Herman Pleij (red.)

Plaatsen van herinnering. Nederland van prehistorie tot Beeldenstorm

Bert Bakker, € 39,95



8.Henk Nellen

Hugo de Groot. Een leven in strijd om de vrede 1583-1645         

Balans, € 45,00

 

9.Tim Parks

Het Medicigeld. Bankieren, metafysica en kunst in het Florence van de vijftiende eeuw

De Arbeiderspers, € 18.95

 

10. Robin Lane Fox

De klassieke wereld. Een epische geschiedenis van de Grieken en de Romeinen

Prometheus, € 49,95

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Dit artikel op Historischnieuwsblad.nl is alleen toegankelijk voor abonnees. Met liefde en zorg werken wij iedere dag weer aan de beste historische verhalen door toonaangevende historici. Steun ons door lid te worden voor maar €4,99 per maand, de eerste maand €1,99. Log in om als abonnee direct verder te kunnen lezen of sluit een abonnement af.